Στο Μουσείο-Σκευοφυλάκιο της Ιεράς Μονής Βαρλαάμ, ένα από τα έξι επισκέψιμα μοναστήρια των Μετεώρων, εκτίθενται χειρόγραφα, παλαιά βιβλία, βυζαντινές εικόνες, άμφια και εκκλησιαστικά σκεύη.
Ένα από τα εκθέματα που ξεχωρίζει είναι ένας μεταλλικός σταυρός, διαστάσεων 1,80×0,80 εκ. που είναι τοποθετημένος πάνω σε μία πέτρα.
Ο σταυρός στήθηκε στην κορυφή του βράχου του Αγίου Πνεύματος τον 14ο αιώνα, μετά από διαταγή του Σέρβου βασιλιά, Στέφανου Δουσάν, σε ανάμνηση των στρατιωτικών νικών του στην Ήπειρο και στη Θεσσαλία.
Υπάρχει όμως και μια άλλη ιστορική εκδοχή την οποία αναφέρει ο φιλόλογος Σπυρίδων Βλιώρας από την Καλαμπάκα:
“Από την έρευνά μας οδηγηθήκαμε στο συμπέρασμα πως οι αφιερωτές του σταυρού στην υψηλότερη κορυφή του Στύλου ήταν πιθανότατα ο Ελληνοσέρβος βασιλεύς Ιωάννης Ούρεσης Νεμάνια Παλαιολόγος, ως μοναχός Ιωάσαφ, με τον γέροντά του μεγαλομετεωρίτη Γεράσιμο, στα τέλη τού 14ου αιώνα (1388–1390)”.
Αυτοί που επιχείρησαν την ανάβαση δεν διέθεταν τα σημερινά τεχνικά μέσα. Η διαμόρφωση του βράχου καθιστούσε το εγχείρημα παράτολμο έως αδύνατο.
Ο ιστορικός σταυρός στον βράχο του Αγίου Γεωργίου
Το βέβαιο είναι ότι αυτοί που αναρριχήθηκαν στην κορυφή είχαν κουράγιο και σίγουρα ήταν δεινοί αναρριχητές. Ο σταυρός έφτασε στην κορυφή, εκεί όπου η ιστορία αναφέρει ότι έζησαν ερημίτες ασκητές. Και χρειάστηκαν πολλοί αιώνες για να κατέβει.
Ο μεταλλικός σταυρός θρυλείται ότι κατέβηκε το 1980 από το βράχο του Αγίου Πνεύματος όταν στην περιοχή γυριζόταν η ταινία «Τζέιμς Μποντ, πράκτωρ 007: Για τα μάτια σου μόνο», στην οποία πρωταγωνιστούσε ο Ρότζερ Μουρ.
Αυτό υποστηρίζουν οι μοναχοί της μονής Βαρλαάμ, όπου σήμερα φυλάσσεται ο σταυρός. Μάλιστα θυμούνται ότι παραδόθηκε στον γέροντα Ισίδωρο.
Είναι γνωστό ότι οι μοναχοί των Μετεώρων δεν ήταν σύμφωνοι με τις κοσμικές απαιτήσεις των παραγωγών, ούτε δέχτηκαν να μπουν οι κάμερες εντός των Μονών. Δόθηκε όμως άδεια από τις αρμόδιες υπηρεσίες για εξωτερικές λήψεις στα Μετέωρα.
Δοθείσης της ευκαιρίας και ενώ οι σκηνές είχαν κινηματογραφηθεί, υπήρξε μια σημαντική ανταπόδοση από την παραγωγή. Η παράδοση του Σταυρού που μεταφέρθηκε με ελικόπτερο από την κορυφή του Αγίου Πνεύματος.
Ο σταυρός εκτίθεται στο Μουσείο της Μονής Βαρλαάμ. Φωτογραφία Μηχανή του Χρόνου
Η άλλη εκδοχή
Υπάρχει όμως μια ακόμα εκδοχή για τον εντοπισμό και την μεταφορά του σταυρού από άλλη κινηματογραφική παραγωγή της 20 th Century Fox.
Σύμφωνα με αυτή το γεγονός συνέβη στα τέλη του 1975 όταν γυριζόταν η ταινία “Sky riders” (“Καβαλάρηδες του ουρανού”), γνωστή και ως « Assault on the Forbidden Fortress» (« επίθεση στο απαγορευμένο φρούριο»), το οποίο σύμφωνα με το σενάριο βρισκόταν στη Μονή Ρουσάνου.
Στη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας, μέλη του πληρώματος ελικοπτέρου που συμμετείχε στην κινηματογράφηση αφαίρεσαν τον σταυρό της υψηλότερης κορυφής του Στύλου Σταγών και τον παρέδωσαν στον ηγούμενο της μονής Βαρλαάμ για φύλαξη. Όπως αναφέρει στην έρευνά του ο Σπ. Βλιώρας :
“βρήκαν τον σταυρό πεσμένο ή γερμένο ανάμεσα σε πρίνους και τον αφαίρεσαν, για να μην πέσει στο κενό από την κορυφή και σπάσει”.
Την ιστορία των Μετεώρων ερεύνησε και παρουσίασε η «Μηχανή του Χρόνου» στο Cosmote History. Επανάληψη επεισοδίου Κυριακή 4 Ιουνίου στις πέντε το απόγευμα.
Οι Γερμανοί αναρριχητές
Την ίδια περίοδο των γυρισμάτων της ταινίας Sky riders βρέθηκαν στην περιοχή οι Γερμανοί αναρριχητές Heinz Lothar Stutte και Dietrich Hasse, που έκτοτε αναρριχήθηκαν σε όλους σχεδόν τους μετεωρίτικους βράχους. Υπήρξαν μάρτυρες του περιστατικού, καθώς αναρριχήθηκαν σε παρακείμενο βράχο και το αναφέρουν στα βιβλία τους.
Οι ίδιοι αναρριχήθηκαν σε κορυφές του Στύλου Σταγών και «άνοιξαν» διάφορες αναρριχητικές διαδρομές από το 1976 και μετά, που τις χαρακτηρίζουν «εξαιρετικές» και «από τις πιο όμορφες αναβάσεις», ενώ μία από αυτές την χαρακτηρίζουν «ίσως η πιο δύσκολη αναρριχητική διαδρομή που υπάρχει σήμερα στα Μετέωρα».
Ο ερευνητής Σ. Βλιώρας που τους μελέτησε αναφέρει ότι: “και οι Γερμανοί αναρριχητές αποδίδουν την τοποθέτηση του σταυρού στην κορυφή σε Σέρβους αναρριχητές του στρατού του Στεφάνου Δουσάν και αναρωτιούνται πώς ανέβηκαν σε τόσο δύσκολη αναρριχητικά διαδρομή, καθώς “μέχρι στιγμής δεν έχουν βρεθεί ίχνη επιτυχημένης ανάβασης στην κορυφή εκείνες τις παλαιότερες εποχές”.
Αφίσα της ταινίας Sky Riders που γυρίστηκε στα Μετέωρα. Πηγή imdb
Ο δεύτερος σταυρός
Τελικά ο σταυρός δεν έχει μία ιστορία, καθώς το 2010 η μοναχή Θεοτέκνη από την Μονή Αγ. Στεφάνου αποκάλυψε ότι στις δύο κορυφές του πελώριου βράχου υπήρχαν μέχρι τις αρχές του εικοστού αιώνα δύο σιδερένιοι σταυροί. Ο πολύ υψηλός οξειδώθηκε και κατέπεσε από κεραυνό γύρω στα 1945.
Μάλιστα στην εορτή του Αγίου Πνεύματος τον κατέβαζαν οι Καστρακινοί, του κρεμούσαν ένα μαντίλι, και τον ξανατοποθετούσαν στην θέση του. Σήμερα έχουν στήσει έναν άλλο σιδερένιο σταυρό σε χαμηλότερη κορυφή του Στύλου, στο σημείο που αποκαλείται Άγιο Πνεύμα.
Όπως μας πληροφορεί ο Σπυρίδων Βλιώρας, ο δεύτερος σιδερένιος σταυρός ανασύρθηκε άνευ άδειας με ελικόπτερο από τους Γερμανούς αναρριχητές (Heinz Lothar Stutte και Dietrich Hasse), οι οποίοι τον παρέδωσαν στην Μονή Βαρλαάμ. Θεωρεί ότι είναι αυτός που σήμερα φυλάσσεται στο μουσείο της.
Φωτογραφία: Κοτοπούλης 1973
Μάλιστα επειδή τα σημειωμένα γράμματα στον σταυρό είναι σε βυζαντινό συμπίλημα, τα θεωρούσαν για σλαβικά. Έτσι είχαν λανθασμένα αποδώσει τον σιδερένιο αυτό σταυρό στον Σέρβο κατακτητή Στέφανο Δουσάν, ο οποίος εθεωρείτο ότι τον είχε στήσει στον βράχο.
Ποιος ήταν ο Στέφανος Δουσάν
Ο Στέφανος Δουσάν υπήρξε ο μεγαλύτερος ηγεμόνας της μεσαιωνικής Σερβίας. Ανέβηκε στο θρόνο σε ηλικία μόλις 22 ετών, το 1331, και κατέκτησε ένα μεγάλο μέρος της νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Πολλοί ιστορικοί τον αποκαλούν «Ο Καρλομάγνος της Σερβίας».
Εξέφραζε τις επεκτατικές τάσεις της σερβικής αριστοκρατίας και δημιούργησε, με αστραπιαίες εκστρατείες και ελάχιστη δαπάνη δυνάμεων, ένα ισχυρό κράτος, το οποίο εκτεινόταν από το Δούναβη μέχρι τον Κορινθιακό, από την Αδριατική και το Δυρράχιο μέχρι το Αιγαίο και τις Σέρρες.
Ο εμφύλιος πόλεμος που ξέσπασε στο Βυζάντιο ανάμεσα στον Ιωάννη ΣΤ’ Καντακουζηνό και τον Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγο υπήρξε ο παράγοντας κλειδί που βοήθησε τον Δουσάν να παγιώσει την κυριαρχία του.
Ο Σέρβος βασιλιάς, Στέφανος Δουσάν. Πηγή εικόνας: Wikipedia
Το 1346, ο Στέφανος Δουσάν στέφθηκε βασιλιάς Σέρβων και Ελλήνων. Πρόθεσή του ήταν να δημιουργήσει μια Σερβοελληνική αυτοκρατορία στη θέση της παραπαίουσας Βυζαντινής.
Ωστόσο, το σχέδιό του να καταλάβει την την Κωνσταντινούπολη δεν ευοδώθηκε, γιατί δεν διέθετε ισχυρό στόλο και οι Βενετοί αρνήθηκαν να τον υποστηρίξουν με την αποστολή του δικού τους ναυτικού.
Μετά το θάνατο του Δουσάν, το 1355, η αυτοκρατορία του διασπάστηκε και δεν υπήρχε πλέον στα Βαλκάνια μία δύναμη ικανή να αναχαιτίσει την προέλαση των Τούρκων.
Με πληροφορίες από την δημοσιευμένη έρευνα στο academia.edu του φιλόλογου Σπυρίδωνα Βλιώρα “Ο όσιος Ιωάσαφ ο Μετεωρίτης είναι ο αφιερωτής του σταυρού στη δυσπρόσιτη κορυφή του Στύλου Σταγών (Αγίου Πνεύματος) στο Καστράκι Καλαμπάκας(;)
Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr