Ο μεγαλοβιομήχανος που έδωσε χρήματα στον Ναπολέοντα Ζέρβα για να συμμετάσχει στην ανατροπή της δικτατορίας του Πάγκαλου. Η επιταγή με το τεράστιο ποσό ήταν ακάλυπτη

Του ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Όταν το 1925-1926 ο Θεόδωρος Πάγκαλος κυβέρνησε την Ελλάδα ως δικτάτορας -ο πρώτος αλλά όχι και ο τελευταίος της χώρας- δύο συνταγματάρχες, ο Βασίλειος Δερτιλής και ο Ναπολέων Ζέρβας ήταν οι πιο στενοί συνεργάτες και άνθρωποι της εμπιστοσύνης του αφού διοικούσαν τα Τάγματα της «Δημοκρατικής Φρουράς», δηλαδή την προσωπική φρουρά του Πάγκαλου.

Όμως, ο απόστρατος στρατηγός Γεώργιος Κονδύλης, ένας από τους βασικούς αντιπάλους του Πάγκαλου, κατάφερε να πείσει τον Δερτιλή και τον Ζέρβα να τον βοηθήσουν να ανατρέψει τον δικτάτορα και στη συνέχεια να μοιραστούν την εξουσία ως «τριανδρία», όπως είχε συμβεί το 1917 με το κίνημα της Εθνικής Αμύνης με τους Βενιζέλο, Κουντουριώτη και Δαγκλή. Επιπλέον, ο μεγαλοβιομήχανος Πρόδρομος Μποδοσάκης που επιθυμούσε να πέσει ο Πάγκαλος από την εξουσία για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του, υποσχέθηκε να πληρώσει τους Δερτιλή και Ζέρβα προκειμένου να υποστηρίξουν τον Κονδύλη. Μάλιστα, για το λόγο αυτό ο Μποδοσάκης έδωσε στον Ζέρβα μία επιταγή με το σεβαστό ποσό των 300.000 δραχμών.

Πράγματι, οι Ζέρβας και Δερτιλής συμμετείχαν ενεργά στην ανατροπή του Πάγκαλου, μία ενέργεια που θυμίζει αρκετά την ανατροπή ενός μεταγενέστερου δικτάτορα, του Παπαδόπουλου, το 1973 από το δεξί του χέρι, τον ταξίαρχο Δημήτριο Ιωαννίδη. Αφού εκτέλεσε την «αποστολή», ο Ζέρβας  πήγε να εισπράξει τα χρήματα της επιταγής του Μποδοσάκη, αλλά στην τράπεζα ανακάλυψε πως αυτή ήταν ακάλυπτη! Φυσικά δεν πήρε δραχμή. Όταν ο Κονδύλης πληροφορήθηκε το πάθημα του Ζέρβα ξεκαρδίστηκε στα γέλια και του κόλλησε το παρατσούκλι «Στραβό Κουνάβι» γιατί δεν είχε ελέγξει από πριν την επιταγή που του είχε δώσει ο Μποδοσάκης. Μάλιστα, ο Κονδύλης χρησιμοποιούσε τον ιδιωματισμό της πατρίδας του, τον Προυσό της Ευρυτανίας, για το παρατσούκλι που κόλλησε στον Ζέρβα με αποτέλεσμα να τον αποκαλεί «γκαβό κνάβ», ξευτιλίζοντας τον έτσι ακόμη πιο πολύ!

Όχι μόνον οι Ζέρβας και Δερτιλής δεν πήραν τα χρήματα που τους είχε τάξει ο Μποδοσάκης, αλλά ο Κονδύλης έγινε μόνος του πρωθυπουργός. Έτσι στις 9 Σεπτεμβρίου 1926 οι δύο πρώην «πραιτοριανοί» συνταγματάρχες του Πάγκαλου, προσπάθησαν να τον επαναφέρουν με πραξικόπημα στην εξουσία, από την οποία τον είχαν ρίξει οι ίδιοι μόλις δύο εβδομάδες νωρίτερα (εδώ ισχύει η παροιμία, «ράβε ξήλωνε!»).

Το κίνημα αυτό γνώρισε παταγώδη αποτυχία. Αν και είναι το λιγότερο γνωστό στρατιωτικό κίνημα του Μεσοπολέμου ήταν ένα από το πιο αιματηρά, αφού στη διάρκειά του σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν 300 άτομα.

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα κινηματογραφική λήψη που δείχνει ένοπλους στρατιώτες στο κέντρο της Αθήνας αμέσως μετά την κατάπνιξη του κινήματος των Ζέρβα και Δερτιλή της 9^ης Σεπτεμβρίου 1926, καθώς και λαϊκές εκδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας και δημοσίους υπαλλήλους που ορκίζονται πίστη στο δημοκρατικό πολίτευμα.

Στοιχεία αντλήθηκαν από το βιβλίο του Τ. Γεροζήση, Το σώμα των αξιωματικών και η θέση του στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία (1821-1975), Τόμος Πρώτος, εκδόσεις «Δωδώνη», Αθήνα-Γιάννινα, 1996.

Πηγή αρχικής εικόνας: Artandculture

Διαβάστε στη ΜτΧ:  Το προπολεμικό ρεπορτάζ για τα ωραιότερα Χριστούγεννα Ελλήνων πολιτικών. Όταν ο Βενιζέλος συμφιλιώθηκε με τον πατέρα του και ο Κονδύλης έκλεβε κότες με τους φαντάρους του…