Ο στρατηγός που σταμάτησε την πορεία του Χίτλερ στη Σοβιετική Ένωση και έκανε την προέλαση στο Βερολίνο. Ζούκοφ ο στρατηγός που ταπείνωσε τους ναζί

Ο στρατηγός Γκέοργκι Ζούκοφ ηγήθηκε μίας από τις κρισιμότερες μάχες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στο Στάλινγκραντ και κατά γενική ομολογία, ήταν ένα από τα σπουδαιότερα στρατηγικά μυαλά της Σοβιετικής Ένωσης.

                                                                                                 Οι κακουχίες τον σκληραγώγησαν

Ο Γκεόργκι Ζούκοφ γεννήθηκε το 1896 στο χωριό Στρέλκοβκα της ρωσικής επαρχίας, 125 χιλιόμετρα έξω από τη Μόσχα. Η παιδική του ηλικία ήταν δύσκολη, καθώς προερχόταν από φτωχή οικογένεια αγροτών. Εκτός αυτού, ο πατέρας του ήταν ιδιαίτερα αυστηρός. Πολύ συχνά χειροδικούσε πάνω στον μικρό Γκεόργκι για να τον τιμωρήσει και να τον πειθαρχήσει.

Με τα χρόνια, οι γονείς του δυσκολεύονταν όλο και περισσότερο να τα βγάλουν πέρα. Έτσι, μόλις ο Γκεόργκι Ζούκοφ έκλεισε τα 9, τον έστειλαν στη Μόσχα να δουλέψει ως γουναράς στο πλευρό του θείου του. Αν και η δουλειά ήταν σκληρή για την ηλικία του, μεγαλώνοντας στη Μόσχα, ο Ζούκοφ ήρθε σε επαφή με πολλά ερεθίσματα που του άνοιξαν τους ορίζοντες και του διαμόρφωσαν μια πολύπλευρη προσωπικότητα.

Οι πρώτες διακρίσεις

Μέχρι να ενηλικιωθεί, ο Ζούκοφ εργαζόταν στο γουναράδικο του θείου του. Τότε ξέσπασε ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος. Το 1915 κλήθηκε στο ιππικό. Από νωρίς, αλλά και καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, ξεχώρισε τόσο για τις ικανότητες όσο και για τη γενναιότητά του, που του χάρισε δυο παράσημα.

Κατά την Οκτωβριανή Επανάσταση, ο Ζούκοφ αποφάσισε να ενταχθεί στο κόμμα των Μπολσεβίκων. Το προφίλ του νεαρού άντρα ήταν ιδανικό. Προερχόμενος από μία φτωχή εργατική οικογένεια, είχε καταφέρει να διακριθεί με τη δυναμικότητα, τον αλτρουισμό και το θάρρος του. Όπως ήταν φυσικό, γρήγορα κέρδισε τον σεβασμό και την εκτίμηση των συντρόφων του στους κομματικούς κύκλους.

Επιπλέον, είχε βρει πια την κλίση του. Συνέχισε να ανελίσσεται στις στρατιωτικές τάξεις και να έρχεται σε επαφή με σημαντικούς αξιωματούχους.

Η πρώτη μεγάλη στρατηγική του επιτυχία ήρθε το 1938. Ήταν η πρώτη φορά που καλούνταν να διαχειριστεί μια πολεμική επιχείρηση μόνος του. Επρόκειτο για την εκστρατεία εναντίον των Ιαπώνων, οι οποίοι είχαν αρχίσει να γίνονται απειλητικοί και να καταλαμβάνουν ρωσικά εδάφη.

Ο Γκεόργκι Ζούκοφ εξόπλισε τα στρατεύματά του με μία ασυνήθιστα μεγάλη ποσότητα πυροβόλων. Μάλιστα, τα οργάνωσε και τα χειρίστηκε με τέτοια αρτιότητα που κατάφερε να περικυκλώσει την ιαπωνική παράταξη από παντού. Λέγεται ότι από την περίφημη μάχη του Χαλχίν Γκολ δεν γλίτωσε ούτε ένας Ιάπωνας. Τότε, η φήμη του Ζούκοφ έφτασε στον Στάλιν και τους συνεργάτες του.

Ο θρίαμβος εναντίον των Ναζί

Η δεκαετία του ‘40 βρήκε τον Γκεόργκι Ζούκοφ να έχει προαχθεί σε αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Άμυνας της χώρας. Παράλληλα, είχε αναπτύξει μια ιδιαίτερα στενή σχέση με τον Στάλιν, τον οποίο θαύμαζε βαθύτατα. Λέγεται ότι ο Ζούκοφ ήταν από τους ανθρώπους που γνώριζαν καλά τον ηγέτη του σοβιετικού καθεστώτος, σε βαθμό που είχε μάθει να αναγνωρίζει τις διαθέσεις του από τον τρόπο που χειριζόταν την πίπα του όταν κάπνιζε.

Αυτή η λεπτομέρεια είναι ένα απλό δείγμα της ενσυναίσθησης και της ευφυίας που διέκριναν τον ρώσο στρατηγό.

Τον Ιούνιο του 1941 τα γερμανικά στρατεύματα καταπάτησαν τη συνθήκη που είχε υπογραφεί μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και της Γερμανίας το 1939 και ξεκίνησαν μία μεγάλη εκστρατεία εισβολής στη χώρα.

Η ισχύς του ναζιστικού εξοπλισμού σε συνδυασμό με τα υπεράριθμα στρατεύματα, αιφνιδίασαν τον Στάλιν. Έως τα μέσα Οκτωβρίου, οι Γερμανοί είχαν καταφέρει να πολιορκήσουν τις δύο σπουδαιότερες ρωσικές πόλεις, το Λένινγκραντ και τη Μόσχα. Ετοιμάζονταν, μάλιστα, να επιτεθούν και στο Στάλινγκραντ, όταν τους πρόλαβε ο βαρύς ρωσικός χειμώνας.

Το καλοκαίρι του 1942 το σχέδιο της πολιορκίας του Στάλινγκραντ τέθηκε σε εφαρμογή. Ο Χίτλερ υπολόγιζε ότι θα χρειάζονταν περίπου δέκα ημέρες για να καταλάβουν την πόλη. Πράγματι, η επίθεση ξεκίνησε με βομβαρδισμούς που ισοπέδωσαν το 80% της πόλης κι όλα έδειχναν ότι οι Γερμανοί ήταν ασταμάτητοι. Όμως ήταν η πόλη του Στάλιν που έδωσε εντολή για άμυνα με κάθε θυσία και πίστη στη νίκη.

Το Στάλινγκραντ είχε 126 εργοστάσια, παρήγαγε και επισκεύαζε τα άρματα μάχης και άλλο εξοπλισμό. Η κατάληψη της πόλης θα είχε τρομερές πολεμικές και ψυχολογικές επιπτώσεις.

Τότε, η Σοβιετική Ένωση επιστράτευσε τον Γκεόργκι Ζούκοφ.

Η στρατηγική που ακολούθησε ο νέος διοικητής ήταν πρωτοποριακή.

Αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τα κατεστραμμένα κτίρια και τα ερείπια που είχαν αφήσει πίσω τους οι Γερμανοί, ως φυσικές αμυντικές οχυρώσεις. Εφάρμοσε, στην ουσία, έναν ιδιότυπο πόλεμο “αστικών χαρακωμάτων”. Οι άντρες του είχαν χωριστεί σε μικρές ομάδες των δέκα και κρυμμένοι μέσα στα χαλάσματα αιφνιδίαζαν τους εχθρούς. Με τη σειρά τους, οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να ακολουθήσουν την ίδια τακτική και να χωριστούν σε μικρές ομάδες για να αντιμετωπίσουν την αντίσταση των αντρών του Ζούκοφ. Οι ελεύθεροι σκοπευτές έγιναν ο εφιάλτης των ναζί.

Οι μάχες ήταν εξοντωτικές ακόμη και για ένα δωμάτιο ενός κατεστραμμένου οικήματος.

Οι προμήθειες είχαν αρχίσει να εκλείπουν και από τις δύο μεριές και οι απώλειες αυξάνονταν μέρα με τη μέρα. Τότε ο Στάλιν έστειλε ενισχύσεις. Ο Κόκκινος Στρατός στο Στάλινγκραντ ενισχύθηκε από 500.000 στρατιώτες, 900 τανκ και 1.400 αεροσκάφη. Μέσα σε τρεις μέρες, οι περίπου 250.000 εναπομείναντες Γερμανοί είχαν κυκλωθεί και όσοι επέζησαν, αιχμαλωτίστηκαν. Πρώτος και σημαντικότερος ο στρατάρχης Φρίντιχ Πάουλους που αρνήθηκε να αυτοκτονήσει και παραδόθηκε μαζί με 22 στρατηγούς και 91000 άνδρες.

Ο πρώτος και μοναδικός στρατάρχης που πιάστηκε αιχμάλωτος στην γερμανική ιστορία.

Η σαρωτική ήττα των ναζί στη μάχη του Στάλινγκραντ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην πορεία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη ήττα των Γερμανών και ανέκοψε τις όποιες επεκτατικές βλέψεις είχαν προς την Ανατολή. Ο ίδιος ο Αδόλφος Χίτλερ, φοβούμενος ότι το γεγονός θα λειτουργούσε ανασταλτικά στην κατάταξη νέων στρατιωτών, είχε πει: «Πρέπει να αποκρύψουμε αυτά τα νέα από τον γερμανικό λαό».

Ο στρατηγός Ζούκοφ, που είχε ηγηθεί αυτού του στρατιωτικού θριάμβου, συνέχισε τη δράση του στο μαρτυρικό Λένινγκραντ και μετά τη νίκη εφόρμησε στη Γερμανία. Το 1945 στην ιστορική μάχη του Βερολίνου ως διοικητής του Α’ Λευκορωσικού Μετώπου, ήταν παρών κατά την παράδοση του Βερολίνου και την οριστική ήττα του Χίτλερ.

Κατά την παραμονή του στο Βερολίνο, ο Ζούκοφ γνώρισε τον αμερικανό πρόεδρο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, με τον οποίο έμελλε να αναπτύξει μια στενή φιλία. Στη Σοβιετική Ένωση στην μεγάλη παρέλαση της νίκης επιθεώρησε τα αγήματα και αυτό τον έκανε ξεχωριστό στην στρατιωτική ιστορία της ΕΣΣΔ.

Μετά τον πόλεμο

Τα μεταπολεμικά χρόνια, αντίθετα με αυτό που θα περίμενε κανείς, δεν υπήρξαν ιδιαίτερα εύκολα για τον Γκέοργκι Ζούκοφ. Ο Στάλιν άρχισε να γίνεται υπερβολικά καχύποπτος και έπαψε να εμπιστεύεται πολλούς από τους άλλοτε στενούς του συνεργάτες. Ανάμεσα σε αυτούς βρισκόταν κι ο Ζούκοφ, με το πρόσχημα ότι είχε ηγετικές τάσεις. Άλλωστε ήταν εξαιρετικά δημοφιλής και αυτό πάντα ήταν ένα πρόβλημα, εκείνη την περίοδο.

Το 1948, ο ηγέτης του σοβιετικού καθεστώτος υπό την καθοδήγηση του Λαβρέντι Μπέρια, που ήταν αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών ασφαλείας, διέταξε έρευνα στο σπίτι του Ζούκοφ. Εκεί βρέθηκαν λάφυρα τεράστιας αξίας, τα οποία ο Ρώσος στρατηγός είχε υφαρπάξει από τους Ναζί κατά τις εκστρατείες του στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Λόγω της δημοφιλίας του, ο Στάλιν γνώριζε ότι δεν μπορούσε να τον φυλακίσει ή να τον εκτελέσει, οπότε περιορίστηκε στο να τον υποβιβάζει σε όλο και πιο ασήμαντες θέσεις.

Μετά τον ξαφνικό θάνατο του Στάλιν, ο Ζούκοφ συμμετείχε στη αποσταλινοποίηση και στην εκκαθάριση από το καθεστώς Μπέρια. Υπηρέτησε για λίγα χρόνια και ως Υπουργός Άμυνας της νέας κυβέρνησης. Ωστόσο, η έντονη προσωπικότητά του δεν του επέτρεψε να διατηρήσει αυτήν τη θέση για καιρό. Σταδιακά, αποσύρθηκε από τα κοινά και αφοσιώθηκε στην οικογένειά του, περνώντας τα τελευταία χρόνια της ζωής του ήρεμα, στην αφάνεια.

Ο Γκέοργκι Ζούκοφ άφησε την τελευταία του πνοή στις 18 Ιουνίου του 1974. Κατά τη διάρκεια της ζωής του, υπήρξε ο πρώτος άνθρωπος που έλαβε τον τιμητικό τίτλο του «Ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης» τέσσερις φορές. Υπήρξε μια σχεδόν πατρική φιγούρα για το σοβιετικό λαό που που τον εκτιμούσε βαθιά και αναγνώριζε την προσφορά του στη νίκη εναντίον του ναζισμού. Ο Ζούκοφ κατάφερε να είναι μια θετική φιγούρα στην λαϊκή συνείδηση, μια προσωπικότητα που συνδύαζε τον ηρωισμό και το ρομαντισμό, άσχετα αν αναπόφευκτα ενεπλάκη στις ίντριγκες της εξουσίας.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η εκτέλεση του σοβιετικού στελέχους Νικολάι Μπουχάριν κατά τις μεγάλες εκκαθαρίσεις. Τα γράμματα στον Στάλιν και η διαπόμπευσή του πριν τη δίκη