Ο μοναδικός αθλητής που πήρε τη σωστή στάση εκκίνησης στα 100 μέτρα, στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα.

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Στις 10 Απριλίου 1896 διεξήχθη ο τελικός των 100 μέτρων στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα. Ο νικητής ήταν ο μόνος δρομέας, ο οποίος στην εκκίνηση πήρε τη σωστή στάση για το αγώνισμα των 100 μέτρων, γνωστή ως «στάση ισομετρικής τάσεως των μυών». Το ενδιαφέρον είναι ότι ο συγκεκριμένος αθλητής, θα αγωνιζόταν στα 400 μέτρα  και αποφάσισε να δηλώσει συμμετοχή και στα 100 μέτρα.

Ολυμπιακοί Αγώνες του 1896

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες που διεξήχθησαν στην Αθήνα ο πρώτος χρονικά αγώνας ήταν οι προκριματικοί των 100 μέτρων στις 6 Απριλίου 1896. Εκείνη την ημέρα αγωνίστηκαν 15 δρομείς από οκτώ χώρες. Τέσσερις μέρες αργότερα διεξήχθη ο τελικός του αγωνίσματος.

Σε αυτό συμμετείχαν έξι δρομείς, οι δύο πρώτοι νικητές σε καθένα από τους τρεις ημιτελικούς.

Νικητής αναδείχθηκε ο Τόμας Μπερκ (Thomas Edmund Burke) από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Φριτς Χόφμαν από τη Γερμανία κατέλαβε τη δεύτερη θέση, με τον Ούγγρο Αλάτζος Σζοκόγι και τον Αμερικανό Φράνσις Λέιν να ισοβαθμούν στην τρίτη θέση. Στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες μόνο οι δύο πρώτοι νικητές αναγνωρίζονταν ως ολυμπιονίκες.

“Στάση του Μπερκ”

Το 1896 οι δρομείς των 100 μέτρων έπαιρναν όποια στάση ήθελαν πριν από την εκκίνηση του αγώνα. Η μοναδική φωτογραφία που υπάρχει από το αγώνισμα των 100 μέτρων στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας είναι λίγα δευτερόλεπτα πριν από την εκκίνηση του πρώτου προκριματικού στον οποίο συμμετείχαν πέντε αθλητές, συμπεριλαμβανομένου του Τόμας Μπερκ.

Αυτός είναι ο μόνος δρομέας με τη στάση “ισομετρικής τάσεως των μυών”. Όπως αποδείχθηκε αυτή η στάση του έδωσε ένα σοβαρό πλεονέκτημα στο ξεκίνημα του αγώνα. Έτσι καθιερώθηκε σε όλους τους επόμενους αγώνες στίβου των 100 μέτρων.

Ο Μπερκ ήταν φοιτητής νομικής στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης. Κέρδισε το χρυσό μετάλλιο και στα δύο αθλήματα που αγωνίσθηκε.

Ο Αμερικανός φοιτητής αποφάσισε να συμμετάσχει στα 100 μέτρα γιατί έτυχε να μην έλθουν στην Αθήνα το 1896 οι δύο γρηγορότεροι αθλητές της εποχής οι Βρετανοί Λ. Άτσρλέι και Χάρι Μπίτον. Έτσι κέρδισε το χρυσό μετάλλιο με χρόνο 12 δευτερόλεπτα ενώ το παγκόσμιο ρεκόρ ήταν 10.8 δευτερόλεπτα.

Δικηγόρος, αθλητικογράφος και πιλότος

Το 1897, ο Τόμας Μπερκ ήταν ένας από τους εμπνευστές του ετήσιου Μαραθωνίου της Βοστώνης καθώς βίωσε την επιτυχία του πρώτου Μαραθωνίου στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896. Αργότερα έγινε δικηγόρος. Όμως συνέχισε τη σχέση του με τον αθλητισμό ως προπονητής στίβου και αθλητικογράφος των μεγάλων εφημερίδων της Βοστόνης, «Μπόστον Τζέρναλ» και «Μπόστον Ποστ».

Όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες μπήκαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Τόμας Μπερκ κατατάχθηκε στον αμερικανικό στρατό με το βαθμό του ανθυπολοχαγού. Μάλιστα, το 1918 ενώ ο πόλεμος συνεχιζόταν έγινε πιλότος πολεμικού αεροπλάνου. Ήταν τότε 43 ετών και ο μεγαλύτερος σε ηλικία αξιωματικός του αμερικανικού στρατού που εκπαιδεύθηκε ως πιλότος. Ο Μπερκ πέθανε το 1929, σε ηλικία 54 ετών.

Η εκκίνηση των 100 μέτρων

Σήμερα στους αγώνες των 100 μέτρων, όπως και στους άλλους δρόμους ταχύτητας, χρησιμοποιούνται αφετήρες στην εκκίνηση.

Οι δρομείς ακούν την εντολή του αφέτη «λάβετε θέσεις». Στη συνέχεια, με την εντολή  «έτοιμοι», παίρνουν τη στάση ισομετρικής τάσεως των μυών και εκκινούν μόλις ακούσουν την εκπυρσοκρότηση του πιστολιού. Οι αφετήρες δίνουν μία επιπλέον ώθηση στους αθλητές.

Χρόνος αντίδρασης μικρότερος από 0,1 δευτερόλεπτο θεωρείται λανθασμένη εκκίνηση.

Το διάστημα των 0,2 δευτερολέπτων αντιστοιχεί στο άθροισμα του χρόνου που χρειάζεται για να φτάσει ο ήχος του πιστολιού, στα αυτιά των δρομέων και του χρόνου που χρειάζονται για να αντιδράσουν σε αυτόν. Στο παρελθόν αν κάποιος δρομέας έκανε άκυρη εκκίνηση δεχόταν επίπληξη και τη δεύτερη φορά αποκλειόταν από τον αγώνα.