Ο θριαμβευτικός «Δον Κιχώτης» του Κατράκη και τα ατυχήματα επί σκηνής. Έπαιξε με ενέσεις και μια ηθοποιός έπεσε στην καταπακτή

Ο «Δον Κιχώτης» του Θερβάντες τυπώθηκε για πρώτη φορά το 1605 και θεωρείται το πρώτο αντιπροσωπευτικό δείγμα σύγχρονου μυθιστορήματος. Μέχρι σήμερα υπολογίζεται ότι έχει πουλήσει πάνω από 500 εκατομμύρια αντίτυπα.

Στην Ελλάδα το βιβλίο αγαπήθηκε όσο κανένα και έκανε μεγάλες πωλήσεις. Οι θεατρόφιλοι θυμούνται την συγκλονιστική παράσταση του Εθνικού Θεάτρου το 1972 με τον Μάνο Κατράκη στον πρωταγωνιστικό ρόλο.

Θυμούνται βέβαια και τις ατυχίες της παράστασης καθώς ο μεγάλος ηθοποιός υπέστη οξεία δηλητηρίαση και έπαιξε με ενέσεις, ενώ η συμπρωταγωνίστριά του είχε ατύχημα επί σκηνής, όταν έπεσε μέσα στην καταπακτή…

Καμία σχέση με τα μάγια της όμορφης Δουλτσινέα που έπρεπε να λύσει Δον Κιχώτης.

Έργο Σταθμός

Αναμφίβολα, ο «Δον Κιχώτης» αποτελεί έργο – σταθμό της δυτικής λογοτεχνίας. Ο τρόπος γραφής του Μιγκέλ ντε Θερβάντες, που ήταν ήδη 58 ετών όταν ξεκίνησε το βιβλίο, άσκησε καθοριστική επιρροή στους μετέπειτα λογοτέχνες και μυθιστοριογράφους.

Θέλοντας να σατιρίσει τα ιπποτικά βιβλία της εποχής, τα οποία είχαν μεγάλη διάδοση, ο Θερβάντες έγραψε μια ιστορία για έναν κατά φαντασίαν ιππότη ονόματι Δον Κιχώτη.

Στην πραγματικότητα ο πρωταγωνιστής δεν ήταν παρά ένας αγρότης που έχοντας διαβάσει πολλές ιστορίες για ιππότες, θέλησε να μοιάσει στους ήρωές του. Καβάλα στο καχεκτικό του άλογο, τον Ροσινάντε, φόρεσε μία παλιά μεταλλική πανοπλία και ξεκίνησε μια μεγάλη εξόρμηση αναζήτησης περιπέτειας.

Σύντομα, ο γείτονάς του, Σάντσο Πάντσα, έγινε συνοδοιπόρος του, ενώ μια νεαρή γειτόνισσα με την οποία ήταν ερωτευμένος, μετατράπηκε, δίχως να το γνωρίζει, στον σκοπό του ταξιδιού τους.

Ο Δον Κιχώτης ήταν πεπεισμένος ότι η Δουλτσινέα, όπως την αποκαλούσε, βρισκόταν υπό την επήρεια μαγικών κι εκείνος έπρεπε να λύσει τα μάγια για να την ελευθερώσει.

Ο Θερβάντες άντλησε έμπνευση για τις περιπέτειες του Δον Κιχώτη από τις δικές του εμπειρίες στις μάχες που συμμετείχε με τον ισπανικό στρατό, καθώς και από τις αιχμαλωσίες του στην Κόρδοβα και την Σεβίλλη.

Η επιτυχία του βιβλίου ήταν άμεση και τεράστια. Μέσα σε λίγα χρόνια, ο «Δον Κιχώτης» είχε επανεκδοθεί αρκετές φορές στην Ισπανία και είχε μεταφραστεί για να κυκλοφορήσει διεθνώς, πράγμα ανήκουστο για τα δεδομένα της εποχής.

Το 1614 ο Θερβάντες αποφάσισε να γράψει τη συνέχεια του βιβλίου του. Το 1615 κυκλοφόρησε το δεύτερο βιβλίο του «Δον Κιχώτη».

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο συγγραφέας δεν επωφελήθηκε από τις χιλιάδες πωλήσεις και επανεκδόσεις της εποχής. Είχε εκχωρήσει εξ αρχής όλα τα δικαιώματα στον Ισπανό εκδότη Φρανθίσκο ντε Ρόβλες.

Κέρδισε φυσικά τη δόξα της επιτυχίας και την υστεροφημία ως ένας από τους σπουδαιότερους λογοτέχνες όλων των εποχών.

Ο «Δον Κιχώτης» του Μάνου Κατράκη

Τον Νοέμβριο του 1972, το Εθνικό Θέατρο ανέβασε τον Δον Κιχώτη, σε διασκευή του Γάλλου θεατρικού συγγραφέα Υβ Ζαμιάκ. Ο Μάνος Κατράκης κλήθηκε να ενσαρκώσει τον πρωταγωνιστή.

«Ο Ζαμιάκ κάνει πιο σύγχρονες τις απόψεις του Θερβάντες. Ο θεατής δεν θα παρακολουθήσει ένα παραμύθι, μολονότι το έργο έχει έντονο το φανταιζίστικο, το παραμυθένιο στοιχείο. Βγαίνοντας από την παράσταση ο θεατής θα είναι γεμάτος ερωτηματικά, που θ’ αντιπροσωπεύουν ανησυχίες σημερινές, μα και αιώνιες», εξηγούσε ο Κατράκης σε συνέντευξή του πριν από τη μεγάλη πρεμιέρα.

Τον ρόλο του Σάντσο ερμήνευε ο Παντελής Ζερβός. Σκηνοθεσία έκανε ο Τάκης Μουζενίδης, ενώ τη μουσική επιμελήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις.

Η πρεμιέρα στις 18 Νοεμβρίου του 1972, σημείωσε μεγάλη επιτυχία. Αγκαλιάστηκε από το κοινό και έλαβε διθυραμβικά σχόλια από τους κριτικούς. Μέχρι τις αρχές Γενάρη, οι θέσεις του θεάτρου ήταν μονίμως γεμάτες.

Τα ατυχήματα της παράστασης

Η μόνη «παραφωνία» του «Δον Κιχώτη» ήταν μια σειρά από ατυχή γεγονότα που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια της δεύτερης παράστασης.

Το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Τα Σημερινά» στις 20 Νοεμβρίου του 1972 απέδωσε τις ατυχίες σε «βασκανία»

Όπως ανέφερε το ρεπορτάζ, ο Κατράκης έπαθε δηλητηρίαση και αναγκάστηκε να ανέβει στη σκηνή με σφοδρούς πόνους. Μάλιστα, επειδή η παράσταση ήταν διπλή, έκανε ενέσεις μεταξύ πρώτης και δεύτερης, προκειμένου να αντέξει.

Πέρα από την αδιαθεσία του πρωταγωνιστή, στο δεύτερο μέρος του έργου, η ηθοποιός Αντιγόνη Κουκούλη είχε ένα ατύχημα. Από λάθος κάποιου τεχνικού, ενώ η Κουκούλη βρισκόταν πάνω στη σκηνή, υποχώρησε η καταπακτή από κάτω, με αποτέλεσμα να πέσει μέσα!

Αμέσως μεταφέρθηκε στο Σταθμό Α’ Βοηθειών, με τραύματα στο κεφάλι και στους γοφούς.

«Κάποιο μάτι μας εβάσκανε. Η πρεμιέρα μας του Σαββάτου ήταν τόσο θριαμβευτική που προκάλεσε φαίνεται κάποιο φθονερό μάτι!», δήλωσε μέλος της παραγωγής του Εθνικού Θεάτρου στους δημοσιογράφους.

Αντλήθηκε φωτογραφικό υλικό από το αρχείο του Εθνικού Θεάτρου.