Ο Οσκαρικός σκηνοθέτης που λατρεύει τα τέρατα και εμπνεύστηκε τον Πινόκιο στην Ιταλία του Μουσολίνι. Η απαγωγή του πατέρα του

Ο Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πιο ευρηματικούς και διεθνώς αναγνωρισμένους σκηνοθέτες, σεναριογράφους και παραγωγούς των τελευταίων ετών.

Πολλοί, συμπεριλαμβανομένης της εφημερίδας New York Times, τον έχουν εκθειάσει για τις ταινίες του. Το 2018, το περιοδικό Time τον συμπεριέλαβε στη λίστα με τους “100 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο“.

Είναι γνωστός για το γεγονός ότι προσδίδει συναισθηματική και θεματική πολυπλοκότητα στις ταινίες τρόμου και επιστημονικής φαντασίας του. Έκανε το σκηνοθετικό ντεμπούτο του το 1993 με την ταινία “Κρόνος“, η οποία απέσπασε το Βραβείο Κριτικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ Καννών.

Άλλες διάσημες ταινίες του είναι το “Στη Ράχη του Διαβόλου” (2001), ο “Λαβύρινθος του Πάνα” (2006), που απέσπασε τρία βραβεία Όσκαρ, και η “Μορφή του νερού” (2017), η οποία κέρδισε τέσσερα Όσκαρ ενώ ήταν υποψήφια για άλλα εννέα, καθώς επίσης και τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ της Βενετίας.

Ο ανυπάκουος Πινόκιο την εποχή του φασισμού

Η πιο πρόσφατη δουλειά του Ντελ Τόρο, σε συνεργασία με τον βραβευμένο σκηνοθέτη animation, Μαρκ Γκούσταφσον, είναι η stop-motion ταινία “Πινόκιο“. Την επεξεργαζόταν 15 χρόνια προτού κυκλοφορήσει στα τέλη του 2022.

Δεν πρόκειται, όμως, για μια ακόμη από τις πολλές μεταφορές του παραμυθιού του Κάρλο Κολόντι, που έγινε διάσημο μέσα από την κλασική ταινία της Disney του 1940.

Ο Ντελ Τόρο δίνει το δικό του ξεχωριστό στίγμα, τοποθετώντας την ιστορία του ξύλινου αγοριού, που μεγαλώνει η μύτη του κάθε φορά που λέει ψέματα, στην περίοδο της ανόδου του φασισμού στην Ιταλία.

Σε μια εποχή που ο κανόνας είναι οι άνθρωποι να γίνονται πειθήνια όργανα, σαν μαριονέτες του Μπενίτο Μουσολίνι, ο Πινόκιο αποτελεί την εξαίρεση.

Γίνεται μια ανυπάκουη μαριονέτα, συνειδητοποιεί τη φρίκη ενός πολέμου, ζει τις περιπέτειές του και αποφασίζει να γίνει από αθάνατος θνητός. Αυτή ήταν εξάλλου και η πρόθεση του Ντελ Τόρο, όπως είχε πει σε συνέντευξή του:

“Αυτό που θυμάμαι πιο καθαρά είναι πόσο τρομακτικός φαίνεται ο κόσμος στον Πινόκιο. Και ήθελα να φτιάξω μία ταινία Πινόκιο, που δεν θα είναι απλά μία ιστορία υπακοής. Ήθελα να κάνω μια ιστορία ανυπακοής.

Ήθελα να τοποθετήσω την ταινία σε μια στιγμή κατά την οποία το να συμπεριφέρεσαι σαν μαριονέτα ήταν κάτι καλό. Ήθελα ο Πινόκιο, που ήταν η μόνη μαριονέτα, να μην συμπεριφέρεται σαν μαριονέτα.

Σκέφτηκα ότι θεματικά αυτό ήταν τέλειο. Πίστευα ότι αυτή η ταινία θα μπορούσε να αγκαλιάσει την ατέλεια και την ελευθερία ως αντίδοτο σε μια ασφυκτική δικτατορία“.

Επιπλέον, ο Ντελ Τόρο δεν ήθελε να κάνει μια ταινία που, όπως λέει, “θα κρατούσε απασχολημένα τα παιδιά για δύο ώρες, αλλά δεν θα τα παρακινούσε να κάνουν καμία ερώτηση“.

O “Πινόκιο” του Ντελ Τόρο δεν είναι η πρώτη ταινία του Μεξικανού σκηνοθέτη με ιστορικές και πολιτικές προεκτάσεις. Η πλοκή στον “Λαβύρινθο του Πάνα” εκτυλίσσεται το 1944, στα πρώτα χρόνια της δικτατορίας του Φρανθίσκο Φράνκο, και περιστρέφεται γύρω από μία νεαρή υιοθετημένη κόρη ενός σαδιστή αξιωματικού, η οποία δραπετεύει σε έναν κόσμο γεμάτο μυστηριώδη πλάσματα.

Αν και σαφώς θέλησε να διαφοροποιηθεί από τις προηγούμενες μεταφορές του Πινόκιο στη “μεγάλη οθόνη”, ο Ντελ Τόρο αναγνώρισε την αξία τόσο του πρωτότυπου έργου του Κολόντι όσο και της ταινίας κινουμένων σχεδίων της Disney:

“Για μένα, υπάρχει ο “Πινόκιο” του Κολόντι, ο οποίος αντανακλά την εποχή που δημιουργήθηκε. Υπάρχει ο “Πινόκιο” της Disney, το οποίο είναι ένα αριστούργημα που επίσης αντανακλά την εποχή που φτιάχτηκε. Κι αυτός ο “Πινόκιο” πιστεύω ότι, αν και τοποθετείται στο παρελθόν, αντανακλά το παρόν.

Είναι μια ταινία που πραγματικά μιλάει για τη συνειδητή ανυπακοή ως αρετή και το γεγονός ότι δεν πρέπει να αλλάξεις για να γίνεις αγαπητός. Και διαδραματίζεται σε παράλληλες ιστορίες πατεράδων και γιων και με φόντο την πιο σκοτεινή μορφή πατρικής δομής, που είναι ο φασισμός“.

Όσο για την άποψή του σχετικά με την την ανθρώπινη φύση, ο Ντελ Τόρο είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Guardian:

“Η ικανότητά μας να είμαστε βάναυσοι μεταξύ μας είναι απεριόριστη, αδικαιολόγητη και ανώφελη. Και φαίνεται να έρχεται φυσικά. Νομίζω ότι είμαστε παράδοξα όντα: είμαστε ό,τι καλύτερο έχει συμβεί σε αυτόν τον πλανήτη και το πολύ χειρότερο. Δεν υπάρχει λόγος να αρνηθεί κανείς τη μία πλευρά”. 

“Είμαστε ικανοί για απόλυτα όμορφες ερωτικές πράξεις και απολύτως βάναυσες“.

Γιατί επέλεξε το συγκεκριμένο παραμύθι

Το παραμύθι του Πινόκιο έχει ιδιαίτερη συναισθηματική αξία για τον Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο. Όπως έχει πει, “καμία μορφή τέχνης δεν έχει επηρεάσει τη ζωή και τη δουλειά μου περισσότερο από τα κινούμενα σχέδια και κανένας χαρακτήρας στην ιστορία δεν είχε τόσο βαθιά προσωπική σχέση μαζί μου όσο ο Πινόκιο.

Ο Πινόκιο ήταν επίσης το αγαπημένο της μητέρας του, Γουαδαλούπ Γκόμεθ, η οποία έφυγε από τη ζωή μία ημέρα πριν την επίσημη πρεμιέρα της ταινίας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βρετανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου, τον Οκτώβριο του 2022.

Ο Ντελ Τόρο τίμησε τη μητέρα του, λέγοντας στο κοινό ότι επρόκειτο να παρακολουθήσουν “μια ταινία που τον έδεσε με τη μητέρα του για μια ολόκληρη ζωή“.

“Δεν είναι απλώς η πρώτη φορά που θα δείτε την ταινία, είναι η πρώτη φορά που θα δει την ταινία μαζί μας“, ήταν μερικά από τα συγκινητικά του λόγια.

Η αγάπη για τα τέρατα και η ενασχόληση με το σινεμά

Γεννημένος στη Γουαδαλαχάρα του Μεξικού τον Οκτώβριο του 1964, ο Ντελ Τόρο ανέπτυξε από μικρή ηλικία ενδιαφέρον τόσο για τις ταινίες όσο και για τις ιστορίες τρόμου ειδικότερα. Διόλου τυχαία, ο “Νοσφεράτου” και τα “Φρικιά” του Τοντ Μπράουνιγκ είναι μεταξύ των αγαπημένων του ταινιών.

Το τέρας του Φρανκενστάιν και ο Γκοτζίλα ήταν οι φανταστικοί χαρακτήρες που, σε μεγάλο βαθμό, επηρέασαν τις μετέπειτα δημιουργίες του, στις οποίες τα τέρατα είναι πανταχού παρόντα. Κι όχι μόνο εκεί, αλλά και στο σπίτι του, το λεγόμενο “Bleak House”, που κάλλιστα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα μουσείο τεράτων.

Από ηλικία μόλις 8 ετών άρχισε να πειραματίζεται με τη φωτογραφική μηχανή του πατέρα του. Ξεκίνησε να δημιουργεί ταινίες μικρού μήκους, ενώ ήταν στο Γυμνάσιο και, μάλιστα, δύο από αυτές έγιναν διαθέσιμες στο κοινό.

Σπούδασε σκηνοθεσία στο Κέντρο Έρευνας και Κινηματογραφικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Γουαδαλαχάρα και ασχολήθηκε για χρόνια με τα ειδικά εφέ και το καλλιτεχνικό μακιγιάζ. Από μικρός δηλώνει θαυμαστής του “μετρ του σασπένς”, Άλφρεντ Χίτσκοκ

Έχοντας μεγαλώσει σε μια χώρα που η εγκληματικότητα βρίσκεται συνεχώς στα ύψη και πολλές συμμορίες λυμαίνονται τις πόλεις, ο Ντελ Τόρο δεν έχει μόνο ευχάριστες αναμνήσεις από την παιδική κι εφηβική του ηλικία, όπως είχε αναφέρει στον Guardian:

“Είδα αληθινά πτώματα όταν ήμουν νεότερος, άτομα που είχαν πυροβοληθεί ή είχαν ατυχήματα. Παίρνεις μια αίσθηση του πόσο τεταμένα είναι τα πράγματα. Σίγουρα δεν είναι μια ρόδινη ζωή όταν μεγαλώνεις στο Μεξικό. 

Υπάρχει αυτή η διάσημη, τουριστική πλευρά αλλά υπάρχει και η άλλη, όπου οι έννοιες της ζωής και του θανάτου ως επικείμενο πεπρωμένο συγχωνεύονται σε μια ενιαία έννοια“.

Η απαγωγή του πατέρα του και η βοήθεια του Τζέιμς Κάμερον

Το 1997, ο Ντελ Τόρο βίωσε την πιο τρομακτική εμπειρία της ζωής του: την απαγωγή του πατέρα του, Φεντερίκο Ντελ Τόρο Τόρες. Η οικογένειά του κλήθηκε να πληρώσει ως λύτρα 1 εκατομμύριο δολάρια, το διπλάσιο του ποσού που είχε αρχικά ζητηθεί.

Σύμφωνα με μια ευρέως διαδεδομένη ιστορία, ο συνάδελφος σκηνοθέτης και επιστήθιος φίλος του Ντελ Τόρο, Τζέιμς Κάμερον έδωσε στον Μεξικανό συνάδελφό του το 1 εκατομμύριο, για να πληρώσει τα λύτρα.

Ωστόσο, δεν συνέβησαν ακριβώς έτσι τα πράγματα. To Δεκέμβριο του 2022, ο Ντελ Τόρο διασαφήνισε πως ο Κάμερον, αμέσως αφού έμαθε για την απαγωγή, προσφέρθηκε να πληρώσει το ποσό για την απελευθέρωση του πατέρα του.

Όμως, η οικογένεια του Ντελ Τόρο ήταν εκείνη που πλήρωσε τα λύτρα. Ο Κάμερον, από την πλευρά του, βοήθησε στην επιχείρηση απελευθέρωσης του Φεντερίκο Ντελ Τόρο, πληρώνοντας τον διαπραγματευτή με τους απαγωγείς, σύμφωνα με τον Μεξικανό σκηνοθέτη.

Ο πατέρας του Ντελ Τόρο αφέθηκε τελικά ελεύθερος μετά 72 ημέρες ομηρίας. Οι ένοχοι δεν συνελήφθησαν ποτέ και τα χρήματα της οικογένειας Ντελ Τόρο δεν επεστράφησαν ποτέ.

Το συμβάν ώθησε την οικογένεια του Μεξικανού σκηνοθέτη και τον ίδιο να μετακομίσουν μόνιμα στο εξωτερικό. “Δεν μπορώ να επιστρέψω στο Μεξικό ως σκηνοθέτης λόγω της απαγωγής του πατέρα μου.

Μια ταινία για την κατάσταση στο Μεξικό είναι ένα εγχείρημα πολύ ορατό και δεν μπορώ να το ρισκάρω. Κάθε μέρα, κάθε εβδομάδα συμβαίνει κάτι που μου θυμίζει ότι βρίσκομαι σε ακούσια εξορία από τη χώρα μου“, δήλωσε το 2011 στο περιοδικό Time.

Όσο για το πώς βρίσκει την ισορροπία ανάμεσα στη χαρά και τη θλίψη και κατά πόσο εξοικειωμένος είναι με την ιδέα του θανάτου, ο Ντελ Τόρο έχει δώσει τη δική του ξεχωριστή απάντηση:

Πηγή εικόνων κεντρικής φωτογραφίας: Wikipedia