“Ο Μισισιπής καίγεται”. Η δολοφονία τριών νέων ακτιβιστών από την Κου Κλουξ Κλαν, που έγινε ταινία. Οι δύο ήταν λευκοί

Τα περιστατικά που συνέβησαν εκείνη τη χρονιά έμειναν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη των κατοίκων του Μισισιπή.

Το καλοκαίρι του 1964 ονομάστηκε το “Καλοκαίρι της Ελευθερίας” από τους μαύρους κατοίκους του Μισισιπή, μετά από την απόφαση 2.000 εθελοντών να συμβάλλουν δυναμικά στην κατάργηση του ρατσισμού στον αμερικανικό Νότο.

Τον Ιούνιο του 1964 πάνω από 1.000 εθελοντές από οργανώσεις όπως η Συντονιστική Επιτροπή Φοιτητών κατά της Βίας, κατέφτασαν στον Μισισιπή με σκοπό να κάνουν απογραφή όλων των μαύρων πολιτών. Σκοπός ήταν να τους δοθεί δικαίωμα ψήφου, να στηθούν “σχολεία της λευτεριάς” και κλινικές στις αγροτικές περιοχές των μαύρων. Το εντυπωσιακό ήταν ότι ο αφροαμερικανικός πληθυσμός ξεπερνούσε το 45%, αλλά μόνο το 5% είχε δικαίωμα ψήφου.

Στις 21 Ιουνίου, τρεις νεαροί ακτιβιστές του κινήματος, δύο μαύροι και ένας λευκός εξαφανίστηκαν. Θα έπαιρνε λίγο καιρό και υπεράνθρωπες προσπάθειες από τους αποφασισμένους άνδρες του FBI για να ανακαλύψουν ότι οι τρεις ειρηνιστές είχαν δολοφονηθεί εν ψυχρώ από μέλη της Κου Κλουξ Κλαν.

Οι δύο ήταν πολλά χρόνια φίλοι. Ο 25χρονος Μάικλ Σβέρνερ και ο 21χρονος Αντριου Γκούντμαν, λευκοί Νεοϋορκέζοι, κατέβηκαν τη νύχτα της 20ης Ιουνίου στην πόλη Μερίντιαν. Εκεί συνάντησαν έναν μαύρο ακτιβιστή για τις πολιτικές ελευθερίες, τον Τζέιμς Τσένι. Η ενέργειά τους ήθελε θάρρος απέναντι στο ρατσιστικό νότο και είχαν αρκετό. Ωστόσο, δεν μπορούσαν να φανταστούν που μπορούσε να φθάσει το φυλετικό μίσος.

Το επόμενο πρωί οι τρεις ονειροπόλοι νέοι ξεκίνησαν για την πόλη Φιλαδέλφεια, στην επαρχία Νεσόμπα του Μισισιπή, όπου επρόκειτο να ερευνήσουν τον πρόσφατο εμπρησμό μιας εκκλησίας μαύρων, της Εκκλησίας Μεθοδιστών Μάουντ Ζάιον.

Στη διαδρομή τους σταμάτησαν μέλη της Κου Κλουξ Κλαν, συμπεριλαμβανομένου του βοηθού σερίφη της Νεσόμπα.

Αρχικά τους συνέλαβαν για ένα ανύπαρκτο πταίσμα και το ίδιο βράδυ τους αποφυλάκισαν.

Λίγα μίλια πιο πέρα από το αστυνομικό τμήμα, τους έστησαν ενέδρα και τους δολοφόνησαν.

Πυροβόλησαν πολλές φορές στο στήθος τους δύο νεαρούς λευκούς, ενώ ο μαύρος Τσένι λιντσαρίστηκε μέχρι θανάτου. Τα πτώματά τους «εξαφανίστηκαν».

Μετά την εξαφάνισή τους, ακολούθησε μια σειρά εμπρησμών, ανατινάξεων και φόνων που ενίσχυσαν ακόμα περισσότερο τον φυλετικό διχασμό.

Το FBI ξεκίνησε έρευνα για τον εντοπισμό των τριών νεαρών. Τύπωσε και μοίρασε αφίσες με τα πρόσωπά τους. Μετά από τεράστια κινητοποίηση και άγρια κόντρα με τον “λευκό κατεστημένο” της περιοχής, η σορός του Γκούντμαν βρέθηκε στις 4 Αυγούστου.

Τα μέλη της ρατσιστικής οργάνωσης, καθώς και ο βοηθός του σερίφη της Νεσόμπα, συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν το 1967 με την κατηγορία της καταπάτησης πολιτικών δικαιωμάτων και όχι την κατηγορία ανθρωποκτονίας. Οι δικαστές θεώρησαν ότι τα στοιχεία δεν ήταν επαρκή για την καταδίκη τους.

Η δικαίωση των νεκρών

Η αιματηρή εκστρατεία απέδωσε καρπούς, καθώς το 1964 ψηφίστηκε στις ΗΠΑ ο νόμος για τα πολιτικά δικαιώματα που κατάργησε τον φυλετικό διαχωρισμό σε όλους τους δημόσιους χώρους και έδωσε ίσα εκλογικά δικαιώματα σε έγχρωμους και λευκούς πολίτες.

Έναν χρόνο μετά, επί προεδρίας Λίντον Τζόνσον, ψηφίστηκε και ο νόμος που καταργούσε τα διάφορα διοικητικά εμπόδια που έβαζαν οι Πολιτείες του αμερικανικού Νότου προκειμένου να αποτρέψουν τη συμμετοχή των μαύρων στην εκλογική διαδικασία.

Η ταινία

Η συγκλονιστική έρευνα και η δολοφονία των ακτιβιστών ήταν η βάση του σεναρίου, που έγραψε ο Κρίς Τζερόλμο με τίτλο “Ο Μισισιπής Καίγεται”. Αυτός ήταν και ο αληθινός κώδικας που χρησιμοποίησαν οι άνδρες του FBI στην αποστολή.

“Προσπαθώ να αγγίξω μια ολόκληρη γενιά, η οποία δεν γνωρίζει τίποτα για αυτά τα ιστορικά γεγονότα, να την κάνω να αντιδράσει συναισθηματικά, γιατί ο ρατσισμός εξακολουθεί να υπάρχει γύρω της ακόμα και τώρα. Και είναι αρκετός αυτός ο λόγος, είναι μια ισχυρή δικαιολογία για την μυθιστορηματική επέκταση των αληθινών γεγονότων”, είχε πει χαρακτηριστικά το 1988, ο Άλαν Πάρκερ, ο σκηνοθέτης της ταινίας.

Ο Άλαν Πάρκερ ήταν ένας από τους λίγους Ευρωπαίους που τόλμησε να ασχοληθεί με ένα καυτό κομμάτι του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου, ενώ κατά τη περίοδο των γεγονότων ζούσε χιλιάδες μίλια μακρυά, στην Αγγλία.

Η δίκη

Έπειτα από 41 ολόκληρα χρόνια, η υπόθεση ήρθε στην επικαιρότητα ξανά.

Στις 14 Σεπτεμβρίου 2004 ο γενικός εισαγγελέας της Πολιτείας του Μισισιπή Τζιμ Χουντ, ανακοίνωσε ότι συλλέγει στοιχεία για την κατηγορία φόνου ελπίζοντας να εκδικαστεί η υπόθεση σε ορκωτό δικαστήριο. Μετά την ολοκλήρωση της έρευνας, οι αστυνομικές αρχές συνέλαβαν τον βαπτιστή ιερέα και πρώην μέλος της Κου Κλουξ Κλαν, Εντγκαρ Ρέι Κίλεν, με την κατηγορία του φόνου των τριών νεαρών.

Στις 21 Ιουνίου 2005, το δικαστήριο του Μισισιπή έκρινε τον 89χρονο Κίλεν ένοχο για την οργάνωση της δολοφονίας και τον καταδίκασε σε κάθειρξη 60 ετών. Ωστόσο, μετά από δύο μήνες αφέθηκε ελεύθερος καταβάλλοντας χρηματική εγγύηση, καθώς αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας.

Η ταινία πέτυχε τον σκοπό της. Ανέδειξε σε όλο τον κόσμο το ρατσισμό και την ατιμωρησία που είχε κατοχυρώσει η Κου Κλουξ Κλαν, την οποία προστάτευαν σημαντικά στελέχη της τοπικής κοινωνίας. Τα μέλη της δεν ήταν παρά εγκληματίες και δειλοί δολοφόνοι που κρύβονταν πίσω από λευκά σεντόνια. Ο Τζιν Χάκμαν και ο Ουίλιαμ Νταφόε ήταν οι πρωταγωνιστές που καθήλωσαν το κοινό και για μια ακόμη φορά η έβδομη τέχνη έδειξε, ότι το πιο δυνατό σενάριο είναι η ίδια η ιστορία.

Δείτε το τρέιλερ της ταινίας “Ο Μισισιπής καίγεται”:

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Η συγκλονιστική εμπειρία του λευκού συγγραφέα που «έζησε» σαν μαύρος. Δέχθηκε επιθέσεις, απαξιωτική συμπεριφορά, περιφρόνηση και τελικά στοχοποιήθηκε από την Κου Κλουξ Κλαν…