Ο Οιδίποδας μέσα από την κορεάτικη ταινία Oldboy. Η βίαιη ταινία που υιοθέτησε σχήματα της ελληνικής τραγωδίας. Σόκαρε και βραβεύτηκε στο φεστιβάλ Κανών

Το 2003 κυκλοφόρησε στις κινηματογραφικές αίθουσες η ταινία Oldboy, του Παρκ Τσαν-γουκ, ένα βίαιο δράμα το οποίο άφησε άφωνους τους θεατές με το σχεδόν “παρανοϊκό” φινάλε του. 

Σχεδόν μια δεκαετία αργότερα, το 2015, ο Lewis Bond, μέσα από το κανάλι του στο “Youtube”, δημοσίευσε ένα βίντεο που παρομοίαζε την κορεατική ταινία με τις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες.

Προσοχή! Όποιος δεν έχει την ταινία, ίσως είναι προτιμότερο να μη διαβάσει τη συνέχεια…

Η τριλογία της εκδίκησης

Το Oldboy ήταν το δεύτερο κατά σειρά φιλμ της τριλογίας του νοτιοκορεάτη σκηνοθέτη (Sympathy for Mr. Vengeance και Lady Vengeance) και απέσπασε το “Μέγα Βραβείο”, το δεύτερο μεγαλύτερο βραβείο μετά τον “Χρυσό Φοίνικα”, στο Φεστιβάλ των Καννών.

Πρωταγωνιστής ο Oh Dae-su, ένας επιχειρηματίας, που το 1988, το βράδυ των τέταρτων γενεθλίων της κόρης του, πέφτει θύμα απαγωγής και για τα επόμενα 15 χρόνια είναι φυλακισμένος, χωρίς να ξέρει γιατί, σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείο, χωρίς παράθυρα και με μοναδική συντροφιά μία τηλεόραση.

Το 2003 οι απαγωγείς του τον αφήνουν ελεύθερο και του δίνουν διορία πέντε ημέρες να βρει την αιτία που ήταν φυλακισμένος, αλλά και να πάρει την εκδίκησή του.

Αν το καταφέρει μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, τότε ο “εγκέφαλος” της απαγωγής του, Lee Woo-jin, θα αυτοκτονήσει.

Αν αποτύχει, τότε ο Woo-jin θα σκοτώσει τη Mi-do, μία νεαρή σεφ που πρόσφερε διαμονή στον πρωταγωνιστή.

Καθώς αυτός προσπαθεί να βρει τα κίνητρα της απαγωγής του, αλλά και την κόρη του, αναπτύσσει σταδιακά μια ερωτική σχέση με τη σεφ.

Μαθαίνει, μεταξύ άλλων, ότι ο λόγος που ήταν κρατούμενος ήταν το γεγονός ότι υπήρξε μάρτυρας της αιμομικτικής σχέσης του Lee Woo-jin με την αδερφή του.

Αυτό όμως που δεν ξέρει είναι ότι απαγωγέας του έχει ενορχηστρώσει μία τέλεια παγίδα, κάτι που τελικά δεν αποφεύγει.

Η σεφ είναι η κόρη του πρωταγωνιστή που είχε μείνει 15 χρόνια έγκλειστος.

Όταν το μαθαίνει, κόβει τη γλώσσα του και αποφασίζει με κάθε μέσο να μην αποκαλύψει την τραγική αλήθεια στην κόρη του και μέχρι πρότινος ερωτική του σύντροφο.

 Η αρχαιοελληνική τραγωδία στην κορεατική ταινία

Αν και το Oldboy, βασίστηκε στο ομώνυμο ιαπωνικό manga, ο Παρκ Τσαν-γουκ προχώρησε σε αλλαγές του σεναρίου, προσθέτοντας το τραγικό τέλος και δημιουργώντας ένα τρομερά βίαιο δράμα.

Σύμφωνα με τον Lewis Bond, πολλά χαρακτηριστικά της ελληνικής τραγωδίας εντοπίζονται και στην ταινία.

Και δεν έχει άδικο.

Ο Αριστοτέλης, στο έργο του “Περί Ποιητικής”, όρισε την τραγωδία ως εξής:

«Ἔστιν οὖν τραγωδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας, μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ, χωρὶς ἑκάστῳ τῶν εἰδὼν ἐν τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι’ ἀπαγγελίας, δι’ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν»

Δηλαδή, η μεταφορά στην σκηνή μιας ανθρώπινης πράξης με αρχή, μέση και τέλος, ικανή να αποδώσει όλα τα νοήματα.

Το σημαντικότερο στοιχείο της τραγωδίας, ωστόσο, για τον έλληνα φιλόσοφο, ήταν η τελική κάθαρση των θεατών.

Με άλλα λόγια, ο θεατής χρειάζεται να νιώσει οίκτο αλλά και δέος για τον τραγικό ήρωα, και με το τέλος της θεατρικής πράξης να βιώσει μια συναισθηματική και ψυχολογική εκτόνωση, κυρίως όμως να κατανοήσει την ηθική πλευρά και των δικών του πράξεων.

Για να γίνει αυτό, τεράστια σημασία έχει η επιλογή του ίδιου του τραγικού ήρωα.

Χρειάζεται να είναι ένας χαρακτήρας, όχι κακός ή ανήθικος, αλλά να περιβάλλεται από τις συνηθισμένες ανθρώπινες ηθικές παθογένειες.

Ο θεατής, για να βιώσει την κάθαρση, πρέπει σε έναν βαθμό να ταυτιστεί με τον ήρωα.

Απαραίτητη προϋπόθεση, επίσης, πρέπει τα δεινά του τραγικού ήρωα να μην είναι ολοκληρωτικά αποτέλεσμα εξωτερικών παραγόντων, αλλά λανθασμένες επιλογές του ίδιου που τον οδήγησαν στην κορύφωση της τραγωδίας.

Όπως και στον Οιδίποδα, που ο λιμός της Θήβας ξεκινά από την “ύβρι” του χαρακτήρα, ο οποίος δολοφόνησε τον πατέρα του και πλάγιασε στο ίδιο κρεβάτι με τη μητέρα του, χωρίς να έχει επίγνωση, παρόμοια  “ύβρι” πράττει και ο χαρακτήρας του Oldboy.

Ο Οιδίποδας τυφλώνεται. Ο Dae-su μένει μουγκός.

Ο σκηνοθέτης κατάφερε με κινηματογραφικούς όρους να πλάσει μία σύγχρονη τραγωδία.

Δείτε το βίντεο με τον παραλληλισμό μεταξύ της αρχαιοελληνικής τραγωδίας και του Oldboy:

Με το “Oldboy” ο σκηνοθέτης έκανε γνωστή τη Νότια Κορέα στον παγκόσμιο κινηματογραφικό χάρτη.

Μάλιστα, φημολογείται ότι έχασε τον Χρυσό Φοίνικα για μία μόλις ψήφο από το ντοκιμαντέρ του Μάικλ Μουρ, παρά τις προσπάθειες του προέδρου του Φεστιβάλ των Καννών εκείνης της χρονιάς, που ήταν ο αντισυμβατικός Κουέντιν Ταραντίνο.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Μια ιστορία ερωτικής αφοσίωσης και αμφιβολίας από τη μυθολογία, που κατέληξε σε τραγωδία. Η ιστορία του Κέφαλου που σκότωσε κατά λάθος την σύζυγό του και κόρη του Βασιλιά Ερεχθέα. Ο ρόλος της απιστίας