Ο Ρούντολφ Ντίζελ εφευρέτης της ντιζελομηχανής εξαφανίστηκε μυστηριωδώς το 1913. Αυτοκτονία, δολοφονία ή σκηνοθεσία;

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Ο Γερμανός Ρούντολφ Κρίστιαν Καρλ Ντίζελ γεννήθηκε το 1858. Σπούδασε μηχανολόγος μηχανικός στο Μόναχο και από το 1880 ξεκίνησε την προσπάθειά του να φτιάξει ένα κινητήρα που θα αντικαθιστούσε την ατμομηχανή.

Ο Ντίζελ τα κατάφερε και ο κινητήρας αυτός και το καύσιμο που χρησιμοποιούσε πήραν το όνομά του. Όμως ο ίδιος εξαφανίστηκε το 1913 πάνω σ’ ένα επιβατηγό πλοίο που διέσχιζε τη Μάγχη και από τότε αγνοείται.

Αυτοκτόνησε, δολοφονήθηκε από πράκτορες της πατρίδας του, της Γερμανίας, ή σκηνοθέτησε το θάνατό του και κατέφυγε στους Βρετανούς;

Ντίζελ και ντιζελομηχανή

Χάρη στην προηγμένη θεωρητική του εκπαίδευση στα μαθηματικά και τη φυσική, ο Ντίζελ  σχεδίασε έναν κινητήρα με υψηλότερη απόδοση από τις ατμομηχανές αλλά και από τη μηχανή εσωτερικής καύσης που εφευρέθηκε από τον συμπατριώτη του Ντίζελ, Νικόλαο Αύγουστο Όττο.

Ο κινητήρας καθώς και το καύσιμο που χρησιμοποιούσε πήρε το όνομα “ντίζελ” από τον εφευρέτη του.

Ο Ντίζελ κατοχύρωσε την εφεύρεση του με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το 1892, αλλά μόλις το 1897 κατασκευάστηκε ένα ικανοποιητικά λειτουργικό μοντέλο της κινητήρα ντίζελ.

Θα αναμέναμε ότι σε μικρό χρονικό διάστημα ο Ρούντολφ Ντίζελ θα είχε γίνει βαθύπλουτος χάρις στην επαναστατική του εφεύρεση. Όμως, κατά τη διάρκεια της ζωής του, αντιμετώπιζε συνεχώς προβλήματα σχετικά με την παραγωγή, αδειοδότηση και χρηματοδότηση των ντιζελομηχανών του.

Όπως αποδείχτηκε αργότερα, ο Ντίζελ είχε χρεωκοπήσει και ίσως σε αυτό οφείλεται η μυστηριώδης εξαφάνισή του.

Η εξαφάνιση του εφευρέτη

Τη νύχτα της 29ης Σεπτεμβρίου 1913 ο Ντίζελ βρισκόταν στο ατμόπλοιο «Δρέσδη» που είχε αποπλεύσει από την Αμβέρσα με προορισμό το Λονδίνο. Εκεί το επόμενο πρωί ο Γερμανός εφευρέτης θα συναντούσε στελέχη του υποκαταστήματος της εταιρείας του στη Βρετανία.

Στις 10 το βράδυ, ο Ντίζελ αφού δείπνησε στην τραπεζαρία του πλοίου καληνύχτισε τους συνεπιβάτες του και αποσύρθηκε στην καμπίνα του. Έδωσε εντολή στον καμαρότο να τον ξυπνήσει το επόμενο πρωί στις 6:15 π.μ. Κανένας δεν είδε ξανά τον Ντίζελ ζωντανό.

Το πρωί η καμπίνα του ήταν άδεια και δεν είχε κοιμηθεί στο κρεβάτι του.

Πάνω σε αυτό ήταν διπλωμένες οι πιτζάμες του και το ρολόι του. Κάτω από το κιγκλίδωμα του καταστρώματος βρέθηκε το καπέλο του και το όμορφα διπλωμένο παλτό του. Σ’ ένα ημερολόγιο που είχε μαζί του ο Ντίζελ και το οποίο βρέθηκε στην καμπίνα του, στην ημερομηνία 29 Σεπτεμβρίου 1913 υπήρχε το σχέδιο ενός σταυρού που πιθανώς υποδήλωνε θάνατο.

Ήταν σχεδόν βέβαιο ότι ο Ντίζελ είχε σχεδιάσει το σταυρό στο ημερολόγιο αφού κανένας άλλος δεν είχε πρόσβαση στην καμπίνα του.

Πιθανή αυτοκτονία;

Τα στοιχεία έδειχναν ότι ο Ντίζελ είχε πιθανότατα αυτοκτονήσει πέφτοντας στη θάλασσα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αυτή η υπόθεση φάνηκε να επιβεβαιώθηκε από το περιεχόμενο μιας τσάντας που ο Ντίζελ είχε δώσει στη σύζυγός του Μάρθα πριν την αναχώρησή του με την οδηγία να μην την ανοίξει πριν περάσει μία εβδομάδα.

Όταν η Μάρθα την άνοιξε βρήκε μέσα 20.000 γερμανικά μάρκα σε μετρητά (με σημερινή αξία περίπου 120.000 ευρώ) και έγγραφα από διάφορες τράπεζες που έδειχναν ότι οι τραπεζικοί τους λογαριασμοί ήταν ουσιαστικά άδειοι.

Τα χρήματα αυτά ήταν ό,τι είχε απομείνει από την περιουσία του ζευγαριού.

Δέκα μέρες αφότου εθεάθη για τελευταία φορά, το πλήρωμα ενός ολλανδικού πλοιαρίου βρήκε το πτώμα ενός άνδρα να επιπλέει στη Βόρεια Θάλασσα. Ήταν σε τόσο προχωρημένη αποσύνθεση που δεν μπορούσε να γίνει ταυτοποίηση. Το πλήρωμα ισχυρίστηκε ότι λόγω των έντονων καιρικών συνθηκών δεν στάθηκε δυνατό να το κρατήσουν στο πλοιάριό τους και να το βγάλουν στην ακτή.

Έτσι το έριξαν και πάλι στη θάλασσα αφού πρώτα πήραν από πάνω όσα αντικείμενα ήταν στα ρούχα του (θήκη χαπιών, πορτοφόλι, ταυτότητα, μαχαίρι, θήκη γυαλιών, κ.ά.). Τα αντικείμενα αυτά αναγνωρίστηκαν από τον γιο του Ντίζελ ότι ανήκαν στον πατέρα του. Πέντε μήνες αργότερα, τον Μάρτιο του 1914, και η σύζυγος του Ντίζελ εξαφανίστηκε μυστηριωδώς στη Γερμανία.

Δολοφονία ή σκηνοθετημένη αυτοκτονία;

Ο θάνατος του Ρούντολφ Ντίζελ επίσημα θεωρήθηκε ως αυτοκτονία εξαιτίας των μεγάλων χρεών του. Όμως, υπάρχουν και θεωρίες ότι πιθανόν δολοφονήθηκε από Γερμανούς πράκτορες.

Ο Ντίζελ τις παραμονές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου είχε αρνηθεί να παραχωρήσει στις γερμανικές δυνάμεις τα αποκλειστικά δικαιώματα χρήσης στην εφεύρεσή του.

Λέγεται ότι στο Λονδίνο ο Ντίζελ θα συναντούσε κρυφά εκπροσώπους του Βρετανικού Ναυτικού προκειμένου να συζητήσουν τη δυνατότητα να προμήθευε ντιζελομηχανές για τα βρετανικά υποβρύχια.

Υπάρχει μία ακόμη πιο ακραία θεωρία ότι ο θάνατός του ήταν σκηνοθετημένος και είχε οργανωθεί από τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες για να καλύψουν την αποστασία του στους Βρετανούς. Με βάση αυτή τη θεωρία ο Ντίζελ πήγε στον Καναδά, όπου εργάστηκε στο ναυπηγείο Βίκερς στο Μόντρεαλ.

Εκεί υποτίθεται ότι παρήγαγε τις ντιζελομηχανές του για τα βρετανικά υποβρύχια. Οι θιασώτες αυτής της θεωρίας υποστηρίζουν ότι ένας ιδιαίτερα πετυχημένος κινητήρας ντίζελ που άρχισε να χρησιμοποιείται σε αυτό το ναυπηγείο ήταν έργο του Ντίζελ. Επίσης, ότι η γυναίκα του, που εξαφανίστηκε λίγο μετά τον ίδιο, πήγε και εκείνη στον Καναδά για να είναι με τον άνδρα της.

Αν και οι θεωρίες για δολοφονία ή σκηνοθετημένη αυτοκτονία συνεχίζουν να υποστηρίζονται από διάφορους ερευνητές θα πρέπει να επισημανθεί ότι περισσότερο από ένα αιώνα μετά από την εξαφάνιση του Ρούντολφ Ντίζελ δεν έχει βρεθεί κανένα υποστηρικτικό στοιχείο για κάποια απ’ αυτές τις θεωρίες.

Τιμές από ένα Ιάπωνα

Το 1950, ο Μαγκακίτσι Γιαμαόκα, ιδρυτής της «Γιάνμαρ» που κατασκεύαζε ντιζελομηχανές στην Ιαπωνία, επισκέφτηκε τη Δυτική Γερμανία. Εκεί πληροφορήθηκε με έκπληξη ότι δεν υπήρχε τάφος ή κάποιο μνημείο για τον Ντίζελ.

Έτσι ο Γιαμαόκα αποφάσισε να τον τιμήσει ο ίδιος χρηματοδοτώντας την ανέγερση του Μνημείου του “Κήπου του Ρούντολφ Ντίζελ” (Rudolf-Diesel-Gedächtnishain) στο Άουγκσμπουργκ της Βαυαρίας, όπου ο Ντίζελ έκανε τις πρώτες μελέτες και σχέδια του κινητήρα του.

Αυτό εγκαινιάστηκε από τον Ιάπωνα επιχειρηματία το 1957, με αφορμή την 100η επέτειο από τη γέννηση του Ντίζελ και την 60η επέτειο από την κατασκευή της πρώτης πετυχημένης ντιζελομηχανής.