Ένας από τους πρώτους αιχμάλωτους του Α΄ Παγκ. Πολέμου και ο μοναδικός που πήρε άδεια εξόδου από το στρατόπεδο. Γιατί επέστρεψε

Στις 24 Αυγούστου του 1914 σε μία από τις πρώτες μάχες του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μεταξύ Γερμανών και Βρετανών που διεξήχθη στη βορειοδυτική Γαλλία, ο βρετανός λοχαγός Ρόμπερτ Κάμπελ τραυματίστηκε και συνελήφθη αιχμάλωτος από τους Γερμανούς.

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Ο Κάμπελ μεταφέρθηκε σε γερμανικό στρατιωτικό νοσοκομείο στην Κολωνία. Αφού αποκαταστάθηκε η υγεία του, στάλθηκε σ’ ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων στο Μαγδεμβούργο. Εκεί παρέμεινε μέχρι το τέλος του πολέμου, το Νοέμβριο του 1918

Ένας από τους πρώτους Βρετανούς αξιωματικούς που αιχμαλωτίστηκαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Ο Κάμπελ θεωρούσε τον εαυτό του ιδιαίτερα άτυχο αφού αιχμαλωτίστηκε στην αρχή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μόλις τρεις εβδομάδες είχαν περάσει από την είσοδο της Βρετανίας στον πόλεμο (4 Αυγούστου 1914). Όταν ο Κάμπελ αιχμαλωτίστηκε, η μονάδα του είχε φθάσει στο μέτωπο στη βόρεια Γαλλία λίγες μέρες πριν.

Ο Ρόμπερτ Κάμπελ ήταν επαγγελματίας στρατιωτικός στο βρετανικό στρατό. Είχε ξεκινήσει την καριέρα του το 1903 σε ηλικία 18 ετών. Το καλοκαίρι του 1914 οι μόνιμοι αξιωματικοί του βρετανικού στρατού προσέβλεπαν στον πόλεμο που μόλις είχε εκραγεί ως ευκαιρία για να διακριθούν. Πίστευαν ότι στα πεδία των μαχών θα κέρδιζαν μετάλλια και προαγωγές.

Όλοι ανέμεναν ότι ο πόλεμος θα τελείωνε σύντομα, πριν από τα Χριστούγεννα του 1914, και με ελάχιστες απώλειες.

Όμως, ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος διήρκησε τέσσερα χρόνια και αποδείχτηκε ο πιο αιματηρός που είχε γνωρίσει μέχρι τότε η ανθρωπότητα με 10 εκατομμύρια νεκρούς στρατιωτικούς. Η αιχμαλωσία του Κάμπελ τελικά αποδείχτηκε σωτήρια για τον ίδιο αφού στο τέλος του πολέμου ήταν ένας από τους ελάχιστους αξιωματικούς του βρετανικού στρατού που είχαν πολέμησει στην πρώτη γραμμή και ήταν ακόμη ζωντανοί.

Αίτηση για άδεια από το στρατόπεδο αιχμαλώτων

Στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, πάνω από 10 εκατομμύρια άνδρες συνελήφθησαν αιχμάλωτοι από τους αντιπάλους τους.

Όμως, ο Κάμπελ υπήρξε ο μόνος, που ενώ ήταν αιχμάλωτος πολέμου πήρε άδεια από τον εχθρό για να επισκεφθεί την οικογένειά του. Αφού τελείωσε η άδειά του επέστρεψε στην αιχμαλωσία μέχρι το τέλος του πολέμου.

Το Δεκέμβριο του 1916 ενώ ο Ρόμπερτ Κάμπελ ήταν ήδη δυόμιση χρόνια αιχμάλωτος πολέμου ενημερώθηκε ότι η μητέρα του στην Αγγλία έπασχε από καρκίνο και ήταν ετοιμοθάνατη. Την εποχή εκείνη όλοι ήξεραν ότι ο πόλεμος θα συνεχιζόταν για πολύ ακόμη. Έτσι ο Κάμπελ ήταν βέβαιος ότι δεν θα έβλεπε ξανά τη μητέρα του.

Το γεγονός αυτό τον στεναχώρησε σε τέτοιο βαθμό που έκανε κάτι το αδιανόητο. Έγραψε μία προσωπική επιστολή στον Κάιζερ Γουλιέλμο Β΄. Σε αυτή ο Κάμπελ παρακαλούσε τον Γερμανό αυτοκράτορα να του χορηγήσει άδεια για να δει την ετοιμοθάνατη μητέρα του και υποσχόταν ότι θα επέστρεφε μετά στην αιχμαλωσία.

Ο Κάμπελ δίνει τον λόγο της τιμής του στον Κάιζερ

Ήταν μία κίνηση απελπισίας αφού και ο ίδιος ο Κάμπελ γνώριζε ότι το αίτημά του δεν θα γινόταν αποδεκτό. Μάλιστα, δεν ανέμενε καν ότι η επιστολή του θα έφθανε μέχρι και στον Γουλιέλμο. Έτσι, η έκπληξή του ήταν μεγάλη όταν λίγες μέρες αργότερα ο ίδιος ο Κάιζερ απάντησε στο αίτημά του.

Θα του χορηγούσε δύο εβδομάδες άδεια για να δει τη μητέρα του στην Αγγλία. Όμως θα έπρεπε να του δώσει τον λόγο της τιμής του ως αξιωματικός του βρετανικού στρατού ότι μετά την παρέλευση των δύο εβδομάδων θα γυρνούσε στη Γερμανία.

Ο Κάμπελ έδωσε στον Κάιζερ τον λόγο της τιμής του και έτσι οι Γερμανοί του χορήγησαν δύο εβδομάδες άδεια. Επιπλέον, του δόθηκαν και τέσσερις μέρες οδοιπορικά για την Αγγλία, δύο για να πάει και δύο για να επιστρέψει.

Οι Γερμανοί προνόησαν να ενημερωθούν οι βρετανικές αρχές μέσω της αμερικανικής πρεσβείας στο Βερολίνο -οι ΗΠΑ δεν είχαν μπει ακόμη στον πόλεμο- ότι είχε δοθεί «δεκαπενθήμερη άδεια για ανθρωπιστικούς λόγους» στο αιχμάλωτο λοχαγό Ρόμπερτ Κάμπελ προκειμένου να μεταβεί στην Αγγλία. Επίσης τους ενημέρωσαν και για την αναμενόμενη ημερομηνία άφιξής του.

Πράγματι, ο Κάμπελ έφθασε στην Αγγλία από τη Γερμανία μέσω της ουδέτερης Ολλανδίας όπου πήρε πλοίο για την πατρίδα του. Αφού έμεινε λίγες μέρες με την άρρωστη μητέρα του στη συνέχεια επέστρεψε στο στρατόπεδο αιχμαλώτων στη Γερμανία. Δεν είναι γνωστό από ποια διαδρομή επέστρεψε και γιατί οι Βρετανοί τον άφησαν να φύγει.

Οι Βρετανοί αντίθετοι με την άδεια του Κάμπελ

Ένα έγγραφο στα βρετανικά αρχεία ξεκαθαρίζει ότι οι Άγγλοι δεν γνώριζαν για τη συμφωνία που είχε κάνει ο Κάμπελ με τον Γερμανό αυτοκράτορα. Επιπλέον, στο ίδιο έγγραφο επισημαίνεται ότι δεν θα συμφωνούσαν να του χορηγηθεί άδεια αν είχαν ρωτηθεί.

Αυτό σημαίνει ότι οι Βρετανοί είχαν κάθε λόγο να κρατήσουν τον Κάμπελ. Ήταν αξιωματικός και μάλιστα εν καιρώ πολέμου. Θα μπορούσαν ακόμη και να τον στείλουν πίσω στην πρώτη γραμμή στο Δυτικό μέτωπο. Ο ιστορικός Ρίτσαρντ βαν Έμπτεν που το 2013 έφερε στο φως αυτό το άγνωστο επεισόδιο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου πιστεύει ότι και ο ίδιος ο Κάιζερ Γουλιέλμος ήταν βέβαιος ότι ο Κάμπελ δεν θα γυρνούσε στην αιχμαλωσία, παρ’ όλο που του είχε δώσει τον λόγο της τιμής του.

Έτσι είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι ο Κάμπελ επέστρεψε στη Γερμανία αν και κανονικά δεν θα έπρεπε να προκαλεί εντύπωση ότι ένας αξιωματικός έδωσε το λόγο της στρατιωτικής του τιμής και τον τήρησε.

Φαίνεται ότι και οι βρετανικές αρχές θεώρησαν ότι ο λόγος τιμής που ο Κάμπελ είχε δώσει στον Κάιζερ, ήταν ιερός. Για τον λόγο αυτό τον άφησαν να επιστρέψει στο στρατόπεδο αιχμαλώτων.

Όμως οι Βρετανοί διαφώνησαν με τη χορήγηση «αδειών» για ανθρωπιστικούς λόγους σε αιχμαλώτους πολέμου. Έτσι όταν ένας γερμανός αιχμάλωτος αιτήθηκε στη βρετανική κυβέρνηση να του δοθεί άδεια για να δει τον ετοιμοθάνατο πατέρα του στη Γερμανία, αυτή απορρίφθηκε αμέσως.

Το Φεβρουάριο του 1917, πέθανε η μητέρα του Κάμπελ μόλις ένα μήνα αφού είδε τον γιο της για τελευταία φορά.

Το σύντομο διάστημα που ο Κάμπελ ήταν ελεύθερος φαίνεται ότι τον ενέπνευσε να προσπαθήσει να δραπετεύσει από το στρατόπεδο αιχμαλώτων. Έτσι πήρε μέρος στη διάνοιξη μίας σήραγγας από την οποία αυτός και άλλοι αιχμάλωτοι κατάφεραν να δραπετεύσουν.

Όμως συνελήφθησαν από τους Γερμανούς ενώ ετοιμάζονταν να περάσουν στις γραμμές των Συμμάχων στη βόρεια Γαλλία.

Όταν ο πόλεμος τελείωσε, το 1918, ο Κάμπελ απελευθερώθηκε και επέστρεψε στην Αγγλία. Η αιχμαλωσία του δεν βοήθησε την καριέρα του στο βρετανικό στρατό αφού αποστρατεύθηκε λίγα χρόνια αργότερα. Όμως, αντίθετα με χιλιάδες άλλους συναδέλφους του, ο Ρόμπερτ Κάμπελ επέζησε από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Πέθανε το 1966 σε ηλικία 81 ετών. Έμεινε στην ιστορία, αλλά όχι για όσα έκανε στον πόλεμο, αφού πρακτικά δεν πρόλαβε να δώσει καμία μάχη. Κέρδισε όμως την πιο δύσκολη και αυτή που στον πόλεμο όλοι χάνουν αηδιασμένοι και ψυχολογικά διαλυμένοι, από την καθημερινή εικόνα του θανάτου. Τη μάχη της αξιοπρέπειας.

Στοιχεία αντλήθηκαν από: https://www.dailymail.co.uk

Αρχική εικόνα: Δύο Γερμανοί συνοδεύουν αιχμάλωτο βρετανό στρατιώτη στα μετόπισθεν στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Πηγή: Pinterest