Ο Θείος Σαμ, που καλούσε τους νέους να καταταχθούν, ήταν στην πραγματικότητα κρεοπώλης που εφοδίαζε τον στρατό

Ο ψηλός και γεροδεμένος άνδρας με το ημίψηλο καπέλο που  λέει τη φράση «I want you for the U.S. Army, nearest recruiting station», δεν είναι δημιουργία μόνο του καρτουνίστα Tomas Nast.

Πίσω από τον ήρωα του διάσημου πόστερ κρύβεται η πραγματική ζωή του Sam Wilson, που ήταν ο επίσημος προμηθευτής κρέατος του αμερικανικού στρατού κατά τον Αμερικανικό – Αγγλικό πόλεμο του 1812. Ενός άνδρα με λιγότερα μαλλιά και με τελείως διαφορετικό βλέμμα και όψη, που έπρεπε να αλλάξει εικόνα για εθνικούς λόγους.

Ο δαιμόνιος κρεοπώλης    

Το 1781, ο Sam Wilson σε ηλικία 15 ετών κατετάγη στον Επαναστατικό Στρατό αλλά κρίθηκε αρκετά αδύναμος για να πάρει μέρος σε μάχη εναντίον των Άγγλων. Έτσι τον έβαζαν να φυλάει σκοπιά σε αποθήκες κρεάτων και τροφίμων. Για τον νεαρό ήταν ένα μεγάλο σχολείο και όταν αποστρατεύτηκε αποφάσισε να ασχοληθεί με τη σίτιση. Μετακόμισε στην Τροία της Νέας Υόρκης μαζί με τον αδερφό του και έστησε διάφορες επιχειρήσεις.

Μια από αυτές αφορούσε συσκευασμένα κρέατα. Το ψευδώνυμο που του είχαν δώσει στην περιοχή επειδή ήταν καλοκάγαθος και ευγενικός ήταν «Uncle Sam», δηλαδή Θείος Σαμ. Το 1812 ανέλαβε μια δουλειά που του απέφερε μια περιουσία. Είχε μονοετές συμβόλαιο να «ταΐζει» τα στρατεύματα της Νέας Υόρκης και του Νιου Τζέρσει. Πάνω στα έξι χιλιάδες βαρέλια με χοιρινό και βοοειδή που παρέδωσε, υπήρχε η στάμπα «E&S – U.S».

Σύντομα οι στρατιώτες έλεγαν ότι το φαγητό ήταν προσφορά του Uncle Sam εννοώντας United States, «ξεχνώντας» να διαβάζουν το E&S.

Το αστείο και το λογοπαίγνιο των στρατιωτών μεταδόθηκε γρήγορα και σε άλλες πολιτείες. Ο Θείος Σαμ, εν αγνοία του, άρχιζε να συμβολίζει κάτι μεγαλύτερο από έναν κρεοπώλη της Νέας Υόρκης.

Όταν κάποιος αναφερόταν σε αυτόν, συμβολικά, μιλούσε για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Ήταν πλέον ένα και το αυτό. Μετά τον πόλεμο ένας συγγραφέας με το ψευδώνυμο «Προμηθέας», έγραψε το βιβλίο «Οι περιπέτειες του Θείου Σαμ, σε αναζήτηση μετά τη χαμένη του τιμή».

Ο ήρωας του αλληγορικού έργου ήταν ένας επιθεωρητής συσκευασμένων κρεάτων, όπως ο Sam Wilson, που άθελά του έγινε εθνικό σύμβολο.

Η διάσημη αφίσα

Έως τον θάνατό του το 1854, ο Sam Wilson ήταν μια εξέχουσα εθνική και πατριωτική διασημότητα που ήταν συχνά θέμα για διάφορους καρτουνίστες ή γραφίστες, κυρίως για πολιτικούς λόγους. Η μορφή του Θείου Σαμ στο διασημότερο προπαγανδιστικό πόστερ δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το  1917, όταν η Αμερική ενεπλάκη στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Τον σχεδιασμό του Θείου Σαμ με το σχετικό κάλεσμα είχε αναλάβει ο James Montgomery Flagg, παίρνοντας στοιχεία από τον καρτουνίστα Tomas Nast.

Κυρίως όμως βασίστηκε στην αφίσα στρατολόγησης του Βρετανικού Στρατού, σχεδιασμένη από τον Άλφρεντ Λέιτε, με πρωταγωνιστή τον λόρδο Κίτσενερ να καλεί σε επιστράτευση αντιστοίχως τους συμπατριώτες του. Το πόστερ έκανε μεγάλη αίσθηση, καθώς συμβόλιζε τον πατριωτισμό, την αφοσίωση και την αμερικάνικη καταγωγή.

Πούλησε περισσότερα από 4 εκατομμύρια αντίτυπα και η μορφή του Θείου Σαμ δεν σταμάτησε από τότε να παίζει μικρό ή μεγάλο ρόλο σε διάφορες καμπάνιες στρατιωτικού, πολιτικού, ή κοινωνικού περιεχομένου, εντός ή εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών.  Το 1961 ο Θείος Σαμ αναγορεύθηκε ως επίσημο εθνικό σύμβολο από το Κογκρέσο. Για τους μη Αμερικανούς βέβαια, η αφίσα λειτουργεί και αρνητικά, καθώς εκπροσωπεί, για πολλούς, τον ιμπεριαλισμό και τον μιλιταρισμό.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η σουρεαλιστική σκηνή της στρατολόγησης ενός «ρέμπελου» στον πόλεμο του Βιετνάμ. Η ταινία όπου ακούστηκαν πάνω από 30 τραγούδια των Beatles και λατρεύτηκε από τον Μακ Κάρτνεϊ