Ο Κώδικας Μορς ήταν εφεύρεση διάσημου ζωγράφου. Πώς η απώλεια της γυναίκας του, τον οδήγησε στον τηλέγραφο

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Ο Αμερικανός Σάμουελ Μορς είναι ο εφευρέτης του τηλέγραφου και συνδημιουργός του κώδικα που φέρει το όνομά του για τη μετάδοση μηνυμάτων μέσω της συσκευής του.

Σήμερα θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους εφευρέτες του 19^ου αιώνα. Όμως, στην εποχή του ο Μορς ήταν διάσημος ως ζωγράφος και όχι εφευρέτης. Ασχολήθηκε με τις εφευρέσεις όταν ήταν ήδη 35 χρόνων μετά από μία τραγωδία που χτύπησε την οικογένειά του.

Ο Σάμουελ Μορς γεννήθηκε το 1791 στο Τσαρλστάουν της Μασαχουσέτης. Ήταν γόνος μία πλούσιας Αμερικανικής οικογενείας.

Ως μαθητής υπήρξε δημιουργικός και ενδιαφερόταν για επιστήμες διαφορετικών κλάδων, όπως φυσική, θεολογία, μηχανική, φιλοσοφία, μαθηματικά κ.ά. Όμως η μεγάλη του αγάπη υπήρξε η ζωγραφική στην οποία έδειξε από μικρός το ταλέντο του.

Όταν ο Μορς τελείωσε το σχολείο αποφάσισε να γίνει επαγγελματίας ζωγράφος. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ όπου πλήρωνε τους λογαριασμούς και τα δίδακτρα του κάνοντας τα πορτραίτα συμφοιτητών και καθηγητών του.

Σύντομα έγινε γνωστός ως ζωγράφος πορτραίτων και είχε πελάτες του τους πιο διάσημους Αμερικανούς των αρχών του 19^ου αιώνα, συμπεριλαμβανομένου και του Προέδρου των ΗΠΑ, Τζον Άνταμς.

Επίσης, ζωγράφισε και έργα με άλλα θέματα, με πιο διάσημο στη νεανική του περίοδο τον «Ηρακλή Θνήσκοντα». Σε αυτό ο Ηρακλής έχει απεικονιστεί να βασανίζεται καθώς στο σώμα του έχει μπει το δηλητήριο του Κενταύρου Νέσσου. Ο Ηρακλής μέσα στους αφόρητους πόνους του παρακάλεσε τους συντρόφους του να τον κάψουν ζωντανό για να λυτρωθεί.

Ο μοιραίος πίνακας του Λαφαγιέτ

Ο Σάμουελ Μορς έβγαζε αρκετά χρήματα από τις παραγγελίες που είχε. Η γυναίκα και τα δύο παιδιά τους ζούσαν άνετα από το εισόδημα ως ζωγράφος.

To 1825 ο Γάλλος Μαρκήσιος ντε Λαφαγιέτ επισκεπτόταν τις ΗΠΑ. Είχε πάρει μέρος στην Αμερικανική Επανάσταση μισό αιώνα νωρίτερα και ήταν ένας από τους τελευταίους μεγάλους ήρωες της περιόδου, που ήταν ακόμη στη ζωή. Ο Δήμος της Νέας Υόρκης αποφάσισε να τον τιμήσει αναθέτοντας στον 35χρόνο Σάμουελ Μορς να ζωγραφίσει το πορτραίτο του.

Η γυναίκα του ήταν έγκυος στο τρίτο παιδί τους  και ο Μορς ξεκίνησε να συναντήσει τον Λαφαγιέτ για να τον ζωγραφίσει. Την αποχαιρέτισε, αλλά δεν την ξαναείδε.

Στο διάστημα που φιλοτεχνούσε το πορτραίτο, ο Μορς έλαβε μία επιστολή που του ανέφεραν ότι η γυναίκα είχε γεννήσει πρόωρα, το μωρό επιβίωσε, αλλά εκείνη πέθανε. Ο Σάμουελ Μορς άφησε τον Λαφαγιέτ και έφυγε αμέσως για το σπίτι του. Όμως, είχαν ήδη περάσει αρκετές μέρες από το θάνατο της γυναίκας του και είχε ήδη γίνει η κηδεία της.

Οι τύψεις του Μορς

Ο Μορς μετά τις δραματικές εξελίξεις, επέστρεψε στον Μαρκήσιο ντε Λαφαγιέτ και ολοκλήρωσε το πορτραίτο του. Όμως από τότε τον βασάνιζαν οι τύψεις. Πίστευε ότι αν ήταν με τη γυναίκα του δεν θα πέθαινε. Επίσης, αν είχε μάθει έγκαιρα ότι υπήρχε πρόβλημα με την εγκυμοσύνη της θα έσπευδε πιο γρήγορα σε αυτή και ίσως να την έσωζε. Έτσι όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, δεν πρόλαβε ούτε την κηδεία της.

Η μεγάλη καθυστέρηση στη μετάδοση των μηνυμάτων οφειλόταν στο γεγονός ότι όλα παραδίδονταν με το έφιππο ταχυδρομείο, μία πρακτική που δεν είχε αλλάξει από την αρχαιότητα.

Ο Σάμουελ Μορς αποφάσισε να βρει ένα τρόπο ώστε να μεταδίδονταν τα μηνύματα γρήγορα και σε μεγάλη απόσταση. Για το λόγο αυτό αφιέρωνε όλες τις ελεύθερες ώρες του από τη ζωγραφική, στη δεύτερη μεγάλη του αγάπη που ήταν η Φυσική.

Ο Μορς κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η άμεση μετάδοση μηνυμάτων μπορούσε να γίνει μέσω του ηλεκτρισμού, και συγκεκριμένα μέσω ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων.

Εφευρέτης του ηλεκτρικού τηλεγράφου

Για αρκετά χρόνια ο Μορς προσπαθούσε να φτιάξει μία συσκευή που θα έθετε σε εφαρμογή αυτή τη διαπίστωσή του. Το 1837 ύστερα από μεγάλες δυσκολίες και αποτυχίες, διέθετε πλέον την πρώτη τηλεγραφική συσκευή, την παρουσίαση της οποίας έκανε το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.

Τα αποτελέσματα από τη λειτουργία του πρώτου ηλεκτρικού τηλεγράφου ήταν αρκετά ικανοποιητικά και αυτό ώθησε το Αμερικανικό Κογκρέσο να χρηματοδοτήσει τις παραπέρα έρευνες του Μορς για την τελειοποίηση της συσκευής.

Κώδικας Μορς

Έπρεπε επίσης να επινοηθεί ένας κώδικας με το οποίο θα μεταδίδονταν τα μηνύματα μέσω των ηλεκτρομαγνητικών  κυμάτων. Για το λόγο αυτό, ο Μορς συνεργάστηκε με τον Άλφρεντ Βέιλ (Alfred Vail). Μαζί επινόησαν ειδικό αλφάβητο γνωστό ως Κώδικα Μορς.

Το αλφάβητο δεν έχει γράμματα, αλλά τελείες και παύλες, που συνδυαζόμενα αντιστοιχούν στα γράμματα του αλφαβήτου, στους αριθμούς 0-9, σε ένα μικρό σύνολο σημείων στίξης και σε κάποιους ειδικούς κωδικούς.

Οι τελείες και οι γραμμές παύλες αντιστοιχούν σε ηλεκτρικά κύματα. Η διάρκεια της τελείας λαμβάνεται ως μονάδα. Χρονικά, η τελεία αντιστοιχεί στο 1/6 του δευτερολέπτου. Η γραμμή έχει διάρκεια τρεις φορές μεγαλύτερη.

Η απόσταση μεταξύ των λέξεων είναι ίση με επτά τελείες ενώ η απόσταση μεταξύ των γραμμάτων είναι ίση με τρεις τελείες.

Ένας θάνατος οδηγεί στη σωτηρία αμέτρητων ζωών

Έτσι, ο Σάμουελ Μορς είναι ο εφευρέτης της συσκευής του ηλεκτρικού τηλεγράφου, αλλά και του κώδικα για να μεταδίδονται μηνύματα. Ο τηλέγραφος συνίστατο απλώς στη χρήση ενός ηλεκτρικού καλωδίου για την επικοινωνία των γραμμάτων μέσω ήχων που μεταδίδονται ηλεκτρικά.

Μέσα σε ελάχιστα χρόνια η νέα τεχνολογία είχε διαδοθεί στις ΗΠΑ και πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ελλάδα καθυστέρησε περίπου μία εικοσαετία η εισαγωγή της, αφού η πρώτη τηλεγραφική γραμμή ξεκίνησε να λειτουργεί το 1858.

Η προσφορά του Σάμουελ Μορς στην ανθρωπότητα αναγνωρίστηκε σχεδόν αμέσως. Έτσι μέχρι και το θάνατό του το 1871 σε ηλικία 80 ετών είχε τιμηθεί από πολλές χώρες.

Αν και ο ηλεκτρικός τηλέγραφος δεν ήταν ένα σύστημα σχεδιασμένο για εκτεταμένες συνομιλίες, ήταν απίστευτα πολύτιμο για την επικοινωνία έκτακτης ανάγκης και σημαντικές ενημερώσεις σε μεγάλες αποστάσεις. Έτσι, ο τραγικός θάνατος της γυναίκας του Μορς στάθηκε αφορμή να φτιάξει ένα μέσο που βοήθησε να σωθούν αμέτρητες άλλες ζωές.