Ο μύθος του κοντού Ναπολέοντα. Ποιο ήταν το ύψος του Γάλλου στρατηγού και τι είναι το «σύμπλεγμα του Ναπολέοντα»

Το «σύμπλεγμα του Ναπολέοντα» είναι μια θεωρία που υποστηρίζει ότι οι κοντοί άντρες είναι πιο συγκρουσιακοί κι οξύθυμοι εξαιτίας ενός αισθήματος κατωτερότητας. Το σύμπλεγμα πήρε την ονομασία του από τον γάλλο στρατηγό και την κυρίαρχη πεποίθηση ότι ήταν κοντός.

Η πλειονότητα των ανθρώπων έχει συνδέσει φυσιογνωμικά τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη με έναν μικρόσωμο άντρα. Σε πολλές απεικονίσεις μοιάζει να “επιπλέει” μέσα στα ρούχα του, ενώ υπάρχουν αμέτρητες γελοιογραφίες που αναφέρονται περιπαικτικά στο ύψος του.

Ποιο ήταν όμως στην πραγματικότητα το ύψος του Ναπολέοντα;

Ο μύθος του κοντού Ναπολέοντα

Σύμφωνα με την επικρατέστερη επιστημονική άποψη, το πραγματικό ύψος του Ναπολέοντα ήταν 1,68μ. Με τα σημερινά δεδομένα θα θεωρούταν φυσιολογικός προς κοντός. Για τα δεδομένα της εποχής του είχε το ύψος ενός μέσου Γάλλου άντρα.

Η πεποίθηση ότι ήταν κοντός επικράτησε εξαιτίας της προπαγάνδας των εχθρών του.

Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο Βρετανός σκιτσογράφος James Gillray ξεκίνησε μια σειρά κόμικ, με πρωταγωνιστή τον “Little Boney”, μια καρικατούρα του Ναπολέοντα. Απεικόνιζε τον στρατηγό μικροκαμωμένο και αδέξιο, βάζοντάς τον να έχει παιδικά ξεσπάσματα θυμού απέναντι σε άλλους αξιωματούχους, οι οποίοι έδειχναν πολύ πιο γεροδεμένοι και σοβαροί από εκείνον.

Οι γελοιογραφίες του Gillray, ο οποίος έμεινε στην ιστορία ως “ο πατέρας του πολιτικού σκίτσου”, γνώρισαν ευρεία αποδοχή από το βρετανικό αναγνωστικό κοινό. To καρτούν με τίτλο “The Plumb-pudding in danger” θεωρείται ένα από τα διασημότερα πολιτικά σκίτσα όλων των εποχών. Σε ένα τραπέζι απεικονίζεται ο Ναπολέων και ο βρετανός πρωθυπουργός Ουίλλιαμ Πιτ ο Νεότερος κόβουν μια υδρόγειο σφαίρα σε κομμάτια. Ο Βρετανός έχει το διπλάσιο μέγεθος από τον Γάλλο στρατηγό, ο οποίος είναι αναγκασμένος να στέκεται όρθιος προκειμένου να φτάνει στο τραπέζι.

Τα σκίτσα του Gillray δεν άργησαν να φτάσουν ως τη Γαλλία. Ο Ναπολέων δεν τα εκτίμησε όσο οι βρετανοί αναγνώστες. Αποφάσισε να στείλει μια οργισμένη επιστολή στην βρετανική κυβέρνηση προκειμένου να λογοκρίνει τον καλλιτέχνη. Οι άγγλοι αξιωματούχοι αγνόησαν το αίτημά του και τα σκίτσα συνέχισαν να κυκλοφορούν με την ίδια συχνότητα. Μάλιστα σύντομα και άλλοι καλλιτέχνες επηρεασμένοι από τον Gillray ξεκίνησαν να τον αντιγράφουν.

Προς το τέλος της ζωής του, ο Ναπολέων παραδέχτηκε ότι «τα έργα του Gillray κατάφεραν περισσότερα από όσα είχαν καταφέρει όλοι οι στρατοί της Ευρώπης μαζί για να τον κατανικήσουν».

Τι είναι το Σύμπλεγμα του Ναπολέοντα

Πρόκειται για ένα θεωρητικό σύμπλεγμα κατωτερότητας που αποδίδεται σε άτομα -κυρίως άνδρες- χαμηλού αναστήματος. Τα άτομα αυτά παρουσιάζουν ιδιαίτερα επιθετική ή εξουσιαστική συμπεριφορά, είναι οξύθυμα και τείνουν να λένε ψέματα.

Είναι μία αρκετά αμφιλεγόμενη θεωρία, όχι ευρέως αποδεκτή από την επιστημονική κοινότητα. Το 2022, Πολωνοί ερευνητές δημοσίευσαν μελέτη στο περιοδικό Elsevier Personality and Individual Differences, σύμφωνα με την οποία:

Όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να είναι σωματικά επιβλητικοί, μπορεί να γίνουν ψυχολογικά επιβλητικοί. Ο Εμανουέλ Μακρόν, ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι όλοι οι παγκόσμιοι ηγέτες με ύψος σημαντικά κάτω από το μέσο όρο.

Οι ερευνητές εξέτασαν 367 άντρες και γυναίκες μέσω εκτενών ερωτηματολογίων.

Ο ναρκισσισμός ήταν ιδιαίτερα έντονος στους άνδρες συμμετέχοντες, ενώ αυτή η τάση δεν εντοπίστηκε στις γυναίκες. Οι πιο κοντοί που επιθυμούσαν να ήταν ψηλότεροι, έτειναν να χαρακτηρίζουν τους εαυτούς τους ως ναρκισσιστές  και κυνικούς.

Αρχική εικόνα: Wikimediamtx Commons