“Ο κ. Κιούμπρικ δεν είναι εδώ”, απαντούσε ο ίδιος και έδιωχνε τους επισκέπτες του. Ο ιδιόρρυθμος σκηνοθέτης που ελάχιστοι γνώριζαν τον πρόσωπό του. Γιατί τον κατηγόρησαν ότι σκηνοθέτησε τον περίπατο του Άρμστρογκ στο φεγγάρι

Με την εντυπωσιακή σκηνοθεσία και την ιδιαίτερη κίνηση της κάμερας, οι ταινίες του Στάνλεϊ Κιούμπρικ ήταν άμεσα αναγνωρίσιμες, από τους σινεφίλ.

Ο ίδιος όμως δεν ήταν.

Για ένα διάστημα δέκα χρόνων δεν έδωσε καμία συνέντευξη. Κατά περιόδους κάποιος δημοσιογράφος ή φοιτητής κινηματογράφου εμφανιζόταν στο κατώφλι του, ελπίζοντας σε κάποιες απαντήσεις.

“Απουσιάζει”, δήλωνε ο ίδιος ο Κιούμπρικ για τον εαυτό του κι έκλεινε την πόρτα κατάμουτρα στον επισκέπτη. Αφού ελάχιστοι των γνώριζαν εξ όψεως, η δικαιολογία έπιανε.

Η εσωστρέφεια ήταν κάτι που τον χαρακτήριζε σ’ όλη του τη ζωή.

Γιος ενός εξέχοντος γιατρού της Νέας Υόρκης και μιας Ρουμάνας, ο Κιούμπρικ έζησε μοναχικά την παιδική του ηλικία στο Μπρονξ.

Από νωρίς είχε πάθος για το σκάκι, έπαιζε τύμπανα στη σχολική μπάντα και περνούσε το μεγαλύτερο μέρος του ελεύθερου χρόνου του στους νεοϋορκέζικους κινηματογράφους μελετώντας τις ταινίες.

Όταν έκλεισε τα δεκατρία, τού έκαναν δώρο μια φωτογραφική μηχανή, που αποτέλεσε την αρχή μιας ισόβιας εμμονής με την οπτική σύνθεση και τη φωτογραφία.

Η πρώτη φωτογραφία έφερε την πρώτη ταινία

Στα δεκάξι του, ο Κιούμπρικ φωτογράφισε έναν εφημεριδοπώλη πολιορκημένο από αγοραστές, την επόμενη μέρα από το θάνατο του προέδρου Ρούσβελτ.

Το περιοδικό Look πλήρωσε 25 δολάρια για τη φωτογραφία και προσέλαβε τον Κιούμπρικ.

Για τέσσερα χρόνια φωτογράφιζε τα πάντα, από διαγωνισμούς για τη μεγαλύτερη τσιχλόφουσκα μέχρι πορτρέτα διασημοτήτων, μεταξύ των οποίων οι Μοντγκόμερι Κλιφτ, Φρανκ Σινάτρα και Ρόκι Γκρατσιάνο.

Το 1950, με την αμοιβή του από μια σειρά φωτογραφιών για το περιοδικού Look, χρηματοδότησε την πρώτη του ταινία μικρού μήκους, ένα ντοκιμαντέρ 16 λεπτών με θέμα το μποξ και τίτλο “Η Μέρα του Αγώνα”.

Ακολούθησαν δύο ακόμη ντοκιμαντέρ και το 1953 γύρισε την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους, “Φόβος και Πάθος”.

Με το νουάρ θρίλερ “Το Χρήμα της Οργής”” πήρε τις πρώτες του ενθουσιώδεις κριτικές, μεταξύ των οποίων και μία στο περιοδικό Times, που τον συνέκρινε με τον Όρσον Γουέλς.

Η επιτυχία προσέλκυσε το ενδιαφέρον του ηθοποιού Κερκ Ντάγκλας, που του ζήτησε να τον σκηνοθετήσει στο αντιπολεμικό δράμα “Σταυροί στο Μέτωπο” το 1957.

Ήδη σε αυτή τη νεαρή ηλικία, ο Κιούμπρικ ήθελε να ελέγχει τα πάντα.

Πρόσεχε την παραμικρή λεπτομέρεια των ταινιών του και γέμιζε ογκώδη σημειωματάρια με παρατηρήσεις για κάθε πτυχή της παραγωγής, από τα σκηνικά μέχρι τα κοστούμια και τη μουσική.

Η μόνη ταινία στην οποία δεν είχε πλήρη έλεγχο ήταν ο “Σπάρτακος” και αυτή η εμπειρία τον εξόργισε τόσο ώστε εγκατέλειψε το Χόλιγουντ για πάντα.

Πήγε στην Αγγλία, απομονώθηκε και ακολούθησε έναν εκκεντρικό τρόπο ζωής. Όλο και πιο αραιά, επέστρεφε με άλλη μια ταινία, θαμπώνοντας τους θεατές, αλλά και πολώνοντας τους κριτικούς.

Τη “Λολίτα” ακολούθησε το “SOS Πεντάγωνο, καλεί Μόσχα” κι έπειτα το κατά πολλούς αριστούργημά του “2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος”.

Η ταινία αυτή δίχασε εξίσου κοινό και κριτική.

Κάποιοι το έβρισκαν ασύγκριτο, άλλοι απλώς ακατανόητο.

Λέγεται ότι ο Ροκ Χάτσον βγήκε από την αίθουσα απελπισμένος, φωνάζοντας: “Θα μου εξηγήσει κάποιος τι στο διάολο σημαίνει;”

Ο ίδιος ο Κιούμπρικ δεν βοηθούσε πολύ, απλώς δήλωνε: “Αν η ταινία ξυπνήσει αισθήματα και διαπεράσει το υποσυνείδητο του θεατή, αν ερεθίσει, έστω και υποτυπωδώς, τις αρχετυπικές επιθυμίες και παρορμήσεις του, τότε έχει επιτύχει”.

Ασφαλώς, οι διάφορες ψυχοτρόπες ουσίες που κατανάλωναν κάποιοι θεατές για να παρακολουθήσουν το διαστημικό έπος διάρκειας δυόμιση ωρών, μπορεί να ευθύνονταν για τους όποιους υποσυνείδητους ερεθισμούς, αλλά αυτό ήταν αναμενόμενο το 1968.

Ό,τι κι αν πίστευε κανείς, η ταινία υπήρξε σίγουρα ένα μεγάλο πολιτιστικό γεγονός και προτάθηκε για τέσσερα Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και σκηνοθεσίας.

Η παραγωγή του Κιούμπρικ έπεσε κατακόρυφα τη δεκαετία του ’70, ίσως μαζί με την ποιότητα των ταινιών του.

Απρόθυμος να ταξιδέψει με αεροπλάνο, γύριζε τις ταινίες του κοντά στο σπίτι του στο Λονδίνο, ακόμα και ταινίες όπως η “Λάμψη” και “Μάτια Ερμητικά Κλειστά”, που σαφώς διαδραματίζονται στην Αμερική.

Εξ΄ού και αυτές οι όψιμες ταινίες έχουν μιαν αλλόκοτη, ονειρική διάσταση που αντανακλά τον αλλοπαρμένο εσωτερικό κόσμο στον οποίο βυθιζόταν ο ίδιος ο Κιούμπρικ.

Οι φήμες για την ασταθή του διάθεση, την παράξενη συμπεριφορά του και την κακομεταχείριση των ηθοποιών, ήδη κυκλοφορούσαν όταν πέθανε από καρδιακή προσβολή στις 7 Μαρτίου 1999.

Τάφηκε πίσω από το σπίτι του, πλάι στο αγαπημένο του δέντρο.

Ο Κιούμπρικ πέθανε την 66η μέρα του 1999, δηλαδή 666 μέρες πριν από την έναρξη του έτους που ο ίδιος είχε κάνει κάνει διάσημο: του 2001.

Βοήθεια, οι Αρειανοί!

Όταν γυριζόταν η Οδύσσεια 2001, ο Κιούμπρικ τρομοκρατήθηκε με τις αποστολές εξερευνητικών οχημάτων της ΝΑΣΑ στον Άρη.

Φοβούμενος ότι οι αποστολές θα έβρισκαν σημάδια εξωγήινης ζωής αχρηστεύοντας το σενάριο της ταινίας του, ρώτησε την ασφαλιστική εταιρεία Λόιντς του Λονδίνου, αν μπορούσε να ασφαλιστεί για οικονομικές απώλειες λόγω ανακάλυψης εξωγήινων.

Η απάντηση ήταν αρνητική.

Ο Κιούμπρικ πέθανε την 66η μέρα του 1999, δηλαδή 666 μέρες πριν από την έναρξη του έτους που ο ίδιος είχε κάνει κάνει διάσημο: του 2001/ Wikimediamtx Commons

Η Δικαστική Οδύσσεια του Διαστήματος

Ο Κιούμπρικ προστάτευε μανιωδώς τα πνευματικά του δικαιώματα.

Κάποτε αρνήθηκε τη χρήση ενός πλάνου από το “SOS Πεντάγωνο, καλεί Μόσχα” σε ταινία των Beatles για να μη μειώσει το έργο του.

Το 1975 επτά χρόνια μετά την κυκλοφορία της “Οδύσσειας 2001”, απείλησε να μηνύσει τους παραγωγούς της τηλεοπτικής σειράς “Διάστημα 1999”.

“Φαίνεται ότι το Διάστημα 1999 μπορεί να εξελιχθεί σε μακρόβια και σημαντική τηλεοπτική σειρά”, έγραψε ο Κιούμπρικ σε κάποιο βοηθό του.

“Δεν μπορούμε παρά να ζητήσουμε τη μεγαλύτερη δυνατή αποζημίωση. Η ηθελημένη επιλογή μιας χρονολογίας που απέχει μόλις δύο έτη από το 2001 δεν είναι τυχαία και μας βλάπτει”.

Συνωμοσιολογία: Ο άνθρωπος στο φεγγάρι ήταν σκηνοθεσία Κιούμπρικ

Για χρόνια κυκλοφορούν θεωρίες συνωμοσίας που ισχυρίζονται ότι η πρώτη προσελήνωση δεν έγινε ποτέ και ότι ο Κιούμπρικ συνέβαλε στην απάτη.

Υποτίθεται ότι στις αρχές του 1968, εκπρόσωποι της ΝΑΣΑ τον προσέγγισαν και του έκαναν μια δελεαστική οικονομική πρόταση για να “σκηνοθετήσει” τις τρεις πρώτες αποστολές στη σελήνη.

Κατόπιν διαπραγματεύσεων, ο Κιούμπρικ δέχθηκε και πέρασε 16 μήνες σε ένα ειδικά χτισμένο πλατό στο Χάντσβιλ της Αλαμπάμα σκηνοθετώντας κάθε λεπτομέρεια των προσεληνώσεων των “Apollo 11” και “Apollo 12”.

Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, το φιλμ με τους Νιλ Άρμοστρονγκ και Μπας Όλντριν να χοροπηδούν στην επιφάνειά της σελήνης προβλήθηκε στην τηλεόραση και παρουσιάστηκε στο κοινό ως αληθινό.

Ο ίδιος ο Κιούμπρικ ενορχήστρωσε τη μετάδοση από το Διαστημικό Κέντρο Τζόνσον στο Χιούστον, χρησιμοποιώντας την ίδια διαδικασία εμπρόσθιας προβολής που χρησιμοποίησε στις σκηνές με την “Αυγή του Ανθρώπου” στην Οδύσσεια 2001.

Σύμφωνα με την εκδοχή, όταν ήλθε ο καιρός για το “Apollo 13”, ο Κιούμπρικ αποσύρθηκε λόγω διαφορών.

Ο ίδιος ήθελε να αποτύχει η αποστολή, αλλά η ΝΑΣΑ απέρριψε το σενάριο.

Προφανώς, δεν υπάρχει κανένα στοιχείο γι’ αυτήν τη θεωρία, που αν ήταν αληθής θα σήμαινε ότι ο Κιούμπρικ υπήρξε ο μεγαλύτερος απατεώνας της ιστορίας.

ΠΗΓΗ: “Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΣΚΗΝΟΘΕΤΩΝ”, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΙΩΡΑ

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: «Σου υποσχόμαστε ότι θα βρούμε πού μένεις και θα σου επιτεθούμε, όπως ο πρωταγωνιστής σου». Οι απειλές εναντίον του Κιούμπρικ από οργισμένους θεατές που είδαν το «Κουρδιστό Πορτοκάλι»