Το ζώο που εμφανίστηκε σε ταινία μικρού μήκους και δημιούργησε μια τεράστια διαμάχη. Ήταν αληθινός ο μεγαλοπόδαρος; Τα επιχειρήματα και οι αμφιβολίες

Το κινηματογραφικό φιλμ που τράβηξαν ο Ρότζερ Πάτερσον και ο Ρόμπερτ Γκίμλι στις 20 Οκτωβρίου του 1967, στο Μπλαφ Κρικ του Εθνικού Δρυμού Σιξ Ρίβερς στη βόρεια Καλιφόρνια, έδωσε στον κόσμο την πρώτη εικόνα του πιθηκόμορφου ζώου που είναι γνωστό με το κοινό όνομα «Μεγαλοπόδαρος».

Ο Μεγαλοπόδαρος είναι ένα «κρυπτόζωο», δηλαδή ένα άγνωστο είδος ζώου του οποίου η ύπαρξη δεν έχει ποτέ τεκμηριωθεί επιστημονικά. Το ζώο είναι λέγεται και Σάσκουοτς, όνομα που προέρχεται από μια λέξη των Ιθαγενών το οποίο σημαίνει «τριχωτός γίγαντας».  Στις παραδόσεις των Ιθαγενών Βορειοαμερικανών της Δυτικής Ακτής των ΗΠΑ και του Καναδά, υπάρχουν μύθοι «άγριων» ή «τριχωτών» ανθρώπων, αλλά κάτι τέτοιο δεν είναι ασυνήθιστο σε προ-βιομηχανικούς πολιτισμούς.

Ο μύθος του Μεγαλοπόδαρου

Ανάμεσα στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα και τα μέσα του εικοστού υπήρξαν μερικές ανεπιβεβαίωτες εμφανίσεις και αναφορές επιθέσεων από τον Σάσκουοτς, αλλά όχι αρκετές ώστε να εξάψουν ιδιαίτερα το ενδιαφέρον.

Όταν ο εργάτης Τζέρι Κρου ανέφερε ότι ανακάλυψε ομάδες αποτυπωμάτων ποδιών μήκους 40 εκ. κοντά στο Μπλαφ Κρικ της βόρειας Καλιφόρνιας το 1958, ο Μεγαλοπόδαρος απέκτησε όνομα και παρουσία σε όλες τις εφημερίδες. Ο Κρου και ένας φίλος του πήραν εκμαγεία των αποτυπωμάτων, τα οποία αποτέλεσαν τη βάση για μια ολόκληρη μυθολογία περί Μεγαλοπόδαρου. Πενήντα χρόνια αργότερα, μετά από τον θάνατο του τότε αφεντικού του Κρου, του Ρέι Γουάλας, η οικογένειά του αποκάλυψε ότι ο Γουάλας είχε κατασκευάσει τα αποτυπώματα ως φάρσα, δένοντας στα παπούτσια του μεγάλες πατούσες σκαλιστές από ξύλο. Ήταν όμως πολύ αργά  είχαν ήδη δημιουργηθεί τα δύο στρατόπεδα των αμφισβητιών και των πιστών του Μεγαλοπόδαρου.

Πως αποτυπώθηκε σε ταινία

Η πιο συγκλονιστική μαρτυρία για την ύπαρξη του Μεγαλοπόδαρου είναι η ταινία των Πάτερσον –Γκίμλι του 1967. Η σκηνή εκτυλίσσεται σε ένα ξέφωτο στις όχθες του Μπλαφ Κρικ. Το έδαφος είναι αρκετά ανοιχτό, καλυμμένο με βράχια και ξερά δέντρα, ευνοώντας έτσι την κινηματογραφική λήψη.  Σύμφωνα με τους Πάτερσον και Γκρίμλι, ανηφόριζαν τον χείμαρρο επάνω σε άλογα όταν εντόπισαν το πλάσμα να περπατάει κατά μήκος της απέναντι όχθης. Ο Πάτερσον πήδησε αμέσως από το άλογο του, έβγαλε την κάμερα από τη θήκη της σέλλας, και άρχισε να κινηματογραφεί.

Η ταινία διαρκεί λιγότερο από ένα λεπτό και για τα πρώτα δευτερόλεπτα είναι τόσο τρεμουλιαστή ώστε είναι αδύνατον να αντιληφθεί κανείς τι βλέπει. Αυτό όμως είναι αναμενόμενο καθώς ο έκπληκτος Πάτερσον προσπαθούσε να βγάλει την κάμερα και να τη βάλει σε λειτουργία. Η λήψη σταθεροποιείται και φαίνεται ένα μεγαλόσωμο πιθηκοειδές πλάσμα, με σκούρο καφέ τρίχωμα, να απομακρύνεται από την κάμερα. Το πλάσμα μοιάζει κάπως με γορίλα, με τα πλούσια φρύδια, το επίπεδο πρόσωπο, και τα μακριά χέρια του που κινούνται πέρα-δώθε καθώς απομακρύνεται με μεγάλα βήματα.  Είναι όμως βέβαιο ότι δεν πρόκειται για γορίλα επειδή βαδίζει όρθιο σε δύο πόδια όπως οι άνθρωποι. Οι μεγάλοι πίθηκοι – γορίλες, ουρακοτάγκοι, και χιμπατζήδες – αν και μπορούν να σταθούν στα πίσω πόδια τους, συνήθως χρησιμοποιούν και τα τέσσερα άκρα για να κινηθούν.  Το πλάσμα κοιτάζει ανέμελα πίσω του προς την κάμερα και μετά εξαφανίζεται μέσα στο δάσος.

Γιατί αμφισβητείται

Δύο είναι τα περίεργα με το πλάσμα της ταινίας. Το πρώτο είναι πως φαίνεται θηλυκό, αν κρίνει κανείς από ένα ζευγάρι καλυμμένων με τρίχωμα μαστών. Και αυτό είναι κάτι που το διακρίνει από τους μεγάλους πιθήκους, των οποίων οι μαστοί είναι γυμνοί.  Το δεύτερο είναι ότι το πλάσμα δε φαίνεται ταραγμένο από την παρουσία των δύο έφιππων ανδρών.  Ένα πλάσμα γνωστό για τη συστολή του, και φημολογούμενο ως πολύ επιθετικό προς τους ανθρώπους, δε φεύγει μακριά ούτε επιτίθεται.  Απομακρύνεται περπατώντας από τον χείμαρρο προς το δάσος χωρίς να δείχνει κάποια βιασύνη ή ανησυχία.  Σε κάποια στιγμή, κοιτάζει επάνω από τον ώμο του προς τον κινηματογραφιστή.

Ίχνη μεγάλων πιθήκων δεν έχουν βρεθεί ούτε σε απολιθώματα της Βόρειας Αμερικής. Σε κάθε περίπτωση, ο Μεγαλοπόδαρος είναι κατά κάποιον τρόπο ένα ανατομικό μίγμα, καθώς έχει το τρίχωμα, τα κρανιακά χαρακτηριστικά, και το μυώδες σώμα του γορίλα, αλλά βαδίζει τελείως όρθιο σαν τους ανθρώπους.  Οι γορίλες έχουν πολλές ανατομικές διαφορές από τους ανθρώπους και είναι αδύνατον να βαδίσουν σαν το πλάσμα της ταινίας.  Ένα άλλο πρόβλημα είναι πως όλοι οι γνωστοί πίθηκοι εξελίχθηκαν και ζουν στα θερμά τροπικά κλίματα και όχι στο ψύχος των βορειοδυτικών ΗΠΑ και του Καναδά.

Σύμφωνα με μια άλλη θεωρία, ο Μεγαλοπόδαρος είναι ένας πρώιμος ανθρωπίδης, που κατάφερε με κάποιο τρόπο να διατηρηθεί στις εκτεταμένες ερημιές της Βόρειας Αμερικής. Οι πρώτοι δίποδοι πρόγονοι της ανθρωπότητας εμφανίστηκαν στην Αφρική περίπου πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια.  Χρειάστηκαν αρκετά εκατομμύρια χρόνια για να φτάσουν στην Ασία και την Ευρώπη.  Οι άνθρωποι έφτασαν στην Αμερική πολύ αργότερα – τουλάχιστον πριν από 50.000 χρόνια, αλλά η πιο ευρέως αποδεκτή χρονολογία είναι περίπου τα 12.000 χρόνια.  Όπως και με τους μεγάλους πιθήκους, δεν έχουν βρεθεί ανθρωπίδες στα απολιθώματα της Βόρειας Αμερικής.  Επιπλέον, ένα πλάσμα από ένα είδος δεν είναι και τόσο χρήσιμο, οπότε θα έπρεπε να υπάρχει ένας αρκετά μεγάλος πληθυσμός Μεγαλοπόδαρων, διαφορετικά το είδος θα είχε εκλείψει προ πολλού. Ένας μεγάλος πληθυσμός ζώων με ύψος μεγαλύτερο από δύο μέτρα είναι δύσκολο να κρυφτεί, και ακόμη πιο δύσκολο να τραφεί ικανοποιητικά στις αφιλόξενες ερημιές της βορειοδυτικής Αμερικής.

Τα δύο στρατόπεδα του “Μεγαλοπόδαρου”

Την ταινία την έχουν αναλύσει ειδικοί μελετητές.  Οι πιστοί επισημαίνουν ότι δεν μπορεί να πρόκειται για άνθρωπο ντυμένο γορίλα επειδή κανείς δε βρήκε ποτέ τη φορεσιά ή δεν την ξανακατασκεύασε.  Λένε πως μπορεί να δει κανείς τους μύες να κινούνται κάτω από το δέρμα και πως κανείς άνθρωπος κανονικού ύψους δε θα μπορούσε να βαδίσει όπως ένα ζώο με ύψος μεγαλύτερο από 2,1 μ.

Οι αμφισβητίες αντιτείνουν ότι μπορεί να πρόκειται για μια πολύ καλοφτιαγμένη φορεσιά, αρκετά λεπτή ώστε να δείχνει την κίνηση των μυών αυτού που τη φοράει, και ότι το ζήτημα του βαδίσματος είναι αδύνατον να λυθεί επειδή δεν έχουμε τρόπο να κρίνουμε το μέγεθος του πλάσματος, παρά μόνον από τη μαρτυρία του Πάτερσον, ή να γνωρίζουμε την ταχύτητα λήψης της ταινίας.

Αν αναπαραχθεί σε διαφορετικές ταχύτητες, το βάδισμα του ζώου μπορεί να μοιάζει περισσότερο ή λιγότερο ανθρώπινο.

Είναι αλήθεια ότι οι φαρσέρ το 1967 δεν είχαν πρόσβαση σε τεχνολογία CGI και στα εξελιγμένα εφέ προσθετικής, ηλεκτρονικών εφέ, και μακιγιάζ που χρησιμοποιούνται πλέον στις ταινίες.  Είναι όμως παράξενη σύμπτωση που, ακριβώς πριν γυρίσει την ταινία ο Πάτερσον, ο Τζον Τσέιμπερς (1923-2001), ο οποίος κατασκεύασε τα αυτιά του Μίστερ Σποκ για το αρχικό Σταρ Τρεκ, είχε κατασκευάσει μια ομάδα κοστουμιών πιθήκων για Οσκαρ για τον πρώτο Πλανήτη των πιθήκων του 1968.  Η ταινία γυρίστηκε στο Κολοράντο και τη νότια Καλιφόρνια μεταξύ Μαίου και Αυγούστου του 1967.  Μέχρι τον θάνατό του, ο Τσέιμπερς αρνούνταν οποιαδήποτε εμπλοκή στην ταινία των Πάτερσον-Γκίμλι, αλλά δεν είναι καθόλου απίθανο κάποιος ντυμένος με ένα από τα εξαιρετικά φυσικά κοστούμια του να έκανε έναν περίπατο στο Μπλαφ Κρικ τον Οκτώβριο του 1967.

Πηγή: Οι μεγαλύτερες απάτες στην ιστορία, εκδόσεις Κλειδάριθμος 

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Πώς δημιουργήθηκε ο μύθος γύρω από το τέρας του Λοχ Νες. Οι συνωμοσίες και οι μαρτυρίες που πλήθαιναν στις εφημερίδες, που πίστευαν κάθε εκδοχή