Ο σκύλος, ο καύσωνας! Γιατί οι αρχαίοι συσχέτιζαν την καυτή ζέστη με το τετράποδο και ζητούσαν τη βοήθεια των θεών

Οι καύσωνες δεν είναι φαινόμενο της σύγχρονης εποχής μόνο. Προϋπήρχαν και ταλαιπωρούσαν σχεδόν το ίδιο τους ανθρώπους στην αρχαιότητα, όσο και στις μέρες μας.

Η λέξη «καύσων» είναι αρχαία, αλλά ελληνιστική και όχι της κλασικής εποχής. Στην κλασική αρχαιότητα, δεν έλεγαν «καύσων», αλλά «καύμα» και εννοούσαν το χρονικό διάστημα μετά την 21η Ιουλίου, δηλαδή την περίοδο που ανέτειλε ο Σείριος μαζί με τον Ήλιο.

Στα αρχαία ελληνικά αποκαλούσαν τις πιο ζεστές ημέρες του καλοκαιριού «κυνάδες ημέρες» που έρχονταν όταν ανέτειλε τα ξημερώματα μαζί με τον Ήλιο ο Σείριος, ο πιο λαμπρός αστέρας του ουρανού.

Ο Σείριος ανήκει στον αστερισμό του Μεγάλου Κυνός που αναπαριστά ένα από τα σκυλιά του Ωρίωνα, του μυθικού κυνηγού.  Όπως πίστευαν οι αρχαίοι, ο Σείριος με την πνοή του έφερνε την ξηρασία στους ανθρώπους. Όταν το σκυλί πέθανε μεταμορφώθηκε σε αστερισμό.

Ο Ωρίωνας, ο Μεγάλος Κύων και ο Μικρός Κύων (το δεύτερο σκυλί του Ωρίωνα) είναι αστερισμοί που από την Ελλάδα φαίνονται καλύτερα τους χειμερινούς μήνες. Το καλοκαίρι φαίνονται για λίγο πριν ανατείλει ο Ήλιος.

Κακοτυχία και δυσκολίες από τα “κυνικά καύματα”

Στις μέρες μας οι επίσημες μέρες έναρξης για τα «Κυνικά Kαύματα» για το Βόρειο ημισφαίριο είναι από τις 3 Ιουλίου και διαρκούν περίπου μέχρι τα μέσα Αυγούστου. Η συγκεκριμένη περίοδος του καλοκαιριού περιγράφεται στις αρχαίες πηγές με αρκετά «μελανά χρώματα». Σχεδόν όλοι οι συγγραφείς αναφέρουν ότι η Ανατολή του Σειρίου φέρνει μαζί της κακοτυχία, αρρώστιες, δυσκολίες, δυστυχία και υψηλό πυρετό στους ανθρώπους.

Χαρακτηριστικά, ο ποιητής Αλκαίος γράφει: ««Δροσίστε τα πνευμόνια σας με κρασί, γιατί το αστέρι του Κυνός, ο Σείριος έρχεται τριγύρω. Η εποχή είναι δύσκολη και όλα διψούν κάτω από τη ζέστη και το τζιτζίκι τραγουδάει γλυκά κάτω από τα φύλλα…οι γυναίκες τότε είναι αρκετά μιαρές και οι άνδρες αδύναμοι, όσο ο Σείριος τσουρουφλίζει τα κεφάλια τους και τα γόνατά τους»

Στα έργα συγγραφέων όπως του Απολλώνιου, του Διόδωρου Σικελιώτη και άλλων αναφέρεται η ταυτόχρονη Ανατολή του Ηλίου και του Σείριου αυτή την περίοδο καθώς και τα αντίστοιχα φαινόμενα. Συγκεκριμένα, περιγράφουν ότι όταν ο Σείριος πλησίαζε σε τροχιά τις Κυκλάδες, τις έκαιγε με τη μορφή των Κυνικών Καυμάτων με αποτέλεσμα να στερεύουν οι πηγές, να μην φυσάει καθόλου δροσερός άνεμος και να προκαλούνται λοιμικές αρρώστιες. Έτσι λοιπόν, οι κάτοικοι των Κυκλάδων ζήτησαν τη βοήθεια του θεού Απόλλωνα και του μαντείου του στους Δελφούς για να δώσει λύση στο πρόβλημά τους.

Αν κρίνουμε από το αποτέλεσμα οι θεοί δεν ανταποκρίθηκαν.

Πηγή χαρακτηριστικής φωτογραφίας: rawpixel