Ο Μακαρθισμός στο Χόλιγουντ. Η στάση του Σινάτρα, η κυβίστηση του Μπόγκαρτ, η προδοσία του Ελία Καζάν, η ηρωική στάση της Μέριλιν Μονρό

Η περίοδος του «Μακαρθισμού» ήταν χρόνια παράνοιας.

Πήρε το όνομα της από τον αμερικανό γερουσιαστή Τζόσεφ Μακάρθι που ηγήθηκε της προσπάθειας, μέχρι και τον θάνατό του στις 2 Μαΐου του 1957.

Ήταν ένα «κυνήγι μαγισσών» όπου «ξεσκαρτάρισαν» το Χόλιγουντ από όλους τους πιθανούς κομμουνιστές. Η ρουφιανιά έγινε πατριωτική πράξη.

Συνεργάτες κατέδιδαν ο ένας τον άλλο, σύζυγοι τις γυναίκες τους και πολλά μεγάλα ονόματα της εποχής αποστασιοποιήθηκαν από στενούς φίλους για να μην στιγματιστούν ως εχθροί της αμερικανικής κυβέρνησης.

Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν ο Χάμφρι Μπόγκαρτ και η Λόρεν Μπακόλ.

Ένα από τα δημοφιλέστερα ζευγάρια της εποχής και γνωστοί για τη φιλελεύθερη, αριστερή στάση τους.

Τον 1947 όταν ξεκίνησαν οι εγγραφές των φιλο-κομμουνιστών στη «Μαύρη Λίστα» του Χόλυγουντ, οι δυο τους μαζί με πολλά άλλα μεγάλα ονόματα του κινηματογράφου, οργάνωσαν διαμαρτυρίες εναντίον της δράσης του Μακάρθι.

Ο Φρανκ Σινάτρα δήλωσε: “Αν υποστηρίζεις τη δίκαιη μεταχείριση του κατηγορούμενου, γίνεσαι αυτομάτως κομμουνιστής;”

Η στάση τους άρχισε να αλλάζει όταν είδαν ότι δεν πέτυχαν τα αποτελέσματα που περίμεναν.

Οι δέκα κομμουνιστές σεναριογράφοι που βρίσκονταν στην κορυφή της λίστας των “ανεπιθύμητων”, έχασαν τη δικαστική μάχη και τα μεγάλα στούντιο έπαψαν να τους στηρίζουν.

Από το 1950 και μετά, όταν η κατάσταση άρχισε να να αγριεύει, ο Μπόγκαρτ και η Μπακόλ κράτησαν σταθερή απόσταση ασφαλείας από φίλους και γνωστούς που κατηγορήθηκαν για τα αριστερά τους φρονήματα.

Σε συνεντεύξεις, έδιναν ένα ξεκάθαρο μήνυμα: «Υποστηρίζουμε τον κομμουνισμό όσο ο Τζον Έντγκαρ Χούβερ», ο διευθυντής του FBI.

Ο Έλληνας καταδότης

Το Χόλιγουντ σοκαρίστηκε όταν ο Έλληνας σκηνοθέτης, Ηλίας Καζάν, κατέδωσε με μεγάλη ευκολία πολλούς απ’ τους συνεργάτες του, το 1952. Ο Καζάν είχε υπάρξει μέλος του αμερικάνικου κομμουνιστικού κόμματος για ενάμισι χρόνο, το 1934.

Ρωτήθηκε για τους συντρόφους του την περίοδο εκείνη και αρχικά δεν απάντησε, αλλά αργότερα έδωσε οχτώ ονόματα στενών φίλων και συνεργατών του.

Αν και τα άτομα ήταν ήδη στη «Μαύρη Λίστα», ο Καζάν στιγματίστηκε ως καταδότης και έχασε μακροχρόνιες φιλίες.

Το 1954 κυκλοφόρησε η ταινία του, με τίτλο «Το Λιμάνι της Αγωνίας». Πολλοί θεώρησαν ότι ήταν μια προσπάθεια του Καζάν να δικαιολογήσει την προδοσία του.

Οι βασικότεροι συντελεστές, όπως ο σεναριογράφος Μπαντ Σούλμπεργκ και ο πρωταγωνιστής, Λι Τζέι Κομπ, ήταν επίσης γνωστοί καταδότες.

Η ταινία κέρδισε οχτώ Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένου της καλύτερης ταινίας, της σκηνοθεσίας για τον Καζάν και σεναρίου για τον Σούλμπεργκ.

Στα απομνημονεύματά του, ο Καζάν έγραψε αναφερόμενος στον εαυτό του, ότι εξαιτίας της κατάθεσής του, «το μεγάλο όνομα έγινε αουτσάιντερ».

Μέριλιν Μονρό και Άρθουρ Μίλερ

Το 1956 ήρθε η σειρά του σεναριογράφου και συζύγου της Μέριλιν Μονρό, Άρθουρ Μίλερ, να σταθεί μπροστά στην επιτροπή.

Μαζί του, καθ’ όλη τη διάρκεια της εξέτασης, ήταν και η Μέριλιν Μονρό, η οποία συνοδεύοντας έναν φιλο-κομμουνιστή, ρίσκαρε να καταστρέψει τη δική της καριέρα.

Η ηθοποιός κατέθεσε υπέρ του συζύγου της και εκμεταλλεύτηκε τη διασημότητα και τη δημοτικότητά της για να μεταπείσει τα μέλη της επιτροπής.

Δεν κατάφερε να γλιτώσει το σύζυγό της, αλλά σίγουρα η υποστήριξή της σήμαινε πολλά για εκείνον.

Ο Μίλερ αρνήθηκε να δώσει ονόματα, κρίθηκε ένοχος και μπήκε στη μαύρη λίστα.

Ο Μακαρθισμός διέλυσε οικογένειες

Η περίπτωση του Ρίτσαρντ Κόλινς θα μπορούσε να είναι αρχαία ελληνική τραγωδία. Ο Κόλινς ήταν πετυχημένος σεναριογράφος του Χόλυγουντ και αφοσιωμένος κομμουνιστής τη δεκαετία του ’30.

Ήταν απ’ τα πρώτα ονόματα στη «Μαύρη Λίστα».

Πολύ γρήγορα όμως, κατέδωσε φίλους, συνεργάτες, ακόμα και τη γυναίκα του.

Ήταν η ηθοποιός Ντόροθι Κόμινγκορ, γνωστή για το ρόλο της στον «Πολίτη Κέιν» του Όρσον Γουέλς.

Η Κόμινγκορ αρνήθηκε πεισματικά να δώσει ονόματα και ο «καλός Αμερικάνος», Ρίτσαρντ Κόλινς, της ζήτησε διαζύγιο.

Και το πήρε.

Ο Κόλινς έκτοτε έμεινε γνωστός στο Χόλυγουντ όχι για το συγγραφικό του ταλέντο, αλλά ως ένας απ’ τους μεγαλύτερους δοσίλογους του Μακαρθισμού.

Το 1991 γυρίστηκε η ταινία «Ένοχος Χωρίς Αποδείξεις», με πρωταγωνιστή τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο.

Η ταινία βασίστηκε στην ιστορία του Κόλινς, με μόνη διαφορά ότι στο τέλος ο κινηματογραφικός Κόλινς αρνήθηκε να μιλήσει.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: O σεναριογράφος του «Spartacus» και της ταινίας «Ο Τζόνι πήρε το όπλο του», ήταν στη «Μαύρη λίστα» του Χόλιγουντ, επειδή είχε γράψει άρθρο υπέρ της ΕΣΣΔ. Φυλακίστηκε και αυτοεξορίστηκε. Κέρδισε 2 Όσκαρ με ψευδώνυμο!