Ο Νορβηγός εξερευνητής που έκανε υπερατλαντικά ταξίδια με πρωτόγονες σχεδίες. Ήθελε να αποδείξει ότι οι αρχαίοι πολιτισμοί είχαν επαφές μεταξύ τους

Απόσπασμα από το βιβλίο “Οι Μεγάλες Δεκαετίες: Πρόσωπα, στιγμές και γεγονότα που άλλαξαν τον κόσμο”, Εκδόσεις Μανιατέας

Για να αποδείξει μια αμφισβητούμενη θεωρία για τον εποικισμό της Πολυνησίας, ο νορβηγός ερευνητής Θορ Χέιερνταλ ξεκινά το 1947 μια περιπετειώδη εξερεύνηση. Με μια σχεδία φτιαγμένη από τροπικά ξύλα, κάνει τη διαδρομή από το Περού στην Ταϊτή.

Εντύπωση προκάλεσε, τον Αύγουστο του 1948, μια σχεδία φτιαγμένη από ελαφρύ ξύλο Μπάλσα, η οποία κινούμενη από τον άνεμο και συρόμενη από το ρεύμα Χούμπολτ και το ρεύμα του Ισημερινού, μετά από 100 μέρες ταξίδι στον Ειρηνικό, έφτασε στην ακτή της Ταϊτής.

Το ταξίδι άρχισε στις 28 Απριλίου 1947 από το περουβιανό λιμάνι Καλάο. Στη σχεδία, που είχε πάρει το όνομα της παλιάς περουβιανής θεότητας Κον-Τίκι, βρισκόταν ο Νορβηγός ζωολόγος και εθνολόγος Θορ Χέιερνταλ και πέντε συνοδοί. Με τη διαδρομή των 8.000 χιλιομέτρων προς την Πολυνησία, ο Χέιερνταλ ήθελε να αποδείξει και να τεκμηριώσει την πιθανότητα παλαιότερων ενδοωκεάνειων επαφών, καθώς και το ότι η Πολυνησία είχε εποικιστεί από τα ανατολικά από τη δυτική ακτή της Νότιας Αμερικής.

Τη σχεδία που χρησιμοποιήθηκε για το ταξίδι κατασκεύασαν οι ερευνητές σύμφωνα με την κατασκευαστική αρχή του Μπάλκεν-Μπάλσα, το δε ξύλο προερχόταν από τη ζούγκλα του Ισημερινού. Εννιά διαφορετικού μήκους κορμοί Μπάλσα ενώθηκαν με σχοινιά. Ο μακρύτερος κορμός αποτελούσε τη βάση της σχεδίας. Κατά το ιστορικό πρότυπο, η σχεδία έφερε μια ανοιχτή καλύβα από μπαμπού κι ένα δίποδο κοντάρι σημαίας. Το ορθογώνιο πανί στερεώθηκε σε ένα κατάρτι αποτελούμενο από δύο κοντάρια μπαμπού.

Για την κατασκευή της σχεδίας, ο Χέιερνταλ μπόρεσε να αποδείξει ότι ήταν δυνατό να διασχίσει κανείς τον Ειρηνικό με απλά κατασκευασμένες βάρκες, ακόμη και στην προϊστορική και την πρώιμη ιστορική περίοδο.

Μια δεύτερη εξόρμηση που έληξε άδοξα

Στις 25 Μαΐου του 1969, ο Χέιερνταλ ξεκίνησε και πάλι μια περιπετειώδη εξερεύνηση. Με μια βάρκα μήκους 15 μέτρων και βάρους 15 τόνων, φτιαγμένη από 20.000 δεμάτια παπύρου δεμένα με καναβένια σχοινιά, στην οποία έδωσε το όνομα της αιγυπτιακής θεότητας Ρα, θέλησε να ταξιδέψει από το Μαρόκο προς την Κεντρική Αμερική.

Αυτή τη φορά ήθελε να αποδείξει ότι 5.000 χρόνια πριν οι Αιγύπτιοι είχαν διασχίσει τον Ατλαντικό. Το επταμελές πλήρωμα κουβαλούσε μαζί του, κατά το κλασικό πρότυπο, σακιά από δέρμα κατσίκας γεμάτα νερό και χουρμάδες, φιστίκια, αποξηραμένο κρέας και μέλι. Μετά από το μισό της διαδρομής, στο ύψος των νησιών της Μαρτινίκας, οι ρολοί του παπύρου είχαν τόσο γεμίσει με νερό, ώστε ο Χέιερνταλ αναγκάστηκε να σταματήσει το πείραμα και να ζητήσει τη βοήθεια ενός ναυαγοσωστικού.

Ο επιμένων νικά

Το 1970, ο Χέιερνταλ κατόρθωσε να κάνει το ταξίδι για το οποίο είχε ξεκινήσει, με ένα μικρότερο σκάφος από πάπυρο, το Ρα ΙΙ. Εφτά χρόνια αργότερα, ξεκίνησε με ένα καλαμένιο σκάφος, το “Τίγρης”, κατασκευασμένο σύμφωνα με παλιά σουμεριακά πρότυπα, από την Αλ Κάρνα (Ιράκ) και κατέβηκε το πανάρχαιο ρεύμα του Ευφράτη και του Τίγρη, προσπαθώντας να φτάσει μέσω του Περσικού κόλπου στο Τζιμπουντί.

Μαζί με τους 18 συνοδούς του ήθελε τώρα να αποδείξει ότι οι Σουμέριοι είχαν φτάσει από θαλάσσιους δρόμους στην Ινδία και την Αφρική. Μετά το ταξίδι αυτό, ο Χέιερνταλ έκαψε το 1978 τη βάρκα του, για να διαμαρτυρηθεί κατά των πολέμων.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Την έκλεψαν, αρρώστησε, αδυνάτισε, τραυματίστηκε, εγκλωβίστηκε στα σύνορα. Το συναρπαστικό ταξίδι της πρώτης γυναίκας που έκανε το γύρο του κόσμου με μια μοτοσυκλέτα BMW