Πως ο παππούς του Καρόλου, πρίγκιπας Ανδρέας, απέφυγε την καταδίκη σε θάνατο για την Μικρασιατική καταστροφή. Ο ρόλος του ως στρατηγός στη μάχη του Σαγγάριου

Η Βασίλισσα Ελισάβετ δεν έχει πραγματοποιήσει καμία επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της βασιλείας της. Ένας από τους λόγους που έχει αρνηθεί να έρθει στη χώρα μας ως βασίλισσα ήταν η καταδίκη του πατέρα του συζύγου της, Φιλίππου, πρίγκιπα Ανδρέα, σε θάνατο από ελληνικό δικαστήριο.

Το 1922, μετά τη μικρασιατική καταστροφή και την πανωλεθρία του ελληνικού στρατού, ο λαός απαιτούσε την τιμωρία των υπευθύνων. Στην Αθήνα πραγματοποιήθηκε μεγάλο συλλαλητήριο στο οποίο αποφασίστηκε η συγκρότηση έκτακτου στρατοδικείου για τους κατηγορουμένους, ανάμεσα στους οποίους ήταν πολιτικοί,  στρατιωτικοί και ο πρίγκιπας Ανδρέας, αδελφός του βασιλιά Κωνσταντίνου.

Στο μεταξύ, είχε εκδηλωθεί το κίνημα του Πλαστήρα και την εξουσία είχε αναλάβει η Επαναστατική Επιτροπή, ενώ ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος είχε προλάβει να διαφύγει από τη χώρα με τη βοήθεια των Βρετανών.

Ακολούθησε η δίκη των Έξι που πραγματοποιήθηκε στο κτίριο της Βουλής των Ελλήνων και καταδικάστηκαν στην εσχάτη των ποινών οι Γεώργιος Χατζηανέστης (αντιστράτηγος), Δημήτριος Γούναρης (πρώην πρωθυπουργός), Νικόλαος Στράτος (πρώην πρωθυπουργός), Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης (πρώην πρωθυπουργός), Γεώργιος Μπαλτατζής (υπουργός Εξωτερικών επί Γούναρη και Πρωτοπαπαδάκη) και Νικόλαος Θεοτόκης (πρώην υπουργός Στρατιωτικών).

Παρά τις πιέσεις της Βρετανίας για να μην πραγματοποιηθούν οι εκτελέσεις, οι έξι κατηγορούμενοι εκτελέστηκαν στο Γουδί δύο ώρες μετά την ανακοίνωση της ετυμηγορίας. Οι πολιτικοί ήταν όλοι τους εκλεγμένοι.

Φωτογραφία από τη δίκη του πρίγκιπα Ανδρέα από το έκτακτο επαναστατικό δικαστήριο στο κτίριο της Παλαιάς Βουλής στις 3 Δεκεμβρίου 1922:

Η δίκη του Ανδρέα

Ακολούθησε η δίκη του πρίγκιπα Ανδρέα, του τέταρτου γιου του Βασιλιά Γεωργίου Α’ των Ελλήνων και της Βασίλισσας Όλγας. Ο πρίγκιπας Ανδρέας ήταν σύζυγος της πριγκίπισσας Αλίκης και πατέρας του πρίγκιπα Φιλίππου και τριών ακόμη κοριτσιών. Η Αλίκη ήταν αδελφή του λόρδου Μάουντμπάουντεν, που διετέλεσε τελευταίος αντιβασιλιάς της Ινδίας και βοήθησε να περάσει η διοίκηση της χώρας στους Ινδούς.

Είχε πολεμήσει στους Βαλκανικούς Πολέμους ως αξιωματικός τού Ιππικού και ως επικεφαλής της 12ης μεραρχίας, με τον βαθμό του υποστράτηγου, στη μικρασιατική εκστρατεία. Τον Ιούλιο του 1921 ανέλαβε τη διοίκηση του Β’ Σώματος Στρατού, το οποίο θα εκστράτευε με σκοπό την κατάληψη της Άγκυρας.

Η φήμη λέει ότι οι στρατιώτες του τον φώναζαν “καυσοκαλύβα”, επειδή έδινε διαταγές να κάψουν τις καλύβες των χωρικών.

Η εκστρατεία απέτυχε και ο πρίγκιπας Ανδρέας καθαιρέθηκε από τη θέση του διοικητή με την αιτιολογία της «ανικανότητας και καταφανούς ανεπάρκειας στη διοίκηση μεγάλων μονάδων στρατού». Κατηγορήθηκε ότι σε μια κρίσιμη καμπή της μάχης όπου επικρατούσε ο ελληνικός στρατός, αρνήθηκε να κάνει τον ελιγμό που είχε διατάξει ο αρχιστράτηγος Αναστάσιος Παπούλας με σκοπό να κλείσει τα νώτα του Α΄ Σώματος Στρατού και να κυκλώσει τους Τούρκους. Αυτό είχε ως συνέπεια ο στρατός του Κεμάλ να βρει οδό διαφυγής από τα πλάγια και να αντέξει στην ελληνική επίθεση.

Ο πρίγκιπας Ανδρέας κατά τη διάρκεια του δικαστηρίου. Υπήρξε τέταρτος γιος του Βασιλιά Γεωργίου Α΄ και προήχθη σε αντιστράτηγο τον Ιούλιο του 1921 πριν από την εκστρατεία του Σαγγαρίου. Ήταν διοικητής του Β’ Σώματος Στρατού. Οι άνδρες του τον αποκαλούσαν «καψοκαλύβα», λόγω της τακτικής του να διατάζει την πυρπόληση των αγροτικών κατοικιών 

Πολλούς μήνες πριν την Μικρασιατική Καταστροφή, ο πρίγκιπας Ανδρέας επέστρεψε στην Ελλάδα και δικάστηκε ξεχωριστά μετά τη δίκη των Έξι.

Ο Ανδρέας συνελήφθη με διαταγή του Πάγκαλου στην Κέρκυρα και δικάστηκε στο στρατοδικείο που έγινε στη Βουλή, όπου κατηγορήθηκε ότι αποχώρησε από τη θέση του χωρίς εντολή, με αποτέλεσμα να θεωρείται συνυπεύθυνος στην κατάρρευση του μετώπου.

Η κατηγορία της αρνήσεως εκτελέσεως διαταγής του αρχηγού της στρατιάς κατά τις μάχες του Σαγγαρίου θα τον οδηγούσε σε θανατική καταδίκη αλλά τελικά καταδικάσθηκε σε ισόβια εξορία από την Ελλάδα.

Στην απόφαση συνετέλεσαν οι πιέσεις του Άγγλου πλοιάρχου Τάλμποτ και η παρέμβαση του Πάγκαλου, ο οποίος ήταν συμμαθητής του στη Σχολή Ευελπίδων.

Θεωρείται βέβαιο επίσης ότι στην απόφαση συνετέλεσε καθοριστικά και ο Βενιζέλος, ο οποίος απο την Λωζάνη απέστειλε τηλεγράφημα στην επαναστατική επιτροπή ζητώντας ο Ανδρέας να μην καταδικαστεί σε θάνατο.

Η παρέμβαση Βενιζέλου επιβεβαιώνεται στο απαντητικό τηλεγράφημα του υπ. εξωτερικών και δικαιοσύνης Κωνσταντίνου Ρέντη, ότι η επικειμένη απόφαση του δικαστηρίου θα ακολουθούσε την γραμμή Βενιζέλου.

Το σχετικό ντοκουμέντο περιλαμβάνεται στο βιβλίο του ιστορικού Κ. Λαγού “Philip, Prince of Greece. The Duke of Edinburgh’s Early Life and the Greek Succession Hardcover” .

“Philip, Prince of Greece. The Duke of Edinburgh’s Early Life and the Greek Succession Hardcover”  

Στη συνέχεια ο πρίγκιπας Ανδρέας αναχώρησε οικογενειακώς από το Φάληρο με το πλοίο “Καλυψώ”. Έζησε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του στο εξωτερικό. Αρχικά εγκαταστάθηκε σε προάστιο του Παρισιού και αργότερα στη Νότια Γαλλία. Το 1936 αποκαταστάθηκε στο βαθμό του αντιστράτηγου και επισκέφθηκε την Ελλάδα.

Δείτε στο βίντεο της «Μηχανής του Χρόνου», τη δίκη του πρίγκιπα Ανδρέα και πώς σώθηκε την τελευταία στιγμή.

Διαβάστε επίσης: Αλίκη, γιαγιά του Κάρολου της Αγγλίας, διαγνώστηκε με σχιζοφρένεια και ο Φρόιντ της έκανε ηλεκτροσόκ. Έζησε στην Αθήνα ως καλόγρια και διέσωσε μια οικογένεια Εβραίων

Διαβάστε ακόμα: Μικρασιατική εκστρατεία. Το ελληνικό σχέδιο για αιφνιδιασμό και η μοιραία απόφαση του πρίγκηπα Ανδρέα για υποχώρηση. Πώς αντέδρασε ο Κεμάλ όταν άκουσε «οι Έλληνες δίπλωσαν τις σημαίες τους»