Ο τάφος του Κωνσταντή Κολοκοτρώνη στη Μάνη. Πως σκοτώθηκε αλλά έσωσε τον μικρό γιο του Θεόδωρο στην πολιορκία του πύργου του

Ο πατέρας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Κωνσταντής, υπήρξε εμβληματική μορφή του προεπαναστατικού αγώνα. 

Νέος ακόμα ο Κωνσταντής διορίστηκε από τον Χαλήλ μπεη αρματολός της Κορίνθου, όπου έμεινε τέσσερα χρόνια. Συνδέθηκε στενά με τις πιο ισχυρές οικογένειες του Μοριά, τους Πετιμεζαίους και απέκτησε σημαντική δύναμη. Ο Κωνσταντής, όπως και άλλοι κλεφταρμαρματολοί της εποχής, έβαλε στόχο την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού στην Πελοπόννησο.

Η μεγάλη ευκαιρία δόθηκε στα Ορλωφικά όταν υποκινήθηκε εξέγερση από τους Ρώσους εναντίον των Οθωμανών κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου (1768-74).

Ο Κολοκοτρώνης από το 1762 είχε συνδεθεί με τον περίφημο κλέφτη του Μοριά, Παναγιώταρο Βενετσανάκη και μαζί έχτισαν τα ορμητήριά τους στις νοτιανατολικές πλαγιές του Ταΰγετου. Τον περίφημο πύργο και δυο ακόμα σπίτια. Από εκεί ξεκινούσαν καταστροφικές επιδρομές στους Τούρκους.

Στα Ορλωφικά η κρίσιμη αναμέτρηση των αντιπάλων έληξε με την καταστροφή των ελληνικών στρατευμάτων στην πολιορκία της Τριπολιτσάς στις 29 Μαρτίου 1770.

Οι ισχυρές δυνάμεις Τουρκαλβανών που είχαν καταφθάσει, κατέπνιξαν την εξέγερση επιδιδόμενοι σε φοβερές σφαγές και λεηλασίες.

Ο Κωνσταντής διέπρεψε στις μάχες αλλά η οικογένεια του πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος. Σκοτώθηκαν δύο από τα αδέρφια του καθώς και ο πατέρας του, Ιωάννης Κολοκοτρώνης.

Οι Τούρκοι έδειξαν ιδιαίτερη βαρβαρότητα στον πατέρα του. Αφού τον αιχμαλώτισαν, του έκοψαν το χέρι και τα δύο πόδια και στο τέλος τον κρέμασαν.

Ο κλέφτης Κωνσταντής

Ο Κωνσταντής εκδικήθηκε τους δολοφόνους της οικογένειάς του και κυνήγησε τους τουρκαλβανούς, που μάχονταν με την πλευρά των κατακτητών.

Αναφέρεται ότι παραφύλαξε στην γέφυρα του Μπίρμπαγα στην Κατσάνα και σκότωσε τον πιο αιμοβόρο από τους αρχηγούς των τουρκαλβανών, Μπεκιάρη, μαζί με τα 36 παλληκάρια του. Επίσης κατά τη διάρκεια άλλης επιδρομής στην Ανδρούσα, σκότωσε τον επίσης τον φημισμένο οπλαρχηγό, Βέιζο και τους 24 άνδρες του.

Ο φήμη του Κωνσταντή Κολοκοτρώνη μεγάλωσε και έγινε παράδειγμα για όλους τους Έλληνες, οι οποίοι έβλεπαν στο πρόσωπο και την δράση του μια ελπίδα ελευθερίας. Το επίτευγμά του ακούστηκε σε όλη τη χώρα, αφού κατόρθωσε με μόλις τρεις χιλιάδες αγωνιστές να κατατροπώσει δώδεκα χιλιάδες τουρκαλβανούς.

Η καταδίωξη του Κωνσταντή

Το 1780 οι οθωμανικές δυνάμεις, με αρχηγό τον Χασάν Τσεζάερλη, επέστρεψαν στην Πελοπόννησο. Αυτή τη φορά στόχος τους ήταν να εξολοθρεύσουν τους κλέφτες. Ο Κωνσταντής και ο Παναγιώταρος Βενετσανάκης από την Μάνη, ήταν οι μοναδικοί που αρνήθηκαν να προσκυνήσουν.

Τότε ο Τσεζάερλης πήγε στην Κωνσταντινούπολη και επέστρεψε ενισχυμένος τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς με τον Μαυρογένη και 14.000 στρατό και καράβια.

Ο Χασάν συνέλαβε με δόλο και θανάτωσε με ανασκολοπισμό τον μπέη της Μάνης, Καπετανάκη Γρηγοράκη, του οποίου οι συγγενείς εκδικούμενοι κατέλαβαν το φρούριο του Πασαβά και εξολόθρευσαν επτακόσιες οικογένειες Τούρκων. Η Μάνη υποχρεώθηκε σε καταβολή  τετραπλάσιου ετήσιου φόρου και στο εξής ο ηγεμόνας της (ο μπέης της Μάνης) έπρεπε να εγκρίνεται από την Υψηλή Πύλη.

Οι Τούρκοι πολιόρκησαν τον πύργο και πυρπολήσαν τα κοντινά χωριά Άγιος Νικόλαος και Σελεγούδι.

Η καταδίωξη των “απροσκύνητων αγωνιστών” ήταν χωρίς έλεος. Ο Μαυρογένης ζήτησε από τον Κολοκοτρώνη και τον Παναγιώταρο να του δώσουν ένα παιδί τους για όμηρο και έτσι να λήξει η πολιορκία. Εκείνοι, όμως, αρνήθηκαν την πρόταση των εχθρών για μια ακόμη φορά.

Η πολιορκία του Πύργου της Καστανίτσας

Για δέκα ημέρες κανόνια, βομβοβόλα μαζί με χιλιάδες ντουφέκια έριχναν ασταμάτητα. Οι πύργοι αρχικά άντεξαν, αλλά σταδιακά οι τοίχοι άρχισαν να πέφτουν από τις ακατάπαυστες βολές.

Από τους Έλληνες δεν έφτανε καμία βοήθεια. Κολοκοτρώνης και Παναγιώταρος υπολόγισαν ότι τα πολεμοφόδιά τους δεν επαρκούσαν για άλλη μάχη και αποφάσισαν να “κάνουν έξοδο”.

Τη νύχτα της 19ης Ιουλίου του 1780, μόλις έδυσε το φεγγάρι και με τα γυναικόπαιδα στη μέση, όρμησαν μέσα στους Τούρκους και σκόρπισαν τον όλεθρο. Ο πατέρας του Παναγιώταρου έμεινε μέσα στον πύργο, ενώ ο ίδιος στεκόταν πιο πίσω για να διασφαλίσει το πέρασμα των γυναικόπαιδων. Αναμεσά τους ήταν και ο μικρός Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.

Και οι δύο Βενετσανάκηδες βρήκαν φριχτό θάνατο. Στον Παναγιώταρο λέγεται ότι του έκοψαν το χέρι και τα δύο πόδια και τον κρέμασαν στο Γύθειο σε ένα κατάρτι πλοίου.

Ο Κωνσταντής Κολοκοτρώνης αρχικά ξέφυγε αλλά τραυματίστηκε βαριά από εχθρικό σπαθί. Προσπάθησε να κρυφτεί να κρυφτεί μέσα στα πουρνάρια, αλλά αποκαλύφθηκε.

Έπεσε στα χέρια εφτά Μπαρδουνιωτών Τούρκων που τον έσφαξαν. Μετά πέταξαν το κεφάλι του σε μια τρύπα και το σώμα του στον γκρεμό, ανάμεσα στα χωριά Άρνα και Κοτσατίνα, τη σημερινή Σπαρτιά Λακωνίας.

Το σώμα του διατηρήθηκε λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών, εντοπίστηκε και ενταφιάστηκε στη Μηλιά της Μάνης, στο συνοικισμό Κυβέλεια, όπου βρίσκεται ο τάφος του. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αναφέρει ότι αναγνώρισαν το πτώμα του από το μικρό του δάχτυλο που ήταν σημαδεμένο από μια τούρκικη σπαθιά

Η πολιορκία της Καστανίτσας έγινε δημοτικό τραγούδι. Ο μαρτυρικός θάνατος του Κωνσταντή σημάδεψε τον γιο του τον Θοδωρή που λίγες δεκαετίες αργότερα πήρε εκδίκηση ως αρχιστράτηγος των επαναστατημένων Ελλήνων.