Ο Ντύλαν δεν ήταν ο πρώτος τραγουδοποιός που πήρε Νόμπελ Λογοτεχνίας. Έναν αιώνα πριν, το βραβείο κέρδισε ένας Ινδός από την Καλκούτα ο οποίος είχε γράψει περισσότερα από 2.000 τραγούδια και ήταν φίλος του Γκάντι

Γράφει η Νατάσα Μπαστέα στο musicpaper.gr

To Νόμπελ Λογοτεχνίας 2016 στον Μπομπ Ντίλαν θεωρήθηκε από τα πλέον πολυσυζητημένα των τελευταίων ετών. Κυρίως επειδή όπως έγραψαν οι New York Times «είναι η πρώτη φορά που η τιμή αυτή αφορά μουσικό».

Λάθος! Ένας γίγαντας της ινδικής τέχνης, που μάλλον έγραψε περισσότερα τραγούδια κι από τον Μπομπ Ντίλαν, τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας πριν από έναν αιώνα.

Ο Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ ήταν ποιητής, μουσικός και ζωγράφος και κέρδισε το Νόμπελ το 1913, σε ηλικία 50 ετών.

Έγραψε περισσότερα από 2.000 τραγούδια, πολλά από τα οποία συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται σε ασιατικές ταινίες.

Εκείνος ήταν ο πρώτος μουσικός αλλά και ο πρώτος μη-Ευρωπαίος που κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Σε τραγούδια του βασίζονται οι εθνικοί ύμνοι της Ινδίας, του Μπαγκλαντές και της Σρι Λάνκα. Η επιρροή του παραμένει μεγάλη ακόμα και σήμερα.

Ο Ταγκόρ γεννήθηκε το 1861 στην Βεγγάλη, στις ανατολικές Ινδίες, μια περιοχή με πρωτεύουσα την Καλκούτα. Γόνος πλούσιας οικογένειας, αδημονούσε να δει τη χώρα του να ακολουθεί τη σύγχρονη εποχή. Πρωταγωνίστησε στην «Αναγέννηση της Βεγγάλης», όπως ονομάστηκε η άνθηση των γραμμάτων και των τεχνών. Από τα 13 αδέλφια του οι περισσότεροι έγιναν διανοούμενοι. Ο ίδιος ήταν homo universalis, πολυμαθής που ασχολήθηκε με κάθε επιστήμη, όλες τις τέχνες και την φιλοσοφία.

Υποστήριζε την ανεξαρτησία της Ινδίας και ήταν φίλος του Μαχάτμα Γκάντι. Πολυγραφότατος, δεν ασχολείτο μόνο με την ποίηση – εξέδωσε περισσότερα από 50 βιβλία με ποιήματα – αλλά και με θεατρικά, διηγήματα και μυθιστορήματα.

Η φήμη του ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο και έδωσε ομιλίες σε πολλές χώρες. Για τον κόσμο ήταν η φωνή της ινδικής πνευματικής κληρονομιάς και για την Ινδία, ειδικά τη Βεγγάλη, θρύλος.

Όταν ο θάνατος έρθει και μου ψιθυρίσει, «οι μέρες σου είναι μετρημένες», αφήστε με να του πω, «Έχω ζήσει στην αγάπη και στο χρόνο».

Θα με ρωτήσει, «Θα αντέξουν τα τραγούδια σου;» Θα του πω, «Δεν ξέρω, όμως αυτό που ξέρω, είναι ότι συχνά όταν τραγουδούσα έβρισκα την αιωνιότητά μου»

Ένα χρόνο πριν τιμηθεί με Νόμπελ συνόδευσε το γιo του στην Αγγλία για να σπουδάσει. Στο ταξίδι που διήρκεσε δύο μήνες με πλοίο, ο Ταγκόρ έγραφε στίχους στα αγγλικά. Όταν έφθασε έδωσε τα τετράδια με τα ποιήματα σε Άγγλους φίλους του και κάπως έτσι έφθασαν στα χέρια του μεγάλου Ιρλανδού ποιητή Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς. «Αυτά τα ποιήματα συντάραξαν την καρδιά μου, όπως τίποτα άλλο εδώ και πολύ καιρό», είπε εκείνος.

Σύντομα, εκδόθηκαν σε βιβλίο και ακολούθησε παγκόσμια φήμη. Μεταφράστηκε σε διάφορες γλώσσες – ο Έζρα Πάουν τον συνέκρινε με τον Δάντη, ενώ ο Τόμας Μαν, ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο και ο Αντρέ Ζιντ έπλεξαν το εγκώμιό του.

Θεωρείται ότι επηρέασε τον Πάμπλο Νερούδα και τον Οκτάβιο Παζ. Και λίγο μετά ήρθε το Νόμπελ, κυρίως για το σημαντικότερο έργο του «Gitanjali» που ήταν από τα πρώτα που μεταφράσθηκαν στα αγγλικά. Ακολούθησε η Αμερική, όπου συναντήθηκε με τον Αλμπερτ Αϊνστάιν.

«Τα πάθη μας και οι επιθυμίες μας είναι απείθαρχα, όμως οι χαρακτήρες μας υποτάσσουν αυτά τα στοιχεία σε ένα αρμονικό σύνολο. Συμβαίνει άραγε κάτι παρόμοιο στον υλικό κόσμο; Έχουν τα στοιχεία επαναστατικές τάσεις, δυναμική και ατομική παρόρμηση; Υπάρχει μια αρχή στον υλικό κόσμο που κυριαρχεί πάνω τους και τα βάζει σε τάξη;» Από συζήτηση με τον Αϊνστάιν με θέμα «Η φύση της πραγματικότητας», 14 Απριλίου 1930

Ο Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ πέθανε τον Αύγουστο του 1941. Η τέχνη του ζει ακόμα.

Ποιος είσαι, αναγνώστη, που διαβάζεις τα ποιήματά μου εκατό χρόνια μετά; Δεν μπορώ να σου στείλω ένα απλό λουλούδι από τον πλούτο της άνοιξης, μια απλή χρυσή ακτίνα από τα μακρινά σύννεφα. Άνοιξε τις πόρτες σου και κοίτα μακριά. Από τον ανθισμένο κήπο σου μάζεψε ευώδεις μνήμες των εξαφανισμένων λουλουδιών πριν εκατό χρόνια. Στη αγαλλίαση της καρδιάς σου ίσως αισθανθείς την ευφορία που τραγουδούσε ένα ανοιξιάτικο πρωινό, στέλνοντας την χαρωπή φωνή της εκατό χρόνια μετά.

Ο Κηπουρός, 1915

Πηγή: www.musicpaper.gr

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Ο συγγραφέας που θαύμαζε τον Χίτλερ και χάρισε το Νόμπελ του, στον Γκέμπελς. Ο «πατέρας» της νορβηγικής λογοτεχνίας που κατηγορήθηκε ως προδότης και διχάζει μέχρι σήμερα τη χώρα του