Τα 7,2 ρίχτερ που συντάραξαν την Κεφαλονιά το 1867. Ο σεισμός άφησε πίσω του 244 νεκρούς και χιλιάδες ερείπια

Στις αρχές του 1867, ένας ισχυρότατος σεισμός συντάραξε την Κεφαλονιά, αφήνοντας πίσω του εκατοντάδες νεκρούς, ισοπεδωμένα χωριά και χιλιάδες κατεστραμμένα σπίτια.

Είχε μέγεθος 7,2 ρίχτερ. Συνέβη στις 6 το πρωί της 23ης Ιανουαρίου με το Ιουλιανό Ημερολόγιο ή 4ης Φεβρουαρίου με το Γρηγοριανό. Ένας μικρότερος σεισμός σημειώθηκε το προηγούμενο βράδυ, αλλά κανείς δεν έδωσε ιδιαίτερη σημασία.

Το επίκεντρο του σεισμού ήταν η χερσόνησος της Παλικής, η διάρκειά του ήταν περίπου 30 δευτερόλεπτα και “εκλόνησεν ως εκ βάθρων άπασαν όλην την νήσον”, ανέφερε η τοπική εφημερίδα “Αναμόρφωσις”.

Έγινε αισθητός στη Λευκάδα και την Ιθάκη, όπου σημειώθηκαν μικρής έκτασης ζημιές, και στη Δυτική Στερεά Ελλάδα. Από τις 11 το πρωί και μετά, μετασεισμοί μικρότερης έντασης συνέχισαν να ταρακουνούν την Κεφαλονιά.

Οι κάτοικοι στο Ληξούρι και το Αργοστόλι βγήκαν “έντρομοι” και “ημίγυμνοι” από τα σπίτια τους, σύμφωνα με επιστολή που δημοσιεύτηκε στην αθηναϊκή εφημερίδα “Αιών“.

Κάποιοι ξεχύθηκαν στην ύπαιθρο και κάποιοι κατέφυγαν στα πλοία που ήταν αγκυροβολημένα στα λιμάνια “όπως αποφύγωσι τα ολέθρια του σεισμού αποτελέσματα“.

Οι απώλειες και τα χιλιάδες κατεστραμμένα χωριά

Το Ληξούρι ήταν από τις πρώτες περιοχές που επλήγησαν σφοδρά. Με βάση τα δημοσιεύματα των εφημερίδων, 12 με 15 σπίτια έμειναν όρθια, από τα οποία ελάχιστα ήταν κατοικήσιμα.

Το κωδωνοστάσιο στο Ναό του Παντοκράτορος πήρε κλίση προς τα βορειοανατολικά. Οι νεκροί στο Ληξούρι έφτασαν τα 35 άτομα.

Στην πρωτεύουσα Αργοστόλι, το τελωνείο, τα δικαστήρια και άλλα δημόσια κτίρια κατέπεσαν. Ζημιές υπέστησαν αποθήκες σιτηρών και λαδιού, με αποτέλεσμα οι έμποροι να μεταφέρουν τα προϊόντα τους στα πλοία. Σε σύγκριση, πάντως, με το Ληξούρι, το Αργοστόλι “χτυπήθηκε” λιγότερο και οι απώλειες ανθρώπινων ζωών ήταν 5.

Από την άλλη, το χωριό της Αγίας Θέκλης καταστράφηκε ολοσχερώς. Τόσο “ώστε δεν ηδύνατο τίς να διακρίνει τα όρια των κτησμάτων εν τω πεδίω των ερειπίων“, έγραψε ο Γερμανός γεωγράφος, Ιωσήφ Παρτς στο βιβλίο του “Κεφαλληνία και Ιθάκη“. Μαζί με τα Δαμουλιανάτα, αρίθμησε 62 νεκρούς.

Τα χωριά που βρίσκονταν κοντά στη χερσόνησο της Παλικής ισοπεδώθηκαν. Εκατοντάδες άλλα χωριά όπως τα Κουβαλάτα, τα Λουκεράτα και τα Μιχαλιτσάτα έγιναν σωρός ερειπίων. Στην Άσσο τρεις εκκλησίες γκρεμίστηκαν και στην Κατωγή και τη Λακήθρα οι ζημιές ήταν μεγάλες.

Η επίσημη έκθεση αποτύπωσε το μέγεθος της καταστροφής. Σε όλη την Κεφαλονιά, οι νεκροί ήταν 244. 2.642 σπίτια καταστράφηκαν και 2.946 υπέστησαν ζημιές 15 εκατομμύριων δραχμών. Δημοσίευμα έκανε λόγο για 25.000 άστεγους.

Η επίσκεψη του βασιλιά και το “κύμα” αλληλεγγύης

Λίγες μέρες μετά το σεισμό, ο βασιλιάς Γεώργιος Α’ επισκέφτηκε την Κεφαλονιά. “Η παρηγορία μας υπήρξε μεγάλη, ιδόντας τόν σεβαστόν Βασιλέα μας κατελυπημένον εν μέσω της κατερειπωμένης πόλεώς μας. Δεν ησύχασεν ούτε μίαν στιγμήν“, διαβάζουμε στην εφημερίδα “Αιών“.

Εξαιτίας του σεισμού, πολλές οικογένειες μεταφέρθηκαν στην Κέρκυρα και την Πάτρα. Στο νησί των Φαιάκων, τα ξενοδοχεία και τα σπίτια υποδέχθηκαν τους σεισμόπληκτους με εγκαρδιότητα.

Κάτοικοι της Ζακύνθου έδωσαν τρόφιμα και χρήματα από το υστέρημά τους. Δύο βασιλικά αγγλικά πλοία έστειλαν γιατρούς σε διάφορα χωριά προκειμένου να περιθάλψουν τους τραυματίες. Ένα γαλλικό πλοίο έστειλε, επίσης, ψωμί και άλλα εφόδια.

Η κυβέρνηση Κουμουνδούρου παρέσχε οικονομική βοήθεια 100.000 δραχμών. Όμως, στα δημοσιεύματα του Τύπου αναπτύχθηκε έντονη κριτική εναντίον της, γιατί θεωρήθηκε ότι δεν έπραξε όλα όσα έπρεπε.

Ο σεισμός του 1867 χαράχθηκε ανεξίτηλα στη μνήμη των Κεφαλονιτών. Κάθε χρόνο, στις 23 Ιανουαρίου, γίνεται ολονυκτία σε ανάμνηση του γεγονότος στην Ιερά Μονή Παναγίας Κορωνιώτισσας. Εκεί, σύμφωνα με το θρύλο, η εικόνα της Παναγιάς βρέθηκε στο πάτωμα μετά το σεισμό και η Θεοτόκος “δάκρυσε”.

Επίσης, η καταστροφή αποτυπώνεται ποιητικά και λακωνικά σε εντοιχισμένη πλάκα στην πλατεία Μηνιατών στο Ληξούρι. Η επιγραφή λέει:

“Ενθυμού ω διαβάτα

Τρομεράν σεισμού φοβέραν

Πρόσεχε μη λησμονήσης

Την φρικώδη εκείνην ημέρα

Του Ιανουαρίου τας 23

Που τότε κατεστράφη

Η ατυχής πατρίς

1867“

Με πληροφορίες από:

• εφημερίδες “Αιών” και “Αναμόρφωσις“
• inkefalonia

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: PxHere