Ο ατρόμητος παπάς που πολέμησε τους τουρκαλβανούς Λαλαίους. Στη μάχη έχασε το μισό ράσο από γιαταγάνι και ονομάστηκε παπακολοβός

Ο Παπακολοβός ή Πρωτόπαπας υπήρξε ένας από τους επιφανέστερους Ολύμπιους αγωνιστές του 1821, που διακρίθηκε για την ανιδιοτέλεια και το θάρρος του.

Ήταν ο παπάς του χωριού Μακρίσια Ηλείας και από τη θέση του ενέπνευσε δεκάδες αγωνιστές στο όραμα της επανάστασης. Πέθανε φτωχός και ξεχασμένος από την πολιτεία. Το άγαλμά του κοσμεί μέχρι σήμερα την πλατεία του χωριού.

Ο εμπρησμός του χωριού απ’ τους Λαλαίους

Πριν από την επανάσταση και παρά τη μικρή του περιουσία, ο Παπακολοβός ζούσε τη μικρή του οικογένεια και έκανε πολλές δωρεές και φιλανθρωπίες σε απόρους. Συνήθιζε να προσφέρει το σπιτικό του ως κατάλυμα σε οδοιπόρους και περαστικούς. Ήταν αγαπητός από όλους και γι’ αυτό όταν ξέσπασε η επανάσταση αναγνωρίστηκε αμέσως ως αρχηγός των Μακρισιανών.

Στα τέλη Απριλίου του 1821, οι  μουσουλμάνοι Αλβανοί κάτοικοι της γειτονικής περιοχής Λάλας Ηλείας, γνωστοί ως Λαλαίοι, αποφάσισαν να εκδικηθούν τα χωριά της Ολυμπίας, ανάμεσά τους και τα Μακρίσια, επειδή είχαν βοηθήσει τους κατοίκους της Αγουλινίτσας να τους κατατροπώσουν σε προηγούμενη μάχη.

Πέρασαν τον ποταμό Αλφειό και ξεχύθηκαν στο δυτικό μέρος του Μακρισιώτικου κάμπου.

Ο Α. Μεταξάς, ηγούμενος των Επτανησίων στη πολιορκία του Λάλα, πίνακας του Πέτερ φον Ες στη Στοά Μονάχου (Πηγή: Wikipedia)

Ο Παπακολοβός κατέλαβε με τους συμπατριώτες του τις παρακείμενες, προς το χωριό, όχθες του Αλφειού και αφού έστησε ενέδρα, απέκρουσε τους Λαλαίους, σκοτώνοντας έξι. Ωστόσο, οι υπόλοιποι κατάφεραν να μπουν στο χωριό και να το λεηλατήσουν.

Κοντά στην περιοχή που έγινε η συμπλοκή, υπάρχει μέχρι σήμερα το μέρος “Τουρκομνήματα” που πιθανόν να συνδέεται με τους τάφους των έξι Λαλαίων.

Η μάχη

Μετά τον εμπρησμό του χωριού, πενήντα πρόκριτοι και κάτοικοι των κάτω χωριών, ακολουθώντας το παράδειγμα του Παπακολοβού, “τό παράδειγμα τοῦ πνευματικοῦ μας πατρός μιμηθέντες“, κατευθύνθηκαν στο Πούσι εναντίον των τουρκαλβανών.

Οι πενήντα μαχητές, με αρχηγό τον Παπακολοβό και τον γενναίο Μακρισιώτη Σάββα Χαρτουμπέκη, ενώθηκαν με τους άλλους Ολύμπιους αγωνιστές κάτω από την ηγεσία του αρχιστράτηγου Τζανέτου Χριστόπουλου και πήραν μέρος τόσο στις πρώτες μάχες (Μπαστηρά, Νεμέσια, Συκιά), όσο και στη μεγάλη μάχη στο Πούσι.

Οι δύο Μακρισιώτες οπλαρχηγοί πολέμησαν σκληρά, κινδύνευσαν να σκοτωθούν και τελικά διακρίθηκαν για τη γενναιότητά τους.

Ο Παπακολοβός κινδύνευσε να αιχμαλωτιστεί, αλλά παρότι περικυκλωμένος από τους εχθρούς, κατόρθωσε να ξεφύγει, με μόνη απώλεια το μισό του ράσο που του το έκοψε το γιαταγάνι κάποιου Λαλαίου Αγά, τον οποίο τελικά και σκότωσε.

Έτσι λέγεται ότι απέκτησε και το παρατσούκλι “Παπακολοβός”, επειδή έμεινε με μισό ράσο (κολοβό). Πιθανότατα, όμως, το Κολοβός να ήταν το πραγματικό του επίθετο.

Μετά την καταστροφή του Λάλα, ο πάπας των Μακρισίων, αν και μεγάλος σε ηλικία, συμμετείχε με τους συμπατριώτες του στην πολιορκία της Τριπολιτσάς και το 1822 κατευθύνθηκε στην πολιορκία των Πατρών, όπου υπέφερε καρτερικά για τέσσερις ολόκληρους μήνες τον καύσωνα της ημέρας και τον παγετό της νύχτας.

Η μάχη του Λάλα (9-13 Ιουνίου 1821) κατέληξε σε νίκη των Ελλήνων κατά των μουσουλμάνων Αλβανών κατοίκων της περιοχής, οι οποίοι αποτελούσαν σοβαρό εμπόδιο για την επανάσταση στην Πελοπόννησο.

Το τέλος του 

Άγαλμα του Παπακολοβού στην πλατεία του χωριού Μακρίσια (Πηγή: Δημοτικό Μακρισίων Ολυμπίας)