Ο ιππόδρομος στην Ελλάδα. Πώς από άθλημα της υψηλής κοινωνίας κατέληξε στους «αλογομούρηδες». Πώς ήρθε το τέλος (βίντεο)

Ο ιππόδρομος στην Ελλάδα χρονολογείται από την αρχαιότητα, αλλά και το Βυζάντιο. Τον 19ο αιώνα, το άθλημα άρχισε να αναβιώνει με βάσει τις αριστοκρατικές ιπποδρομίες της Μεγάλης Βρετανίας. 

Το 1882, ιδρύθηκε η πρώτη Ιππική Εταιρεία Ελλάδας. Οι πρώτες πρόχειρες εγκαταστάσεις έγιναν στο Φαληρικό Δέλτα, στη συμβολή των Λεωφόρων Συγγρού και Ποσειδώνος. Η χώρα βρισκόταν σε άθλια οικονομική κατάσταση, αλλά οτιδήποτε νέο έφερνε ενθουσιασμό.

Το 1884, ξεκίνησαν οι πρώτες ιπποδρομίες. Τους αγώνες παρακολουθούσαν πολλά μέλη της βασιλικής οικογένειας, δίνοντας την αίσθηση ότι το αγώνισμα απευθυνόταν στην ελίτ. Τότε, άρχισε να να εκδηλώνεται για το αγώνισμα το ενδιαφέρον και της αστικής τάξης.

Το 1924, η νεοσύστατη Προνομιούχος Ελληνική Εταιρεία Ιπποδρομιών ξεκίνησε εργασίες για να αποκτήσει η χώρα το δικό της «Royal Ascot». Για το σκοπό αυτό, το δημόσιο παραχώρησε έκταση 300 στρεμμάτων.

Οι πρώτοι αγώνες διεξήχθησαν την επόμενη χρονιά, Δευτέρα του Πάσχα 20 Απριλίου 1925. Θαμώνες του ιπποδρόμου έγιναν άτομα της υψηλής αθηναϊκής κοινωνίας.

Ήταν το μεγαλύτερο γεγονός της Ελλάδας μετά του Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896. Το απλό εισιτήριο κόστιζε 10 δραχμές και το εισιτήριο στις εξέδρες 40. Η πρώτη ιπποδρομία έδινε στο νικητή έπαθλο 15.000 δραχμών. Τα άλογα ήταν αραβικής προέλευσης και ο αγώνας έγινε στα 1.100 μέτρα.

Στα ταμεία επικρατούσε πανικός. Συνέρρεαν όσοι κέρδισαν και περίμεναν να εξαργυρώσουν το δελτίο τους.

Το 1940, άρχισε η ανακαίνιση των εγκαταστάσεων και η αναβάθμιση του εξοπλισμού. Στην Κατοχή, οι ιπποδρομίες σταμάτησαν, καθώς οι εγκαταστάσεις επιτάχθηκαν από τους Γερμανούς. Προκάλεσαν τεράστιες ζημιές ενώ μαζί με τους Ιταλούς έκλεψαν όλα τα άλογα.

Ο ιππόδρομος λειτούργησε ξανά τη δεκαετία του ’50, γνωρίζοντας σημαντική άνθιση. Μετατράπηκε σε στέκι των ευκατάστατων Αθηναίων, καθώς ήταν ένας τρόπος να δείξουν την οικονομική τους ισχύ.

Το αγώνισμα έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές, όταν ο πρωθυπουργός της Γιουγκοσλαβίας Γιόσιπ Μπροζ Τίτο ταξίδεψε στην Ελλάδα και επισκέφτηκε τον ιππόδρομο. Είχε προσφέρει ως δώρο στον Βασιλικά Παύλο δύο άλογα, σε ένδειξη καλών προθέσεων για την ειρήνη στα Βαλκάνια.

Το 1968, η Χούντα ίδρυσε τον Οργανισμό Διεξαγωγής Ιπποδρομιών Ελλάδος (ΟΔΙΕ), ο οποίος θα ήταν υπεύθυνος για λογαριασμό του ελληνικού κράτους. Τα στοιχήματα ήταν τεράστια πηγή εσόδων, τα οποία βρίσκονταν υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης.

Στη διάρκεια της δικτατορίας, άρχισαν τα πρώτα σύννεφα να σκιάζουν τη φήμη του ιπποδρόμου. Την εμφάνισή τους έκαναν οι πρώτες υποψίες για στημένα παιχνίδια. Παρόλα αυτά, δεν έχασε το κύρος του μέχρι και το ’80.

Πολλοί διάσημοι, όπως οι Μάνος Κατράκης, Σταμάτης Κόκοτας και Στέλιος Διονυσίου, είχαν άλογα κούρσας

Η πτώση άρχισε τη δεκαετία του ’90. Ο ιππόδρομος ήταν συνυφασμένος με τα στημένα παιχνίδια και το ντοπάρισμα ίππων. Οι θαμώνες αποκαλούνταν αλογομούρηδες.

Η τελευταία επιτυχημένη οικονομικά χρονιά ήταν το 2002.

Το 2003, ο χώρος διεξαγωγής του αγωνίσματος μεταφέρθηκε στο Μαρκόπουλο, το οποίο χτίστηκε για τις ανάγκες των επερχόμενων Ολυμπιακών Αγώνων. Η μετακίνηση του ιπποδρόμου σε μη κατοικήσιμη περιοχή έδωσε το τελειωτικό χτύπημα. Χρησιμοποιήθηκε δάνειο 200.000.000€, καθώς η συντήρηση του οικοδομήματος ήταν εξαιρετικά δαπανηρή, ενώ έπρεπε να δοθούν επιδοτήσεις στην ιπποδρομική κοινότητα.

Από το 2003 έως το 2023, βάσει δημοσιευμένων ισολογισμών του ΟΔΙΕ προκλήθηκαν ζημιές άνω των 200.000.000€ και οφειλές άνω των 10 δισ. στο δημόσιο.

Το 2016, τον ιππόδρομο ανέλαβε η «Ιπποδρομίες ΑΕ», θυγατρική του ΟΠΑΠ. Ό,τι προσπάθεια κι αν έγινε για την αναβίωση του αθλήματος, πήγε στράφι.

«Σε πλειστηριασμό με ελάχιστο τίμημα το ποσό των 30,14 εκατ. ευρώ βγάζει ο ειδικός εκκαθαριστής του Οργανισμού Διεξαγωγής Ιπποδρομιών Ελλάδος (ΟΔΙΕ) το ακίνητο συνολικής έκτασης 1.000 στρεμμάτων στο Μαρκόπουλο όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του Ολυμπιακού Ιππικού Κέντρου και του Ιπποδρόμου», ανέφερε άρθρο της Καθημερινής το Μάρτιο 2024.

«Ο Ιππόδρομος και οι εγκαταστάσεις που φιλοξενούνται στην υπό πλειστηριασμό έκταση βγαίνουν στο σφυρί καθώς ο ΟΠΑΠ αποφάσισε να καταγγείλει τη σύμβαση μίσθωσης που είχε με το ΤΑΙΠΕΔ, με αποτέλεσμα να καταρρεύσει όλη η αρχιτεκτονική αξιοποίησης του Ιπποδρόμου και του ιππικού κέντρου με την οποία εξυπηρετούνταν οι υποχρεώσεις που βαρύνουν το ακίνητο», πρόσθεσε.