Ο «πατέρας» της εγκληματολογίας, υπήρξε κακοποιός, λιποτάκτης και τυχοδιώκτης. Μείωσε όμως σημαντικά την εγκληματικότητα

Ο πατέρας της εγκληματολογίας ήταν ο ίδιος κακοποιός. Αφού έζησε μέσα στην παρανομία, κάνοντας ληστείες, κλοπές και ξεγελώντας ανθρώπους, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τις γνώσεις του και να καταπολεμήσει το έγκλημα. Ο λόγος για τον γάλλο Εζέν Φρανσουά Βιντόκ.

Γεννημένος το 1775 στο Αράς της Γαλλίας, η κλίση του στην παραβατικότητα είχε φανεί από την παιδική του ηλικία. Στα 13 πήρε κρυφά τα ασημένια μαχαιροπίρουνα των γονιών του, τα πούλησε και ξόδεψε τα χρήματα σε μια μέρα. Τρεις μέρες μετά, οι αρχές τον συνέλαβαν και τον φυλάκισαν. Αργότερα, πληροφορήθηκε ότι υπεύθυνος για τη σύλληψή του ήταν ο πατέρας του, καθώς ήθελε να τον συνετίσει και να του δώσει ένα μάθημα.

Ωστόσο, δε φάνηκε να θορυβήθηκε. Στα 14, έκλεψε και πάλι τους γονείς του. Αυτή τη φορά άρπαξε μεγάλο χρηματικό ποσό από το φούρνο τους. Επιχείρησε να διαφύγει στην Οστάνδη και από εκεί θα έπαιρνε το πλοίο για να ταξιδέψει στην Αμερική, χωρίς αποτέλεσμα.

Γνωστός για το ταλέντο του στην ξιφασκία, απέκτησε το παρατσούκλι «αγριογούρουνο», για την επιθετικότητα και την ορμή του.

Εργάστηκε σε ομάδα ηθοποιών που έκαναν παραστάσεις σε τσίρκο. Πέρασε δύσκολα, καθώς βίωνε την απαξίωση των συναδέλφων του ενώ είχε να αντιμετωπίσει και ξυλοδαρμούς. Σταδιακά, η καριέρα του στο χώρο απέκτησε ανοδική πορεία. «Γκρεμίστηκε» σε ένα βράδυ, όταν τον κυνήγησαν, επειδή φλέρταρε με τη σύζυγο του ιδιοκτήτη.

Στις 20 Απριλίου 1792, ο Βιντόκ κατετάγη στο στρατό εν όψει του πολέμου της Γαλλίας εναντίον της Αυστρίας. Κάποια στιγμή, αποφάσισε ότι δεν ήθελε να πολεμάει άλλο και λιποτάκτησε. Στα 19 του παντρεύτηκε αλλά έπρεπε να πάει και πάλι στο στρατό. Τίποτα δεν τον σταμάτησε και λιποτάκτησε για μια ακόμα φορά!

Την ίδια χρονιά, επισκεπτόταν ένα κρησφύγετο για απατεώνες και δολοφόνους στις Βρυξέλλες. Έβγαζε τα προς το ζην με μικροαπάτες. Κάποτε, τον συνέλαβε η αστυνομία, γιατί ως λιποτάκτης δεν είχε μαζί του τα απαραίτητα έγγραφα. Και αυτή τη φορά, κατάφερε να τους ξεφύγει.

Φυλακίστηκε και απέδρασε άλλες 30 φορές! Ξέφευγε από τις αρχές με μεταμφιέσεις αλλά σχεδόν πάντα τον ανακάλυπταν και τον έστελναν πίσω στο μπουντρούμι. Ο Βιντόκ καταδικάστηκε σε καταναγκαστικά έργα για πλαστογραφία, απόπειρες ανθρωποκτονίας, μικροαπάτες και κλοπές. Αργότερα, του υπεβλήθη θανατική ποινή για ένα έγκλημα που ισχυριζόταν ότι δεν διέπραξε ποτέ.  Άσκησε έφεση και περίμενε 5 μήνες στο μπουντρούμι για την εκδίκαση της υπόθεσης. Τελικά, δραπέτευσε πάλι.

Συνελήφθη λίγο πριν τα 34α γενέθλιά του. Όμως, αυτή τη φορά ένιωσε ότι κουράστηκε από τις συνεχόμενες καταδιώξεις και την ατελέσφορη παρανομία. Αποφάσισε να σταματήσει να ζει στους υπόγειους κύκλους και πρότεινε στις αρχές να συνεργαστεί ως πληροφοριοδότης. Ξεκίνησε να εργάζεται ως μυστικός πράκτορας στο υπόκοσμο για την αστυνομία του Παρισιού.

Αυτή τη φορά μεταμφιέστηκε ως κατάδικος και προσπαθούσε να μάθει λεπτομέρειες για προγραμματισμένα εγκλήματα. Όταν οι εγκληματίες άρχισαν να τον υποπτεύονται, χρησιμοποίησε άλλες μεταμφιέσεις κι άλλαξε ταυτότητες για να συνεχίσει το έργο του.

Το 1811, ίδρυσε μια ανεπίσημη αστυνομική μονάδα την Ταξιαρχία Ασφαλείας. Οι γαλλικές αρχές αναγνώρισε την αξία αυτών των πρακτόρων και τον Οκτώβριο του 1812 η  οργάνωση αναβαθμίστηκε σε αστυνομική μονάδα ασφαλείας και ο Βιντόκ ορίστηκε αρχηγός της. Εκπαίδευσε τους συνεργάτες και τους έμαθε πώς να μεταμφιέζονται σωστά, με βάση το είδος της δουλειάς.

Το 1817, πήρε μέρος σε 811 συλλήψεις, εκ των οποίων οι 15 ήταν δολοφόνοι και οι 38 κλέφτες. Χάρη στο έργο του ως το 1820, η εγκληματικότητα είχε ελαττωθεί σημαντικά στο Παρίσι.

Το 1833, οργάνωσε το Γραφείο Πληροφοριών, μια εταιρεία που προσέφερε υπηρεσίες ιδιωτικής αστυνομικής δύναμης και ντετέκτιβ. Αργότερα, προσέλαβε πρώην καταδίκους ως συνεργάτες.

Νόσησε από χολέρα, αλλά κόντρα στις προβλέψεις των γιατρών κατάφερε να επιζήσει. Ωστόσο, η υγεία του επιδεινώθηκε αρκετά και στις 11 Μαΐου 1857, σε ηλικία 81 ετών πέθανε στο σπίτι του Παρίσι.

Θεωρείται ως ο πατέρας της εγκληματολογίας, καθώς οι μέθοδοι που χρησιμοποιούσε ήταν αρκετά πρωτοποριακές για τα δεδομένα της εποχής του.

Η δράση του Βιντόκ υπήρξε πηγή έμπνευσης για πολλούς συγγραφείς. Στο έργο του Βίκτωρος Ουγκώ «Οι Άθλιοι», οι πρωταγωνιστές της υπόθεσης, ο εγκληματίας Γιάννης Αγιάννης και ο αστυνομικός επιθεωρητής Ιαβέρης δημιουργήθηκαν με βάση τον χαρακτήρα του Βιντόκ. Αλέξανδρος Δουμάς, Έντγκαρ Άλαν Πό, Άρθουρ Κόναν Ντόιλ είναι μόνο μερικοί από τους συγγραφείς που εμπνεύστηκαν από εκείνον.

Για πρώτη φορά η ζωή του προβλήθηκε στη μεγάλη οθόνη στην ταινία «Ένα σκάνδαλο στο Παρίσι», με τον Τζορτζ Σάντερς ως Βιντόκ και σκηνοθεσία του Ντάγκλας Σερκ.