Ο “Ιάπωνας Σίντλερ” διέσωσε από το Ολοκαύτωμα 6.000 Εβραίους. Τιμωρήθηκε από τη χώρα του. Οι απόγονοι των διασωθέντων είναι 70 χιλιάδες άτομα

Ο Τσιούνε Σουγκιχάρα έχει μείνει γνωστός ως ο “Ιάπωνας Σίντλερ”. Ο άγνωστος Ιάπωνας διπλωμάτης κατάφερε να σώσει 6.000 Εβραίους από το Ολοκαύτωμα. Παρότι του απαγορεύθηκε να εκδίδει βίζες δεν υπάκουσε τις εντολές και ακολούθησε τη συνείδηση του. Χορήγησε εκατοντάδες σωτήρια ταξιδιωτικά έγγραφα ακόμη και από το παράθυρο του τρένου που έφευγε.

Όταν ξέσπασε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος στην Πολωνία το 1939, χιλιάδες Εβραίοι της Πολωνίας κατέφυγαν στη γειτονική Λιθουανία. Οι Λιθουανοί Εβραίοι αποτελούσαν το ένα τρίτο του αστικού πληθυσμού της χώρας και το μισό των κατοίκων κάθε πόλης. Το καταφύγιο των προσφύγων στη χώρα ωστόσο υπήρξε προσωρινό, καθώς ενώ η Λιθουανία βρέθηκε υπό την κατοχή της Σοβιετικής Ένωσης, οι δυνάμεις των Ναζί εξαπλώνονταν. Γι αυτό και ο κίνδυνος για τους πρόσφυγες της Λιθουανίας πλησίαζε. Το δίλημμα που αντιμετώπισαν ήταν είτε να γίνουν σοβιετικοί πολίτες είτε να εγκαταλείψουν τη χώρα.

Η διαφυγή δεν ήταν εύκολη. Η Βρετανία και η Αμερική δεν ήταν πρόθυμες να δεχτούν περισσότερους πρόσφυγες από τον συνηθισμένο αριθμό Εβραίων που είχαν στις χώρες τους.  Ο ολλανδός διπλωμάτης Jan Zwartendijk προσπάθησε να τους βοηθήσει σχεδιάζοντας τη διαφυγή τους μέσω της Σοβιετικής Ένωσης και της Ιαπωνίας. Το σχέδιο του εξαρτιόταν από τη δυνατότητα των προσφύγων να προμηθευτούν τις δυσπρόσιτες ιαπωνικές βίζες τράνζιτ.

Πλήθος Εβραίων τον παρακαλούσε για τη βίζα του

Μόνο το ιαπωνικό προξενείο στο Κάουνας της Λιθουανίας εξέδιδε βίζες διέλευσης. Σε αυτό ήταν γενικός πρόξενος της Ιαπωνίας ο Τσιούνε Σουγκιχάρα. Η έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων δεν ήταν η προτεραιότητα του. Η ιαπωνική κυβέρνηση τον είχε τοποθετήσει προκείμενου να έχει έναν κατάσκοπο στη Λιθουανία που να τους ενημερώνει αν οι Γερμανοί σχεδίαζαν κάποια επίθεση στους Σοβιετικούς. Τον Ιούλιο του 1940 πήρε εντολή από τη Σοβιετική Ένωση να διακόψει τη λειτουργία του προξενείου.

18 Ιουλίου 1940. Έξω από το προξενείο ο Τσιούνε αντίκρισε ένα τεράστιο πλήθος Εβραίων, οι οποίοι ήλπιζαν να καταφέρουν να αποκτήσουν τις πολυπόθητες βίζες και να ταξιδέψουν προσωρινά στην Ιαπωνία, μέσω της οποίας θα έφταναν στους τελικούς προορισμούς τους.

Η απαγόρευση της ιαπωνικής κυβέρνησης και η ανυπακοή του

Ο πρόξενος περιέγραφε την εικόνα τους: “Ήταν όλοι Εβραίοι από όλες τις πόλεις της Δυτικής Πολωνίας. Προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τις συλλήψεις και τις κτηνωδίες των Ναζί. Έφτασαν στο Κάουνας, αφού  περπάτησαν ατελείωτες ώρες στην βροχή”. Η ιαπωνική κυβέρνηση έδωσε εντολή να εκδώσει τις βίζες μόνο σε όσους είχαν τα απαραίτητα ταξιδιωτικά έγγραφα, αρκετούς οικονομικούς πόρους και έναν εγγυητή στην Ιαπωνία. Οι περισσότεροι πρόσφυγες ωστόσο δεν πληρούσαν αυτά τα κριτήρια.

O πρόξενος μετά από πολλές αρνήσεις της ιαπωνικής κυβέρνησης κατέληξε:

“Ο ανθρωπισμός και ο φιλανθρωπία πρέπει να είναι η προτεραιότητα. Θα συνεχίσω τη δουλειά με αυτή την πίστη, παρότι ρισκάρω τη θέση μου”.

Γνώριζε ότι αν εξέδιδε τις βίζες χωρίς τις απαραίτητες προϋποθέσεις, η ιαπωνική κυβέρνηση θα προσπαθούσε να τον εκτελέσει για ανυπακοή, ενώ οι Γερμανοί και οι Σοβιετικοί θα τον εκδικούνταν. Αποφάσισε να εκδώσει βίζες στο αμέτρητο πλήθος Εβραίων που είχε κατακλύσει το προξενείο.

Απελπισμένα χέρια περίμεναν έξω από το τρένο την υπογραφή του

Η απόφαση του διαδόθηκε και το πλήθος έξω από το προξενείο αυξήθηκε. Εβραίοι που βρίσκονταν μίλια μακριά από το Κάουνας, κατέφθασαν εκεί για να αποκτήσουν τη σφραγίδα που θα τους έσωζε τη ζωή. Παρότι είχε δεχθεί εντολή να κλείσει το προξενείο έλαβε μια παράταση έως τις 28 Αυγούστου από τους Σοβιετικούς. Όταν αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει, έμεινε για μια νύχτα σε ένα ξενοδοχείο.

Άφησε ένα σημείωμα στους Εβραίους στο οποίο τους οδηγούσε εκεί όπου θα διέμενε. Παρότι πλέον δεν διέθετε τις επίσημες σφραγίδες, εξέδιδε τις βίζες με την ελπίδα ότι ακόμα και έτσι θα γίνουν αποδεκτές. Για τελευταία φορά οι πρόσφυγες τον ακολούθησαν στον σταθμό του τρένου. Μέχρι να φύγει μοίραζε βίζες στους Εβραίους για να σώσει όσους περισσότερους μπορούσε. Τις πέταξε από το παράθυρο του τρένου στα χέρια που αγωνία είχαν κρεμαστεί εκεί.

Οι προσπάθειες διάσωσης των Εβραίων του κόστισαν τη θέση του

Δέκα μήνες αφότου ο ιάπωνας πρόξενος εγκατέλειψε το Κάουνας, οι Γερμανοί κατέλαβαν τη Λιθουανία. Όσοι Εβραίοι δεν κατάφεραν να αποκτήσουν βίζα από τον Σουγκιχάρα, εκτελέστηκαν. Ο Ιάπωνας Σίντλερ έσωσε τουλάχιστον 6.000 Εβραίους από το Ολοκαύτωμα.

“Δεν έκανα τίποτα σπουδαίο, ακολούθησα τη συνείδηση μου”, δήλωσε όταν έφυγε από τη Λιθουανία. Αρνήθηκε να υπακούσει στις εντολές της κυβέρνησης του, μια απόφαση που αργότερα του κόστισε την θέση του στο Υπουργείο Εξωτερικών, καθώς με την επιστροφή του στην Ιαπωνία του ζητήθηκε να παραιτηθεί.

Όταν ρωτήθηκε γιατί εξέδωσε τις βίζες, απάντησε πως όταν οι άνθρωποι σου ζητούν βοήθεια για να σώσουν τις ζωές τους, το ζήτημα είναι πολύ απλό και δεν εξαρτάται από τη θρησκεία ούτε την εθνικότητα τους. Ο Τσιούνε Σουγκιχάρα πέθανε στις 31 Ιουλίου του 1986 στην Ιαπωνία.

Στην κηδεία του εμφανίστηκε μια μεγάλη αντιπροσωπεία από Εβραίους από όλον τον κόσμο για να υποβάλλει τα σέβη της και να τον τιμήσει. Σήμερα υπολογίζεται ότι ζουν περίπου 70.000 απόγονοι όσων είχαν λάβει βίζες από τον Ιάπωνα πρόξενο.

Πηγή αρχικής φωτογραφίας Flickr

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Ο Βρετανός «Σίντλερ», που έσωσε 669 εβραιόπουλα από το Ολοκαύτωμα. Σήμερα οι απογόνοί τους ξεπερνάνε τους 6000. Ο συγκινητικός τρόπος που τον τίμησαν έγινε viral (ΒΙΝΤΕΟ)