Ο “Δισκοβόλος”, που κέρδισε το μοναδικό μας μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες γλυπτικής. Η περιπέτειά του στη Ν. Υόρκη

Ένα από τα σημαντικότερα έργα της σύγχρονης ελληνικής γλυπτικής είναι ο «Δισκοβόλος» του Κωνσταντίνου Δημητριάδη. Μάλιστα, χάρη σ’ αυτόν η Ελλάδα κέρδισε το μοναδικό της μετάλλιο για τέχνες σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Το αυθεντικό έργο βρίσκεται σε πάρκο της Νέα Υόρκης, ενώ αυτό απέναντι από το Παναθηναϊκό Στάδιο είναι αντίγραφο

του συνεργάτη ιστορικού Κωσταντίνου Λαγού

Ο γλύπτης Κωνσταντίνος Δημητριάδης

Ο Κ. Δημητριάδης γεννήθηκε στην Ανατολική Ρωμυλία το 1879 ή 1881. Σπούδασε γλυπτική στην Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα και το Μόναχο. Όταν ολοκλήρωσε τις σπουδές του, εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου το 1905 άνοιξε ατελιέ. Σύντομα, τα γλυπτά του έγιναν γνωστά στη Γαλλία. Η επιτυχία του τον βοήθησε ώστε αργότερα να ανοίξει και δεύτερο εργαστήριο γλυπτικής στον Λονδίνο.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, που θαύμαζε το έργο του, τον έπεισε να γυρίσει στην Αθήνα. Εκεί διορίστηκε πρώτος διευθυντής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και καθηγητής της γλυπτικής. Σ’ αυτόν οφείλεται η ίδρυση των πρώτων παραρτημάτων της Σχολής εκτός Αθηνών, όπως στους Δελφούς, την Ύδρα και τη Μύκονο.

Το 1932 ο Κωνσταντίνος Δημητριάδης ήταν ένας από τους καλλιτέχνες που φιλοτέχνησαν το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη στην Πλατεία Συντάγματος. Παρά τη σχέση του Δημητριάδη με τον Βενιζέλο, είχε κερδίσει το σεβασμό και των πολιτικών του αντιπάλων. Έτσι, συνέχισε απρόσκοπτα το καλλιτεχνικό και ακαδημαϊκό του έργο στην Ελλάδα και μετά την πτώση της τελευταίας κυβέρνησης του Ελ, Βενιζέλου το 1933.

Ο Δημητριάδης εκλέχτηκε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών το 1936 και ένα χρόνο αργότερα τιμήθηκε με το Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών. Το 1938 συμμετείχε στην Πανελλήνια Έκθεση.  Πέθανε στην Αθήνα στη διάρκεια της Κατοχής, στις 28 Οκτωβρίου 1943.

Σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες και τέχνες

Μεταξύ 1912 και 1948, στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων πραγματοποιούνταν και διαγωνισμοί τέχνης σε πέντε κατηγορίες: αρχιτεκτονική, λογοτεχνία, μουσική, ζωγραφική και γλυπτική. Επιτροπές αποφάσιζαν τους νικητές, στους οποίους απονέμονταν μετάλλια όπως για τους αθλητές.

Ο «Δισκοβόλος» του Δημητριάδη

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924 στο Παρίσι, το χρυσό μετάλλιο στην κατηγορία της γλυπτικής απονεμήθηκε στην Ελλάδα για το έργο του Δημητριάδη, «Δισκοβόλος». Ήταν το μοναδικό μετάλλιο που κέρδισε η χώρα στην τέχνη στη διάρκεια των Ολυμπιακών. Ο «Δισκοβόλος»  του Κωνσταντίνου Δημητριάδη δείχνει τον αθλητή ελάχιστα δευτερόλεπτα πριν ρίξει το δίσκο.

Σύμφωνα με ανάρτηση της Εθνικής Πινακοθήκης για το έργο αυτό: «Είναι ένα έργο της ωριμότητας του Κώστα Δημητριάδη, από τα πιο χαρακτηριστικά του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόταν την απόδοση του γυμνού ανδρικού σώματος.

Η δεξιοτεχνία του καλλιτέχνη στο πλάσιμο του γυμνού σώματος φτάνει εδώ στο αποκορύφωμά της. Ο αθλητής παριστάνεται τη στιγμή ακριβώς πριν από τη βολή, σε μια στάση υπολογισμένη προσεκτικά, ενώ για μια ακόμη φορά δίνεται έμφαση στην απόδοση του στιγμιαίου. Το έργο απλώνεται και καταλαμβάνει δυναμικά το χώρο, ενώ οι ποικίλες αντιθέσεις των μελών επιβάλλουν αυθόρμητα τον περίοπτο χαρακτήρα του».

Ο πρωτότυπος «Δισκοβόλος» στη Νέα Υόρκη

Το 1925 τον «Δισκοβόλο» αγόρασε ο επιχειρηματίας Ευριπίδης Κεχαγιάς που είχε μεταναστεύσει στις ΗΠΑ. Αυτός το δώρισε στον Δήμο της Νέας Υόρκης, όπου ζούσε. Σε δήλωσή του στους Αμερικανούς δημοσιογράφους, ο Κεχαγιάς ανέφερε ότι το δώρο του ήταν «έκφραση ευγνωμοσύνης από τους Έλληνες που ζούσαν στη Νέα Υόρκη προς την πόλη που τους έδωσε την ευκαιρία να προοδεύσουν».

Αρχικά, το άγαλμα τοποθετήθηκε στη Σέντραλ Παρκ. Το 1936 μεταφέρθηκε στο Πάρκο «Νήσος Ράνταλ» της Νέας Υόρκης, μπροστά στην είσοδο ενός νέου σταδίου.

Βανδαλισμοί του αγάλματος

Τη δεκαετία του 1960, το Πάρκο Ράνταλ ήταν ένα υποβαθμισμένο σημείο της Νέας Υόρκης. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ο “Δισκοβόλος” να μείνει ασυντήρητος και να σκουριάσει. Ήταν συνέχεια καλυμμένος με γκράφιτι. Το χειρότερο ήταν ότι έπεσε θύμα βανδαλισμού αφού κάποιος αφαίρεσε το δίσκο του καθώς και το αριστερό του χέρι.

Προκειμένου να αποφευχθούν περαιτέρω καταστροφές του αγάλματος, ο Δήμος της Νέας Υόρκης το μετέφερε σε μία αποθήκη. Εκεί παρέμεινε για περίπου 30 χρόνια.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, θεωρήθηκε ότι Πάρκο «Νήσος Ράνταλ» ήταν πια ασφαλές για να τοποθετηθεί και πάλι εκεί ο “Δισκοβόλος” του Δημητριάδη. Έτσι, αφού αποκαταστάθηκαν οι ζημιές στο άγαλμα και συντηρήθηκε, τοποθετήθηκε στο πάρκο αλλά σε διαφορετικό σημείο απ’ ότι το 1936.

Ο «Δισκοβόλος» στην Αθήνα είναι αντίγραφο

Το πρώτο αντίγραφο του «Δισκοβόλου» στήθηκε στο στάδιο της Ντιζόν στη Γαλλία. Αυτό που βρίσκεται απέναντι από το Παναθηναϊκό Στάδιο είναι το δεύτερο αντίγραφο και στήθηκε εκεί το 1927. Η Εθνική Πινακοθήκη απέκτησε ένα αντίτυπο το 1989 που χυτεύθηκε από το γύψινο πρόπλασμα που ανήκει στην Εθνική Πινακοθήκη.

Στοιχεία για τον “Δισκοβόλο” του Κωνσταντίνου Δημητριάδη αντλήθηκαν από την ιστοσελίδα της Εθνικής Πινακοθήκης: www.nationalgallery.gr