Ο νόμος που λύτρωσε την Ελλάδα. Ο πρόεδρος Τζόνσον καταργεί μπροστά από το άγαλμα της Ελευθερίας τις περίφημες “αναλογίες” που περιόριζαν την έλευση μεταναστών στην Αμερική

ΠΗΓΗ: Οι Ελληνοαμερικανοί, Μπάμπης Ι. Μαρκέτος, Τα Νέα

Για όσους σκέπτονται  κυνικά, η τελετή που έγινε στις  3 Οκτωβρίου 1965 μπροστά από το άγαλμα της Ελευθερίας, ίσως να είχε κάτι το εξεζητημένο και θεατρικό.

Αλλά θα ήταν άστοχη μια τέτοια ερμηνεία. Η απόφαση του προέδρου Λίντον Τζόνσον να υπογράψει πανηγυρικά τον νέο μεταναστευτικό νόμο μπροστά στο άγαλμα της Ελευθερίας είχε γνήσια συμβολικό χαρακτήρα.

Πολλά εκατομμύρια μετανάστες είχαν αντικρίσει από την κουπαστή των πλοίων, καθώς έφταναν στον Νέο Κόσμο, το άγαλμα της Ελευθερίας σαν να ήταν η οικοδέσποινα της καινούργιας τους πατρίδας που τους καλωσόριζε.

Τελετή στο άγαλμα της Ελευθερίας

Όσοι έζησαν προπολεμικά στην Ελλάδα, έβλεπαν τις διαφημιστικές αφίσες που φιγουράριζαν στους τοίχους των καφενείων στα χωριά, με το άγαλμα της Ελευθερίας και την παρότρυνση του Πρακτορείου Φάρος για μετανάστευση στην Αμερική.

Το άγαλμα της ελευθερίας στη Νέα Υόρκη ήταν γνώριμο ακόμα και στο πιο απόμερο χωριό της Ρούμελης ή της Μακεδονίας.

Όμως στα προπολεμικά χρόνια, όσο κι αν ήταν ενθαρρυντικές οι αφίσες του Φάρου, η μετανάστευση από την Ελλάδα δεν ήταν εύκολη.

Ίσχυαν τότε οι περίφημες “αναλογίες”, τις οποίες κατάργησε ύστερα από προσπάθειες ετών, ο νόμος του 1965.

Γι’αυτό ο πρόεδρος Τζόνσον έκρινε τότε ότι το σπάσιμο των περιορισμών στην μετανάστευση άξιζε τελετή μπροστά στο άγαλμα της Ελευθερίας.

“Ο νόμος αυτός καθορίζει απλώς ότι από σήμερα και στο εξής όσοι θέλουν να μεταναστεύσουν στην Αμερική θα γίνονται δεκτοί επί τη βάσει των προσωπικών τους προσόντων και της στενής συγγένειας με εκείνους που βρίσκονται ήδη εγκατεστημένοι εδώ”,  είχε δηλώσει  κατά την τελετή υπογραφής.

Η αλλαγή του νόμου

Η αλλαγή στη μεταναστευτική νομοθεσία ήταν, με τα δεδομένα που είχαν επικρατήσει επί τέσσερις δεκαετίες, αληθινά επαναστατική. Από την ελληνική πλευρά μερικοί αριθμοί αρκούν για να πιστοποιήσουν εύγλωττα την έκταση και τη σημασία της αλλαγής.

Στη δεκαετία 1911-1920 μετανάστευσαν στην Αμερική συνολικά 184.201 Έλληνες.

Στον αριθμό αυτό θα πρέπει να προστεθούν τουλάχιστον άλλες 90.000 που η Μεταναστευτική υπηρεσία τοποθετεί στην κατηγορία “Μετανάστες από την εν Ευρώπη Τουρκία”, δηλαδή κυρίως από τη  Θράκη, Μακεδονία και Ήπειρο που πριν από τους Βαλκανικούς Πολέμους αποτελούσαν τμήμα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Θα πρέπει να προστεθούν και 79.389  που μετέβησαν στις ΗΠΑ από την “εν Ασία Τουρκία”, δηλαδή τα μικρασιατικά παράλια και τον Πόντο.

Η ελληνική “αναλογία” έπρεπε να είναι γύρω στα 40 άτομα τον χρόνο. Επειδή όμως ο νόμος είχε καθορίσει ως κατώτατο όριο τον αριθμό 100 για κάθε χώρα, η Ελλάδα τελικά πήρε ετήσια αναλογία 100 μεταναστών.

Κατ’αντιπαραβολή, κατά τη δεκαετία του 1931-1940, όταν η μετανάστευση από την Ελλάδα καθορίσθηκε από τις περιοριστικές αναλογίες πήγαν στην Αμερική συνολικά 9.119 άτομα.

Την εποχή εκείνη  η Ελλάδα αγωνιζόταν να αποκαταστήσει ενάμιση εκατομμύριο πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία. Θα πρέπει επίσης να τονισθεί από από τις 9.119 μόνο οι 2.892 είχαν μεταβεί με βάση τις “αναλογίες”.

Οι υπόλοιποι άνηκαν σε κατηγορίες στενών συγγενών, που δεν είχαν υπαχθεί στο καθεστώς των αναλογιών.

Όταν συγκρίνει κάποιος τον αριθμό 274.000 για τη δεκαετία 1911-1920 με τον αριθμό 1.119 για τη δεκαετία 1931-1941, προκύπτει ανάγλυφη η περιοριστική πραγματικότητα που είχαν δημιουργήσει οι “αναλογίες” για την ανανέωση  και ενίσχυση του ελληνικού στοιχείου στην Αμερική.

ΠΗΓΗ: Οι Ελληνοαμερικανοί, Μπάμπης Ι. Μαρκέτος, Τα Νέα

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Γιατί τα πρώτα μαγαζιά που άνοιξαν οι Έλληνες μετανάστες στην Αμερική ήταν στιλβωτήρια. Σε μερικά χρόνια είχαν καταφέρει να τους ανήκουν τα περισσότερα καταστήματα στο Σικάγο, τη Νέα Υόρκη και τη Βοστόνη