Ο “Δάγκουλας της Κασσάνδρας”. Οι Έλληνες που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς στη σφαγή της Χαλκιδικής. Η καταδίκη του προδότη και η μείωση της ποινής του

Έλληνες συνεργάτες των Γερμανών απαγχόνισαν και τουφέκισαν αγωνιστές της αντίστασης και κατοίκους της Κασσάνδρειας.

Η ξεχασμένη ιστορία εκτυλίχθηκε την περίοδο της γερμανικής κατοχής στη Βάλτα Χαλκιδικής, που σήμερα είναι γνωστή ως Κασσάνδρεια.

Λίγους μήνες μετά την απελευθέρωση ξεκίνησε η δίκη τους. Οι μαρτυρίες τόσο των επιζώντων μαρτύρων, όσο και των κατηγορουμένων αποκαλύπτουν τη βαρβαρότητα της σφαγής.

Οι συνεργάτες των Γερμανών που αιμοτοκύλησαν την Κασσάνδρεια Χαλκιδικής

Μετά την εισβολή των Γερμανών στη Θεσσαλονίκη και τη σφαγή πολιτών στον Χορτιάτη από τους “Σουμπερίτες” συνεργάτες των κατακτητών, η βαρβαρότητα έφτασε και στη Χαλκιδική. Στις 23 και 24 Φεβρουαρίου 1944 η Κασσάνδρεια Χαλκιδικής πνίγηκε στο αίμα.

Εκτελέστηκαν με πολυβόλα 28 άτομα. Απαγχονίστηκαν τρεις αγωνιστές σε δημόσια θέα, στην κεντρική πλατεία του χωριού, τουφεκίστηκαν εννέα ακόμη σε γειτονικά χωριά, ενώ κάποιοι συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν στο στρατόπεδο Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη. Άλλοι στάλθηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης της Γερμανίας. Όσοι σκοτώθηκαν στο χωριό, θάφτηκαν σε μαζικούς τάφους.

Ο “Δάγκουλας της Κασσάνδρας”

Στις 29 Δεκεμβρίου 1944 ο δάσκαλος του χωριού κατέθεσε στην Εθνική Πολιτοφυλακή Πολυγύρου, εν όψει της δίκης των δοσίλογων. Αφού κατονόμασε έναν προς έναν τους συνεργάτες των ναζί, τόνισε τη δράση του αποκαλούμενου “Δάγκουλα της Κασσάνδρας“.

Όπως αποκαλύπτει πρώην αγωνιστής του ΕΛΑΣ, ο “Δάγκουλας” έστειλε επιστολή στην γερμανική διοίκηση Αιγαίου και στον Γερμανό λοχαγό Στρακ, στην οποία καλούσε “να δημιουργηθεί τακτικός στρατός από δυνάμεις του ΕΔΕΣ, με αντικειμενικό σκοπό την κατάληψη ολοκλήρου της Μακεδονίας και την εκμηδένιση των συνεργαζόμενων με τους Ρώσους, Βούλγαρους και τον Τίτο, δυνάμεων του ΕΛΑΣ“.

Ο Δάγκουλας λέγεται ότι, “άνοιξε 35 τάφους, έστησε τρεις αγχόνες και έστειλε 80 Κασσανδρινούς στα κάτεργα της Γερμανίας. Οδήγησε στην Κασσάνδρα αυτός προσωπικώς τους 300 Γερμανούς των S.S.”.

Επιζών μάρτυρας περιέγραψε “Στεκόταν στην εκτέλεση των 28 και στο κρέμασμα των τριών στη Βάλτα. Εβασάνισε χωριστά χτυπώντας στο μερί και ψαλιδίζοντας τα κρέατα, τον δάσκαλο του Παληουριού και στέλεχος του ΚΚΕ, τον οποίο εξετέλεσε στη Βάλτα”. Κατήγγειλε ακόμη ότι λεηλάτησε σπίτια των κατοίκων αρπάζοντας εκατομμύρια δραχμών.

Η δίκη των ταγματασφαλιτών που δεν οδήγησε στη λύτρωση των θυμάτων

Η δίκη ήταν προγραμματισμένη να αρχίσει στις 10 Οκτωβρίου 1945 αλλά πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφυλίου, στις 16 Μαρτίου 1948. Στο εδώλιο κάθισαν 25 κατηγορούμενοι. Οι πέντε από αυτούς δεν πρόλαβαν να δικαστούν, καθώς σκοτώθηκαν στις μάχες της απελευθέρωσης.

Οι συγγενείς των θυμάτων παρακολούθησαν την έκβαση της δίκης με αμηχανία. Αρχικά, θεωρήθηκαν απ’ το κατηγορητήριο ως αναξιόπιστοι, αφού ήταν ιδεολογικά αντίθετοι με τους κατηγορούμενους. Δεν ήταν όμως μόνο αυτό.

Ο “Δάγκουλας της Κασσάνδρας” αρχικά καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη και το ένα τέταρτο (1/4) της περιουσίας του δημεύτηκε. Ωστόσο δεν εξέτισε ποτέ την ποινή του. Δυο χρόνια αργότερα, στις 26 Ιανουαρίου 1950, η ποινή του μειώθηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση, σύμφωνα με απόφαση του βασιλιά Παύλου και του Υπουργού Δικαιοσύνης, Ηλία Παπαηλίου.

Αντλήθηκαν πληροφορίες από την Εφημερίδα των Συντακτών, από το αρχείο ΓΑΚ και το αρχείο του Κλεάνθη Πέγιου

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: «Σας νικήσαμε τέρατα!». Η θρυλική μάχη τριών αντιστασιακών νέων ενάντια σε δύο λόχους ταγματασφαλίτων στο «κάστρο του Υμηττού».