Ο Λέων του Πειραιά. Το μυστήριο με το γλυπτό που υπήρχε για αιώνες στον Πειραιά και εκτίθεται στη Βενετία

Ο Λέοντας του Πειραιά αποτελεί ένα από τα άλυτα μυστήρια της περιοχής. Πρόκειται για ένα μαρμάρινο γλυπτό, ύψους τριών μέτρων, από την επιβλητική παρουσία του οποίου, το λιμάνι ονομαζόταν και Πόρτο Λεόνε.

Μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει γνωστό το πότε, από ποιον και γιατί κατασκευάστηκε και τοποθετήθηκε στον Πειραιά. Όσες πληροφορίες έχουν δημοσιευτεί στηρίζονται κυρίως σε διηγήσεις και θρύλους ενώ ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ενώ ο Παυσανίας και ο Στράβωνας περιηγήθηκαν στον Πειραιά και αναφέρθηκαν σε δεκάδες μνημεία του στα γραπτά τους, αλλά δεν ανέφεραν πουθενά το λιοντάρι.

Έτσι, άλλοι ιστορικοί και ερευνητές υποθέτουν ότι δημιουργήθηκε τον 2ο αιώνα μ.Χ. και άλλοι ισχυρίζονται ότι κατασκευάστηκε μεταξύ 11ου και 15ου αιώνα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι για όσο καιρό παρέμεινε στον Πειραιά αναπτύχθηκαν διάφορες ιστορίες γύρω του.

O πρόεδρος της φιλολογικής στέγης Πειραιά και ιστορικός ερευνητής, Στέφανος Μίλεσης, περιέγραψε στη Μηχανή του Χρόνου,

“Από τις δημοφιλέστερες ιστορίες ήταν αυτή με την έγκυο Τουρκάλα. Σύμφωνα με τον θρύλο, επειδή τόλμησε να κοιτάξει κατά πρόσωπο το λιοντάρι, το παιδί που γέννησε είχε μηλιά σκύλου, κεφάλι λιονταριού, αυτιά λαγού και πόδια μικρού παιδιού.

Λέγεται ότι οι Τούρκοι της περιοχής το θανάτωσαν αμέσως, καθώς το θεωρούσαν διαβολικό ον ενώ απαγόρευσαν στο Γάλλο χειρούργο Fouchon, που ήταν παρών στη γέννα, να το ταριχεύσει και να το στείλει στη Γαλλία”.

Κάποιοι έβλεπαν στο πρόσωπο του γιγάντιου λιονταριού, τον φύλακα του λιμανιού.

“Το λιοντάρι του Πειραιά θεωρήθηκε από τους κατοίκους ακόμα και φρουρός της πόλης, καθώς εκείνη την εποχή η περιοχή μαστιζόταν από τις επιδρομές πειρατών.  Οι κάτοικοι ένιωθαν ασφαλείς με το λιοντάρι, αφού σύμφωνα με τους τοπικούς θρύλους και τη μυθολογία που υπέβοσκε πίσω από το όνομά του, μπορούσε να αντιμετωπίσει και να αποκρούσει κάθε εισβολή”.

Η μυστηριώδης επιγραφή

Το μοναδικό στοιχείο που θα μπορούσε να δώσει μία εξήγηση για το παρελθόν του αγάλματος, είναι μία επιγραφή στα πόδια του λιονταριού.

Αν και έχει αλλοιωθεί τόσο πολύ, που δεν μπορεί να αναγνωσθεί, η επικρατέστερη άποψη θέλει την επιγραφή να είναι ρουνική. Ρουνικό αλφάβητο χρησιμοποιούσαν διάφοροι βόρειοι λαοί, κυρίως σκανδιναβικοί, για πάρα πολλούς αιώνες. Άλλωστε η επίσκεψη τέτοιων φύλων ήταν συνεχής στον ελλαδικό χώρο εκείνη την εποχή.

Μετάφραση της επιγραφής αυτής υπάρχει αυτούσια στην “Ιστορία του Ελληνικού Έθνους” του Κωνσταντίνου Παπαρηγόπουλου. Σύμφωνα με αυτή, στην αριστερή πλευρά αναγράφεται,

“Ο Χάνων με τον Ουλφ, Ασμούνδ και Οέρν κυρίευσαν αυτό το λιμάνι. Αυτοί μαζί με το Χάραλδ τον Μακρό επέβαλαν βαριές χρηματικές ποινές εξαιτίας της αποστασίας του ελληνικού λαού. Ο Δαλκ αιχμαλωτίστηκε, ο Έγιλ και ο Ραγνάρ εκστράτευσαν σε Ρουμανία και Αρμενία”.

Και στη δεξιά πλευρά,

“Ο Άσμουνδ με τον Ασγείρ, Θορλείφ, Θορ και Ιβάρ χάραξαν τις επιγραφές αυτές κατόπιν παραγγελίας του Χάραλδ του Μακρού παρά την οργή των Ελλήνων να τους εμποδίσουν”.

Το μόνο υπαρκτό πρόσωπο στην επιγραφή είναι ο  Χάραλδ ο Μακρός, ο οποίος υπήρξε βασιλιάς της Νορβηγίας από το 1046 έως το 1066. Ωστόσο, δεν υπάρχει μαρτυρία που να επιβεβαιώνει την παρουσία του στον Πειραιά, παρά μόνο τις δραστηριότητές του στην ευρύτερη περιοχή.

Η σημασία της επιγραφής ήταν τόσο σημαντική για τους Σκανδιναβούς, που σήμερα φυλάσσεται αντίγραφό της στο αρχαιολογικό μουσείο της Σουηδίας.

Το 1687, κατά τη διάρκεια του Βενετοτουρκικού πολέμου, ο Βενετός Φραντσέσκο Μοροζίνι, αφού πολιόρκησε και ανατίναξε την Ακρόπολη, έκλεψε και τον Λέοντα του Πειραιά.

“Οι Βενετσιάνοι με επικεφαλής τον Μοροζίνι φαίνεται πως έπεισαν τους Αθηναίους, ότι σαν χριστιανική δύναμη που ήταν, θα βοηθούσαν στην απελευθέρωση της Αθήνας από τον οθωμανικό ζυγό. Έτσι, οι Αθηναίοι παρείχαν κάθε δυνατή βοήθεια στον Μοροζίνι και τους στρατιώτες, αλλά δυστυχώς ο Βενετός στρατηγός, αφού πολιόρκησε την Ακρόπολη, εντός της οποίας ήταν κλεισμένοι οι Τούρκοι, την ανατίναξε.

Μετά κατευθύνθηκε στον Πειραιά, έκλεψε τον Λέοντα και τον μετέφερε ως τρόπαιο στη Βενετία”.

Μέχρι σήμερα ο Λέων του Πειραιά βρίσκεται στο ναύσταθμο της Βενετίας ενώ αντίγραφό του δεσπόζει στο λιμάνι του Πειραιά.