Ο ιχθυοπώλης που πούλαγε ακόμα και γαλοπούλες. Τα μυστικά της ψαραγοράς και το φλέρτ των εμπόρων με τους πελάτες στην οδό Αθηνάς. Το ραντεβού με τους ξενύχτηδες

“Είναι σπαρταριστό. Είναι λαχταριστό”, φωνάζουν οι έμποροι στην ψαραγορά της Βαρβακείου. Η αγορά στην οδό Αθηνάς άνοιξε τις πόρτες της το 1886 και από τότε έχει ταΐσει γενιές και γενιές Αθηναίων. Από τα 107 μαγαζιά της στοάς  ξεχύνεται η βοή από τους ψαράδες που διαλαλούν την πραμάτεια τους και έντονες μυρωδιές.

Άλλοι κάνουν καλαμπούρια, άλλοι προτιμούν το καμάκι. «Από εδώ βγήκε το μπαρμπουνάρα μου», αφηγείται ο πιο παλιός ιχθυοπώλης της αγοράς, Σπύρος Κοράκης. «Λαχταριστό μου» ή «φρέσκο μου κορίτσι», φώναζαν κάποιοι άλλοι. Μάλιστα όπως εξηγεί  δεν ήταν λίγες οι φορές που οι πελάτισσες ανταποκρίθηκαν στο φλερτ και στα πειράγματα των εμπόρων. Όσες από αυτές κολακεύτηκαν έρχονταν όλο και πιο συχνά για τις αγορές τους. Πολλές από αυτές τις γνωριμίες κατέληξαν ακόμη και σε γάμους.

Ο ιχθυοπώλης που πούλαγε γαλοπούλες

Ο 71χρονος ιχθυοπώλης βρίσκεται στην αγορά από το 1968. Από  τα πρώτα πράγματα που του έμαθε ο πατέρας του στο μαγαζί ήταν πως να ξεχωρίζει το φρέσκο ψάρι.

«Στο φρέσκο, το σπάργανο είναι κόκκινο σαν το γαρύφαλλο», λέει.

Τη δουλειά την έμαθε στα 20 του. Ώρες πριν ακόμη ξημερώσει έπρεπε να πάρει θέση στον πάγκο για να υποδεχτεί τους πρώτους πελάτες. Συνήθως ήταν όσοι είχαν ξενυχτήσει.

Όσο καλό παζάρι και να έκανε, έπρεπε να έχει ένα τρόπο να ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους. Φαίνεται πως τα κατάφερε αφού  διατήρησε στο μαγαζί του μία συνήθεια που κρατά από το 1920. Κάθε Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά το μαγαζί σταματούσε να πουλά ψάρια και γέμιζε τους πάγκους του με γαλοπούλες. «Την τακτική αυτή την κληρονομήσαμε από τον πατέρα μου. Από όλη την ψαραγορά μόνο εκείνος πούλαγε γαλοπούλες. Και κάθε χρονιά έφευγαν όλες», περιγράφει.

Στην αγορά πριν το ξημέρωμα

Οι φωνές του αντηχούν σε κάθε γωνιά της στοάς. Δίπλα του έχει μια καρέκλα. Κάθεται λίγα λεπτά όταν κουράζεται και ανακτά τις δυνάμεις του. «Τα παλαιότερα χρόνια, δεν είχαμε ούτε χρόνο, ούτε χώρο να σταθούμε και να πάρουμε μια ανάσα», θυμάται. Το πλήθος κόσμου που συνέρρεε καθημερινά στην ψαραγορά δεν επέτρεπε ούτε για λίγες στιγμές χαλάρωσης. «Κουραζόμασταν πολύ, αλλά ήταν αποδοτικό», περιγράφει.

Μετά τον πατσά, οι αγορές για το νοικοκυριό

«Στις δύο το πρωί, που έκλειναν τα μπουζουκτζίδικα, η Μοσχολιού, ο Καζαντζίδης, ο Διονυσίου και όλοι οι άλλοι πέρναγαν από εδώ. Πήγαιναν πρώτα για τον πρωινό πατσά και μετά ψώνιζαν για σπίτια τους. Γυρνούσαν για ύπνο και την επομένη έρχονταν πάλι εδώ», αφηγείται.

Την ώρα εκείνη μόλις είχαν παραδοθεί τα εμπορεύματα. Προέρχονταν κυρίως από τη Μηχανιώνα, την Καβάλα, την Κύμη, την Σκύρο, την Κάλυμνο και τη Σύμη. Ακολουθούσε η διαλογή και η τοποθέτηση τους στους πάγκους. Το παζάρι ήταν έτοιμο να ξεκινήσει. Στις 5 περνούσαν τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια για τις τροφοδοσίες. Μία ώρα αργότερα η αγορά γέμιζε καταναλωτές. Πρώτα στις προτιμήσεις του κόσμου ήταν τα ψάρια του λαού. «Ο απλός κόσμος έπαιρνε τη μαρίδα, το γαύρο, το μπαρμπουνάκι, που ήταν σε προσιτή τιμή και το λυθρίνι, που είναι το πιο άπαχο ψάρι», συμπληρώνει.

Τέλος… χτύπησε η μπουρού!

Στις 2 το μεσημέρι, αυστηρά, οι τόνοι έπεφταν. «Χτυπούσε η μπουρού και τα αλισβερίσια σταμάταγαν». Ο ήχος της ήταν εκκωφαντικός. Μόλις οι έμποροι έβλεπαν τους υπεύθυνους της αγορανομίας καταλάβαιναν ότι τα παζάρια τελείωναν. Τα ταμεία έκλειναν και έφτανε η ώρα του… απολογισμού.

Παράλληλα, η αγορανομία έκανε πολύ αυστηρούς ελέγχους.

«Έλεγχαν κυρίως αν ήταν σωστή η προέλευση και το όνομα του ψαριού που αναγραφόταν στους πάγκους», εξηγεί ο πρόεδρος των ιχθυοπωλών, και συμπληρώνει ότι τους παραβάτες τους έστελναν κατευθείαν στο αυτόφωρο για να λύσουν τις διαφορές τους στο δικαστήριο. Δεν χρειαζόταν να κλείσουν τα μαγαζιά τους, ενώ αναγκάζονταν να πληρώσουν βαριά πρόστιμα μόνο σε περιπτώσεις σοβαρές αλλά και σπάνιες, όπως είναι η δηλητηρίαση.

Όποιος καθήσει για αρκετή ώρα στην ψαραγορά, φεύγει με ένα βουητό στα αυτιά. Όσο έντονες είναι οι φωνές άλλο τόσο είναι και οι οσμές από τα φρέσκα ψάρια. Και σίγουρα θα επιστρέψει για μια ωραία σούπα, ένα ψάρι ψητό, ή μια τηγανιά από λαχταριστά φρέσκα ψάρια στο σπίτι του.

Της Μαριάννας Χιονά

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Σπάνιο ντοκουμέντο από τη Βαρβάκειο αγορά τον καιρό του εμφυλίου. Το κτίριο – στολίδι του 19ου αιώνα «επέζησε» από πολέμους και καταστροφές και απειλήθηκε με κατεδάφιση επί δικτατορίας (βίντεο)