Ο θρυλικός στρατηγός Αννίβας και το ολέθριο λάθος του. Με μία κίνηση σκότωσε 25 χιλιάδες στρατιώτες. Μόνο που ανήκαν στον δικό του στρατό, που προσπαθούσε να κατακτήσει τη Ρώμη

Ο στρατηγός Αννίβας (247 – 182 π.Χ) έμεινε στην ιστορία ως ο “παρ’ ολίγον ήρωας” και εμπνευστής ενός από τα πιο παράτολμα κατορθώματα της στρατιωτικής ιστορίας.

Έχει χαρακτηριστεί ως αλαζόνας και παρορμητικός και πιστεύεται ότι εξαιτίας αυτών των χαρακτηριστικών έχασε αυτό που επιθυμούσε περισσότερο. Την κατάκτηση της Ρώμης.

Το άσβεστο μίσος του Αννίβα για τους Ρωμαίους

Γεννήθηκε το 247 π.Χ, την εποχή που η πατρίδα του η Καρχηδόνα (σημερινή Τυνησία) ταπεινωνόταν από τη Ρώμη. Οι Ρωμαίοι είχαν καταφέρει να νικήσουν του Καρχηδόνιους στη θάλασσα και τους είχαν εκδιώξει από τις νησιωτικές επαρχίες τους: Σικελία, Κορσική και Σαρδηνία.

Σε ηλικία 10 ετών, με τον εμφύλιο να μαίνεται στην Καρχηδόνα, ο μικρός Αννίβας μεταφέρθηκε στα καρχηδονιακά εδάφη της Ισπανίας από τον πατέρα του, στρατηγό Αμίλκα, ο οποίος κατέκτησε νέα εδάφη στην Ισπανία, μεταξύ των οποίων και η σημερινή Καρθαγένη.

Ο Αννίβας μεγάλωσε στην Ισπανία, όπου παντρεύτηκε μια ιβηρίδα πριγκίπισσα. Οι Ρωμαίοι θεωρούσαν υπεύθυνο τον Αμίλκα για το μίσος που έτρεφε ο Αννίβας για εκείνους.

Μετά τον θάνατο του πατέρα του, βασίλευσε ειρηνικά στα νέα εδάφη ο κουνιάδος του Αννίβα, ενώ αμέσως μετά τη δολοφονία του, ο 22χρονος Αννίβας εκλέχθηκε αρχηγός του καρχηδονιακού στρατού στην Ισπανία, ακολουθώντας τις επιθετικές τακτικές του πατέρα του.

Οι πρώτες νίκες επί ρωμαϊκού εδάφους και ο Β΄ Καρχηδονιακός πόλεμος

Πολιόρκησε μια σημαντική ρωμαϊκή πόλη, τη Ζάκανθα, αναπτύσσοντας τον στρατό του γρήγορα σε όλη την ιβηρική χερσόνησο.

Με την πτώση της Ζάκανθας, οι Ρωμαίοι αν και ήταν απασχολημένοι με άλλες συγκρούσεις στα εδάφη τους, δεν είχαν πολλά περιθώρια και έτσι κήρυξαν την έναρξη των εχθροπραξιών. Ο Β Καρχηδονιακός πόλεμος είχε μόλις αρχίσει.

Ο Αννίβας επεδίωκε τις μάχες σε εχθρικό έδαφος.

Οι Ρωμαίοι γνώριζαν ότι υπήρχαν μόνο τρεις δίοδοι προς το εσωτερικό της ιταλικής χερσονήσου:

– Η θάλασσα (την οποία έλεγχαν)

– Μια μεγάλη χερσαία οδός

– Η εξαιρετικά δύσκολη διαδρομή των Άλπεων

Μια ρωμαϊκή στρατιά είχε μετακινηθεί στη Μασσαλία για να αποτρέψει τους εισβολείς. Ο Αννίβας ξεκίνησε το 218 π.Χ. από την Καρθαγένη και αποφάσισε να περάσει από τη σχεδόν άγνωστη ορεινή περιοχή των Άλπεων με 50.000 στρατιώτες, 9.000 άλογα και υποζύγια και 37 ελέφαντες.

Οι ελέφαντες ήταν πρωτόγνωρο είδος στη νότια Ευρώπη και προκαλούσαν τρόμο στους εχθρούς αν και μερικές μαρτυρίες θέλουν τα άλογα του Αννίβα να σπέρνουν τον πανικό.

Το μοιραίο λάθος και το ταξίδι με το αποδεκατισμένο στράτευμα

Ήταν μια από τις πιο αμφιλεγόμενες κινήσεις στρατευμάτων στην ιστορία. Ο Αννίβας δεν γνώριζε για το τι θα συναντούσε στην πορεία και ακόμα και σήμερα δεν είναι ξεκάθαρη η διαδρομή που τελικά επέλεξε. Η παρορμητικότητα του τον οδήγησε σε μεγάλους θριάμβους και στην ολοκληρωτική αποτυχία του.

Ενώ προχωρούσαν έκανε ένα μοιραίο λάθος που του κόστισε τον μισό στρατό του, τα περισσότερα ζώα και τον απομάκρυνε από το βασικό του στόχο, την κατάκτηση της Ρώμης.

Ο Αννίβας βρισκόταν στην ουρά της πομπής, όταν οι πάντες σταμάτησαν να κινούνται, καθώς φοβήθηκαν τη στερότητα του εδάφους.

Τότε προσπάθησε με μπαστούνι να κατέβει το βουνό και χτύπησε με δύναμη ένα βράχο για να αποδείξει ότι το έδαφος ήταν σταθερό και ασφαλές αρκεί να το έκαναν με αποφασιστικότητα.

Η “επίθεση” του Αννίβα στο βράχο στάθηκε μοιραία, αφού προκάλεσε μια θανατηφόρα χιονοστιβάδα που του κόστισε 25.000 άνδρες και τα μισά του ζώα.

Ο Αννίβας ακούσια, αλλά με δική του ευθύνη ήταν υπεύθυνος για τους περισσότερους από αυτούς τους θανάτους. Γεννημένος στην Αφρική και μεγαλωμένος στην Ισπανία, αγνοούσε πολλά για τις Άλπεις και τις περίφημες χιονοστιβάδες τους!

Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Πώς διέτασσαν οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες τον θάνατο των μονομάχων; Ο μύθος του γυρισμένου αντίχειρα που επικράτησε της αλήθειας…

Το ταξίδι, τα συνεχή λάθη και ο αποφασισμένος παρά τις δυσκολίες Αννίβας

Στη συνέχεια το ταξίδι προς τη Γαλλία μέσω των Πυρηναίων εκτυλίχθηκε σχετικά ομαλά, μέχρι που ο στρατός αντιμετώπισε την απεραντοσύνη του ποταμού Ροδανού. Ο Αννίβας επινόησε ένα σύστημα για να διασχίσουν οι ελέφαντες το ποτάμι και κατασκεύασε τεράστιες σχεδίες για να περάσει τους στρατιώτες του απέναντι – θεωρητικά- με ασφάλεια.

Με τις έξυπνες τακτικές του ο Αννίβας απέφυγε τον ολοκληρωτικό αποδεκατισμό του στρατού του από ξαφνικές επιδρομές.

Σε μια μεγάλη ενέδρα προστάτευσε αυτό που θεωρούσε εκείνος πολυτιμότερο – τα εφόδια- προτάσσοντας το πεζικό του, αλλά έχασε πολλούς άνδρες.

Η εκδοχή του Πολύβιου, στρατιώτη του Αννίβα δίνει την ξεκάθαρη εικόνα της προσπάθειας και των δυσκολιών.

Τα προβλήματα όπως αφηγείται ο Πολύβιος ξεκίνησαν με την κατάβαση.

Γνωρίζοντας ελάχιστα μονοπάτια μπροστά τους και με τη βοήθεια αναξιόπιστων ντόπιων οδηγών, οι στρατιώτες δυσκολεύτηκαν πολύ περισσότερο να κατεβούν, παρά να ανεβούν τα βουνά.

Το έδαφος αποδείχθηκε θανατηφόρο μείγμα λάσπης και πάγου, ο οποίος δεν λιώνει ποτέ εντελώς.

Τα άλογα και οι ελέφαντες κολλούσαν στο έδαφος. Μια πρώιμη φθινοπωρινή χιονοθύελλα πρόσθεσε μέτρα χιονιού στο ήδη επικίνδυνο έδαφος. Και αυτή ήταν μόνο η αρχή του χειμώνα.

Παρά τις μεγάλες ικανότητες του ως στρατηγός ο Αννίβας χάνοντας το στοιχείο του αιφνιδιασμού έφτασε στην Ιταλία με λιγότερους από τους μισούς του στρατιώτες και ελάχιστους από τους διάσημους ελέφαντες του αν και ο στρατός του δεν είχε εμπλακεί σε καμία μεγάλη μάχη και είχε περάσει μόλις ένας μήνας από τότε που είχαν ξεκινήσει από την Ισπανία.

H ήττα και το τέλος της διαδρομής του Αννίβα

Μετά τις Κάννες, οι Ρωμαίοι ακολούθησαν νέα τακτική.

Κατάλαβαν ότι ο Αννίβας ήταν αρκετά έξυπνος για να τον νικήσουν σε ανοιχτή μάχη.

Ήξεραν επίσης ότι είχε αποκοπεί από τις γραμμές ανεφοδιασμού και ότι θα μπορούσε να νικήσει μόνο αν έπειθε επαρκή αριθμό πόλεων-κρατών και φυλών να συμμαχήσουν μαζί του.

Ο Αννίβας ζήτησε ενισχύσεις από την Καρχηδόνα και ο αδερφός του Ασδρούβας πήγε στην Ανδαλουσία.

Εκείνος λειτουργούσε εντελώς διαφορετικά, ειδικά σε θέματα τακτικής. Γνώρισε αρκετές ήττες και χρειάστηκε τρία χρόνια για καταφέρει να φύγει από την Ισπανία.

Έπειτα ακολουθώντας τα βήματα του Αννίβα κατάφερε να περάσει τις Άλπεις με όλο το στρατό και πήρε μαζί του και άλλους 30.000 άντρες από γαλατικές φυλές με τις οποίες κατάφερε να συμμαχήσει με επιτυχία.

Αυτές οι δυνάμεις δεν έφτασαν ποτέ στον Αννίβα γιατί οι Ρωμαίοι είχαν προβλέψει την κίνηση αυτή και περίμεναν.

Μόλις ο Ασδρούβας μπήκε στην Ιταλία, κατέστρεψαν ολοκληρωτικά το στρατό του και για να στείλουν ένα σαφές μήνυμα στον Αννίβα, πέταξαν το κεφάλι του αδερφού του μέσα στο στρατόπεδο του.

Η τελευταία ελπίδα είχε μόλις χαθεί.

Ο νεαρός Ρωμαίος στρατηγός Πόπλιος Κορνήλιος Σκιπίων ακολούθησε αντίθετη στρατηγική.

Απέφυγε εντελώς τον Αννίβα και άρχισε να κατακτά τα χαμένα εδάφη στην Ισπανία.

Τελικά έφτασε στην Αφρική όπου επιτέθηκε στην Καρχηδόνα.

Οι Καρχηδόνιοι κάλεσαν πίσω τον Αννίβα, που δεν είχε νικηθεί σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Έτσι, ο Σκιπίων παρέσυρε τον εξαθλιωμένο στρατό του Αννίβα στη Βόρεια Αφρική.

Οι Ρωμαίοι επέβαλλαν μια επαχθή ειρήνη και οι Καρχηδόνιοι εκδιώχθηκαν από την Ευρώπη οριστικά.

Αφού έχασε τη μάχη στη Ζάμα το 202 π.Χ. ο Αννίβας επέστρεψε στην Καρχηδόνα και πέρασε 20 χρόνια προσπαθώντας να συνάψει συμμαχίες και να στείλει νέο στρατό για να καταλάβει τη Ρώμη.

Ο Β΄ Καρχηδονιακός πόλεμος είναι γνωστός για τα κατορθώματα του Αννίβα. Η πορεία του στις Άλπεις προκαλεί θαυμασμό και είναι από τα διασημότερα επαληθεύσιμα γεγονότα της αρχαιότητας.

Πηγή: “Οι χειρότερες αποφάσεις της Ιστορίας και οι άνθρωποι που τις πήραν” – Εκδόσεις Κλειδάριθμος

Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Το ακριβό κρασί που «σκότωσε» τον ρήτορα Μάρκο Αντώνιο και από ποιες περιοχές της Ελλάδας προμηθεύονταν οι Ρωμαίοι τα κορυφαία κρασιά της αυτοκρατορίας…