Ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα χωρίς τέντα! Η απάντηση των αρχαιολόγων στη συνωμοσιολογική θεωρία ότι δήθεν περιστρέφεται

Ο αρχαίος ναός του Επικούριου Απόλλωνα στην Ηλεία είναι ένας από τους σημαντικότερους και γι΄αυτό τον αποκαλούν Παρθενώνα της Πελοποννήσου!

Παρά το γεγονός ότι η ιστορία του είναι πλούσια, τόσο για το κατασκευαστικό επίτευγμα, όσο και για την περιπέτεια των γλυπτών του που κατέληξαν στο Βρετανικό Μουσείο λόγω της ανεξέλεγκτης δράσης των αρχαιοκαπήλων την περίοδο της τουρκοκρατίας, κάποιοι αρέσκονται να διαδίδουν φανταστικές ιστορίες περί “περιστρεφόμενου ναού”…

Οι συνωμοσιολόγοι  έχουν υιοθετήσει εδώ και χρόνια την ακραία θεωρία ότι ο αρχαίος ναός περιστρέφεται και μάλιστα ακολουθεί το αστέρι Σείριο, δηλαδή το άστρο του Κυνός, από το οποίο κατάγεται σύμφωνα με τη “μυθολογία” ο Θεός Απόλλων.

Ο ευφάνταστος ισχυρισμός αναφέρει ότι ο ναός  δήθεν περιστρέφεται γύρω από τον άξονα του κατά 50,2 δευτερόλεπτα της μοίρας, όση είναι και η ετήσια μετάπτωση των ισημεριών με στόχο να βλέπει συνεχώς το ίδιο αστρικό σημείο, καθώς η πλαγιά είναι διαμορφωμένη τεχνητά και ο ναός τοποθετήθηκε πάνω σε αυτή ακολουθώντας τον άξονα Βορρά προς Νότο σε αντίθεση με τους υπόλοιπους ναούς!

Οι δημιουργοί της θεωρίας αναφέρουν ότι οι αρχαίοι για να πετύχουν την ολίσθηση του ναού τοποθέτησαν πάνω στην πλάκα και ένα στρώμα αργίλου και βότσαλα θαλάσσης και πάνω σε αυτά τα στρώματα τοποθετήθηκαν τα θεμέλια του ναού.

Η θεωρία είχε ξεκινήσει από τον μαθηματικό Στέλιο Πετράκη, την οποία δημοσίευσε σε ένα βιβλίο του. Ακολουθεί απόσπασμα:

«Ερωτηματικό παραμένει πως μπορούσαν οι αρχαίοι Έλληνες να χτίζουν Παρθενώνες και περιστρεφόμενους ναούς… αλλά και το πως υπολόγισαν ότι για να στοχεύει ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα τον Σείριο πρέπει να γυρνάει κατά 50,2 δευτερόλεπτα της μοίρας ίση με την ετήσια μετάπτωση των ισημεριών..

Με τα σημερινά τεχνολογικά δεδομένα δεν είναι απίθανο.. με τα τότε δεδομένα όμως; Πως οι αρχαίοι Έλληνες είχαν την τεχνολογία και την τεχνογνωσία; Την κατείχαν; Τους δόθηκε; Άλλο ένα σημείο αντιπαράθεσης…. Ίσως όχι για εμάς..»

Ο ισχυρός αυτός δεν βασίζεται στη λογική, ούτε σε πραγματικά στοιχεία. Ακόμα κι αν υπήρξε μια θεωρία που ταξίδεψε στο χρόνο ως μια αρχαία πεποίθηση, αυτό συγκρούεται με την γνώση που έχουμε ότι στην αρχαιότητα η πλειονότητα των ανθρώπων πίστευαν ότι η Γη δεν κινείται στο διάστημα. Άρα, το ότι ο ναός περιστρεφόταν, για να στοχεύει πάντα το Σείριο, δεν ευσταθεί, καθώς με βάση την αρχαία αντίληψη, το αστέρι θα έπρεπε να βρίσκεται πάντα στο ίδιο σημείο.

Από τους πρώτους ανθρώπους που υποστήριξαν ότι η Γη κινείται ήταν ο Αρίσταρχος, ο οποίος έζησε έναν αιώνα μετά τη κατασκευή του ναού.

Τι  ακριβώς συμβαίνει με την κατασκευή του Επικούριου;

Ο πολιτικός μηχανικός, Κώστας Παπαδόπουλος, Υπεύθυνος Έργου Αποκατάστασης του ναού, αναφέρει κατηγορηματικά ότι ο ναός δεν περιστρέφεται. «Έχει διαπιστωθεί από αρχαιολογικές ανασκαφές ότι μεταξύ του θεμελίου του μνημείου και του βραχώδους υποβάθρου οι αρχαίοι ναοδόμοι έχουν τοποθετήσει, έχουν παρεμβάλει μία στρώση αργίλου. Σε κάθε περίπτωση δεν τοποθετήθηκε για να περιστρέφεται ο ναός, ούτε καν να διολισθαίνει».

«Το επέλεξαν επειδή υπήρχε δυσκολία κατά την κατασκευή του μνημείου να επιπεδωθεί ο βράχος. Ο προσανατολισμός της διαστρωμάτωσης του βράχου και η σύστασή του καθιστούσαν πρακτικά αδύνατο το να λαξευτεί και να κατασκευαστεί ένα επίπεδο πάνω στο οποίο θα υπάρχει το θεμέλιο του ναού», πρόσθεσε.

«Ο ναός είχε ένα σαθρό θεμέλιο, με αποτέλεσμα να υποσκάπτεται από τη βροχή, όταν έχασε την οροφή του και για αυτό το λόγο παρουσίαζε μικρομετακινήσεις. Αλλά αυτό είναι εντελώς φυσικό,  δεν υπάρχει κάποιο μεταφυσικό φαινόμενο», αναφέρει στη Μηχανή του Χρόνου ο αρχαιολόγος της Εφορείας Ηλείας, Χρήστος Ματζάνας.

«Οι αρχαίοι Έλληνες χτίζανε με τρόπο πχ τη μέρα να περνάνε οι ακτίνες του ήλιου μέσα στο ναό, όταν ανατέλλει. Αυτό γίνεται σε όλη σχεδόν την ευρωπαϊκή προϊστορία, όπως στο Στόουνχεντζ. Αυτό απαιτούσε αστρονομικές γνώσεις. Δεν είναι ότι ο ναός περιστρέφεται, υπάρχει μια ανταπόκριση κάποιας αρχιτεκτονικής λεπτομέρειας με ένα ουράνιο σώμα που ανατέλλει ή δύει», πρόσθεσε.

Ο πολιτικός μηχανικός, Κώστας Παπαδόπουλος που συνέβαλε στην αποκατάσταση του αρχαίου ναού αναφέρει στη Μηχανή του Χρόνου:

«Παρά την αισθητική και την καλλιτεχνική αρτιότητά του, υπήρξε και ένα τεχνικό επίτευγμα και μέσα σε αυτό συμπεριλαμβάνεται και το επιτυχημένο του θεμέλιο σε πλαγιά βουνού” Και συμπληρώνει:

“Τέτοιες θεωρίες, μπορεί να ακούγονται ελκυστικές και ενδιαφέρουσες, αλλά δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα και αποπροσανατολίζουν ώστε να γνωρίσουμε σε βάθος ένα μνημείο και να αναγνωρίσουμε την αξία του και σε πτυχές που δεν είναι τόσο γνωστές».

Η μοναδικότητα του ναού του Επικούριου Απόλλωνα

Ο ναός βρίσκεται σε υψόμετρο 1130 μέτρων. Η τοποθεσία του δεν επιλέχθηκε τυχαία, καθώς πριν χτιστεί, στο ίδιο ύψωμα υπήρχε άλλος ναός αφιερωμένος σε πολεμική θεότητα.

Ο ναός της κλασικής περιόδου που σώζεται μέχρι σήμερα, χτίστηκε ως ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τον Θεό Απόλλωνα, που είχε βοηθήσει, δηλαδή «επικουρήσει» τους κατοίκους της τότε περιοχής που λεγόταν Φιγαλία.

Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία, ο Απόλλωνας βοήθησε τους Φιγαλείς σε μια κρίσιμη αναμέτρηση κατά τον Β’ Μεσσηνιακό πόλεμο, όταν ήρθαν αντιμέτωποι με τους Σπαρτιάτες.

Ο Ναός του Επικούρειου Απόλλωνα, ονομάζεται και «Παρθενώνας της Πελοποννήσου», αφού ο αρχιτέκτονας μάλλον είναι ο ίδιος. «Ο Παυσανίας ο γνωστός αρχαίος περιηγητής που το 20 αιώνα πΧ, στην περιοδεία του στην Πελοπόννησο, είδε το ναό και τον περιγράφει. Είναι η μόνη μαρτυρία που έχουμε ότι Ικτίνος ήταν ο αρχιτέκτων του ναού», ανέφερε στη Μηχανή του Χρόνου η Γεωργία Χατζή, αρχαιολόγος και πρώην έφορος αρχαιοτήτων Ηλείας.

Το σαθρό έδαφος στο οποίο είναι χτισμένος, οι ψυχρές κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή και το ασβεστολιθικό υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένος, επέβαλαν το 1987 τη κάλυψη του ναού με τέντα.

Η αποκατάσταση του ναού

Στις 12 Σεπτεμβρίου 2024, το Υπουργείο Πολιτισμού εξέδωσε ανακοίνωση ότι η αποκατάσταση των βορειότερων τμημάτων μακρών πτερών του ολοκληρώθηκε, η οποία διήρκησε από τον Φεβρουάριο 2019 έως και τον Νοέμβριο 2023.

“Ο χαρακτήρας του έργου είναι κυρίως στερεωτικός και αποσκοπεί στην άρση των γεωμετρικών παραμορφώσεων του αρχαίου κτηρίου και στην ενίσχυση των μηχανισμών άμυνάς του έναντι των φυσικών δράσεων”, αναφέρει η ανακοίνωση.

Οι δύο κύριοι στόχοι των συντηρητών ήταν (α) η στερέωση δύο τμημάτων του μνημείου, ένα στην ανατολική πλευρά του που περιλαμβάνει δύο κίονες (τους 3ο και 4ο από Β.) και ένα στη δυτική πλευρά του μνημείου που περιλαμβάνει ένα κίονα (τον 3ο από Β.), και η αποκατάσταση και αναστήλωση στη βόρεια όψη του μνημείου τριών εκ των έξι ελλειπόντων λίθων του επιστυλίου, για τους οποίους σύμφωνα με πρόσφατη σχετική μελέτη είναι γνωστό ότι ο ένας εξ αυτών είχε καταρρεύσει περί τον 13^ο ή τον 14^ο μ.Χ. αιώνα, πιθανώς ως συνέπεια ενός ισχυρού σεισμού από κοινού με ολίγους άλλους, ενώ οι άλλοι δύο λίθοι ανετράπησαν το καλοκαίρι του 1812, από τους τότε ανασκαφείς του αρχαίου ναού, για να εξαλειφθεί το ενδεχόμενο να καταπέσουν κατά τη διάρκεια των εργασιών.

Με πληροφορίες από τηλεοπτική εκπομπή Μηχανή του Χρόνου και ιστοσελίδα ellinikahoaxes.gr