“Ο ιατρός κρατούσε με το χέρι το δελτίον ταυτότητος του μακαρίτου υιού του Δημητράκη, που είχαν εκτελέσει οι Γερμανοί”. Το συγκλονιστικό ημερολόγιο του Λ. Γιασημακόπουλου από το ναζιστικό στρατόπεδο Π. Μελά

“Τι φρικαλέα βραδυά η αποψινή; Ο ιατρός Β. Δάμπασης, δεν έκλεισε μάτι. Όσες φορές ξύπνησα, τον είδα καθήμενον στο κρεββάτι να κρατά με το ένα χέρι το κεφάλι του και με το άλλο το δελτίον ταυτότητος του μακαρίτου υιού του Δημητράκη και να κλαίη συνεχώς ολοφυρόμενος. Τον πόνεσε η ψυχή μου κατάβαθα. Πολλές φορές έκλαψα τα εκατόν ένα σπίτια που πένθησαν. Έκλαψα τις εκατόν μια μανούλες που μαυροφόρεσαν”.

Ήταν η επόμενη μέρα από την εκτέλεση 101  πατριωτών…

Εκτελέσεις, ανακριτές, βασανιστές, καταδότες. Ονόματα εκτελεσμένων, αποδράσεις, απολύσεις. Ο αγωνιστής Λεωνίδας Γιασημακόπουλος, κατέγραφε συναισθήματα και συμβάντα που έζησε: “Στο ναζιστικό στρατόπεδο Παύλου Μελά Θεσσαλονίκης 1941 – 1944.

Αυτός είναι και ο τίτλος του βιβλίου που επιμελήθηκε ο νομικός και συγγραφέας Γιώργος Καφταντζής.

Ο Γιασημακόπουλος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1884 και σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Μιλούσε γαλλικά και τουρκικά. Το μορφωτικό του επίπεδο, ήταν εξαιρετικά ανεβασμένο. Για το λόγο αυτό διετέλεσε έπαρχος στις Σαράντα Εκκλησιές της Αν. Θράκης. Πέθανε το 1968. Τα τελευταία χρόνια, εργαζόταν ως προϊστάμενος του Τμήματος Ανταλλάξιμων της Εθνικής Τράπεζας στην Κατερίνη.

Συνελήφθη από τους Γερμανούς, τον Απρίλη του 1943 και φυλακίστηκε στο ναζιστικό στρατόπεδο Παύλου Μελά, της Θεσσαλονίκης για την αντιστασιακή του δράση και την ενεργό συμμετοχή του στο ΕΑΜ. Έλληνες δωσίλογοι τον κατέδωσαν ως οργανωτή του ΕΑΜ, με αποτέλεσμα να παραμείνει φυλακισμένος μέχρι το τέλος του πολέμου. Είχε όμως το κουράγιο, να καταγράψει σε μικρά τεφτέρια την καθημερινότητα του αλλά και τα βασανιστήρια που γίνονταν μέσα στις φυλακές Παύλου Μελά. Χρόνια αργότερα, η χήρα του, έδωσε την άδεια στον Γιώργο Καφταντζή να τα εκδώσει, με σκοπό οι νέοι να μάθουν και να διδαχθούν.

Στο απόσπασμα που ακολουθεί, ο Λεωνίδας Γιασημακόπουλος περιγράφει την επόμενη ημέρα μια μαζικής εκτέλεσης 101 συμπατριωτών και είναι η συνέχεια της εισαγωγικού κειμένου στην αρχή του άρθρου:

                                                                                                                                        Τετάρτη, 7/6/1944

O κρατούμενος Λεωνίδας Γιασημακόπουλος

Έκλαψα την μοίρα μου και την κατάντια μου δεκατρείς μήνες τώρα της φυλακίσεως.

Το φως της ημέρας, η κίνησις της φυλακής και η λαμπρότης του ηλίου μου εφαίδρυναν αρκετά την ψυχήν και όταν μας άνοιξαν ξεπετάχθηκα έξω για να αναπνεύσω, να ξανασάνω. Και το πέτυχα! Κατά τας 9 π.μ. ο τροφοδότης μου έφερε ένα λακωνικότατον από 6/6/44 σημείωμα της Μαρίκας μου, που επικαίρως με πληροφορεί ότι είναι όλοι των καλά, με έγραψε και ταχυδρομικώς και εύχεται κι εγώ να είμαι καλά. Το έφερε εδώ μια κυρία. Έσπευσα στη σύρματα και διέκρινα από μακράν την κυρίαν Ευθαλίαν Βάρδα. Ήλθε η δυστυχής και αυτή να ιδή τον υιό της τον Δημήτριον, που και αυτού το όνομα ήτο μέσα στον πίνακα των εκτελεσθέντων, αλλ’ ευτυχώς διαγεγραμμένον.

Η χαρά που με ενεφύσησε το γραμματάκι της Μαρίκας μου, που έφθασε στην κατάλληλον στιγμήν, μου επανέφερε την ψυχικήν μου γαλήνην και ηρέμησα. Και εδόξασα τον Θεόν δια την αδιάλειπτον προστασίαν Του! Ας είναι ευλογημένον το όνομα Του!

Είδα την Δήμητρα Ζύμαρη και μου είπε ότι ήλθεν ο Λόχερ* καθ΄ην στιγμήν είμεθα κλεισμένοι και της είπεν ότι θα την αποφυλακίση και θα την πάρη μαζί του στην Κατερίνην, όπου της ητοίμασε μέρος σε μιαν πολύ καλήν οικογένειαν να μείνη. Έτσι έγραψα ένα θερμό συστατικό γράμμα προς την Μαρίκαν μου και της το έδωσα να το επιδώση όταν πάγη.

Κατά τα άλλα η μέρα μου πέρασε ήρεμα και χωρίς να το καταλάβω. Στεναχωρέθηκα μόνον πολύ, που ενώ ήλθεν ο ταχυδρόμος δεν πρόλαβα να του δώσω το λογοκριμένον χθεσινόν μου γράμμα να το ταχυδρομήση. Εγευμάτισα και εδείπνησα με τα φαγητά της φυλακής: το μεσημέρι κουκιά, το βράδυ μακαρόνια με συμπλήρωμα τυρί και λαδολέμονο αντί σαλάτας.

Αντήλλαξα δε τέσσαρα πακέτα τσιγάρα “Kamel” και πήρα ένα κουτί γάλα να το στείλω αύριον στην Διαλεκτή για την μητέρα της που είναι εξηντλημένη … Κατάκοπος αλλά χωρίς να νυστάζω έπεσα στα 10 μ.μ στο κρεββάτι μου και δεν μπορώ να αποκοιμηθώ από τον εκνευρισμόν μου

*Ο ευαγγελικός ιερέας Benjamin G. Locher,ήταν υπαξιωματικός της γερμανικής Μυστικής Στρατιωτικής Αστυνομίας (GFP) και διοικητής της Γκεστάπο Κατερίνης το 1943-1944, επικεφαλής ναζιστικών ορδών και Ελλήνων ταγματασφαλιτών που συνεργάστηκαν μαζί τους.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Έχε γεια καημένε κόσμε». Το συγκλονιστικό αντίο των 101 κρατουμένων που έπεσαν νεκροί τραγουδώντας στη Θεσσαλονίκη. Ήταν η μαζικότερη εκτέλεση των Ναζί μέσα στο στρατόπεδο «Παύλος Μελάς» (φωτο)