“Ο Homo erectus δεν ήταν ένας ηλίθιος πίθηκος”. Νέα θεωρία υποστηρίζει ότι ο “όρθιος άνθρωπος” ταξίδεψε μέχρι την Κρήτη και “εφηύρε” τον λόγο

Είχαν παρόμοιο σωματότυπο με τους σύγχρονους ανθρώπους, μπορούσαν να κατασκευάζουν εργαλεία και πιθανόν ήταν οι πρώτοι άνθρωποι που μαγείρεψαν. Μία νέα θεωρία, ωστόσο, υποστηρίζει ότι ο “όρθιος άνθρωπος”, ο γνωστός Homo erectus, μπορεί να ήταν ναυτικός και να έφτασε μέχρι την Κρήτη. Και το σημαντικότερο: πιθανότατα να ήταν αυτός  που “εφηύρε” τον λόγο και τον χρησιμοποίησε.

Ο Homo erectus εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Αφρική πριν από περίπου 1,8 εκατομμύρια χρόνια και πιστεύεται ότι είναι ο πρώτος αρχαϊκός άνθρωπος που εγκατέλειψε τη “μαύρη” ήπειρο, για να μεταναστεύσει σε άλλες. Ήταν ουσιαστικά το πρώτο μέλος του γένους «άνθρωπος» (Homo), δηλαδή το πρώτο ανθρώπινο είδος και είχε τον μεγαλύτερο εγκέφαλο (γύρω στα 950 κυβικά εκατοστά) από όλα τα έως τότε προανθρώπινα είδη. Απολιθώματα του Homo erectus ανακαλύφθηκαν όχι μόνο στη Νότια Ευρώπη, αλλά και στην Κίνα και την Ινδονησία.

“Οι ωκεανοί δεν ήταν ποτέ εμπόδιο στα ταξίδια του Erectus. Ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, ταξίδεψε στο νησί Flores, σε ένα από τα μεγαλύτερα ωκεάνια ρεύματα στον κόσμο”, δήλωσε ο Ντάνιελ Έβερετ, καθηγητής γλωσσολογίας και ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Μπέντλεϊ της Μασαχουσέτης και συγγραφέας του βιβλίου “How Language Began”.

Πήγαν στο νησί της Κρήτης και σε διάφορα άλλα νησιά. Το έκαναν από πρόθεση: χρειάζονταν σκάφη και έπρεπε να πάρουν ομάδες είκοσι τουλάχιστον ατόμων για να φτάσουν σε αυτά τα μέρη

“Ο Homo Erectus ήταν το πιο έξυπνο πλάσμα που είχε περπατήσει ποτέ στη Γη”

Αν και ο Έβερετ δεν είναι ο πρώτος που έθεσε την αμφιλεγόμενη πιθανότητα ότι ο Η. Erectus θα μπορούσε να έχει διαμορφώσει κάποιο είδος θαλάσσιου σκάφους, ταυτόχρονα πιστεύει ότι τέτοιες ικανότητες ναυπήγησης και ναυσιπλοΐας σημαίνουν πως ο H. erectus πρέπει να είχε επίσης μια άλλη ικανότητα: τη γλώσσα.

Είναι άγνωστο πότε ακριβώς προέκυψε η γλώσσα μεταξύ των ανθρωποειδών. Μερικοί ισχυρίζονται ότι είναι ένα χαρακτηριστικό μόνο του δικού μας είδους, Homo sapiens, το οποίο προτείνει ένα χρονικό διάστημα όχι πριν από 200.000 χρόνια. Αλλά ο Έβερετ πιστεύει ότι πηγαίνει πίσω από αυτό.

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το μυστηριώδες ανθρωποειδές “Homo floresiensis”, που ανακαλύφθηκε στο νησί Φλόρες θα μπορούσε να προέρχεται από τον H. erectus – αν και άλλοι διαφωνούν.

“Οι Erectus χρειάζονταν γλώσσα όταν ταξίδευαν στο νησί Φλόρες. Δεν θα μπορούσαν απλά να έχουν φτιάξει μια σχεδία, επειδή τότε θα είχαν πνιγεί μεμιάς», δήλωσε ο καθηγητής, παρουσιάζοντας τη διατριβή του στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης (AAAS) στο Όστιν του Τέξας.

“Δεν μπορείς να ταξιδέψεις απλώς πάνω σε ένα κορμό που επιπλέει. Πρέπει να κάνεις κουπί. Και όταν κωπηλατείς, πρέπει να είσαι σε θέση να πεις “κάνε κουπί προς τα εκεί” ή “σταμάτα το κουπί”. Χρειάζεσαι ένα είδος επικοινωνίας με σύμβολα, για να το καταφέρεις αυτό. Δεν αρκούν τα γρυλίσματα”.

Συνεχίζοντας, ο Ντάνιελ Έβερετ ανέφερε ότι ο  Η. Erectus δεν θα ήταν σε θέση να κάνει το ίδιο εύρος ήχων όπως οι σύγχρονοι άνθρωποι, καθώς δεν είχε ένα γονίδιο, απαραίτητο για την ανάπτυξη του λόγου και της γλώσσας.

Το συγκεκριμένο γονίδιο, γνωστό ως FOXP2, βρέθηκε στους σύγχρονους ανθρώπους και τους Νεάντερταλ, αν και δεν είναι ακόμη σαφές αν οι Νεάντερταλ είχαν γλώσσα.

Ο καθηγητής ισχυρίστηκε, ωστόσο, ότι έστω και δύο μόνο ήχοι είναι αρκετοί για τη δημιουργία μιας γλώσσας και πως είναι πολύ πιθανό ο H.erectus να μπορούσε να κάνει πολλούς περισσότερους.

“Είχαν ό, τι χρειάζονταν, για να επινοήσουν τη γλώσσα. Η γλώσσα δεν είναι τόσο άκαμπτη και δύσκολη όσο πολλοί γλωσσολόγοι μας οδήγησαν να πιστεύουμε. Αν υπάρχουν σύμβολα γραμμικά, τότε υπάρχει και μια γραμματική”, δήλωσε ο Έβερετ.

“Ο Homo erectus μίλησε και εφηύρε το αντίστοιχο μοντέλο-Τ της Ford για τη γλώσσα. Εμείς μιλάμε πια τη μορφή Tesla της γλώσσας, αλλά το μοντέλο-Τ δεν ήταν μια πρωτο-γλώσσα, ήταν μια πραγματική γλώσσα”.

“Όλοι μιλάνε για τον Homo erectus ως ένα ηλίθιο πλάσμα που μοιάζει με πίθηκο, το οποίο φυσικά μας τον περιγράφει εξίσου καλά. Αυτό όμως  που θέλω να τονίσω είναι ότι ο Erectus ήταν το πιο έξυπνο πλάσμα που είχε περπατήσει ποτέ στη Γη. Αξίζει περισσότερο σεβασμό. Απλώς κληρονομήσαμε τον γλωσσικό κόσμο που εφηύρε για εμάς”.

Οι αντιδράσεις

Η νέα θεωρία έχει λάβει μικτές αντιδράσεις από επιστήμονες και ακαδημαϊκούς. Ο Κέβιν Λάλαντ, καθηγητής συμπεριφοριστικής και εξελικτικής βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σέιντ Άντριου, δήλωσε ότι συμφωνεί με τον Ντάνιελ Έβερετ.

“Αυτό που είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε είναι ότι η γλώσσα δεν εμφανίστηκε εξ αρχής με τη σύγχρονη μορφή της. Η εξέλιξή της είναι σταδιακή. Από μια πρωτο-γλώσσα που περιλάμβανε μόνο μια χούφτα λέξεων με “χαλαρή” γραμματική δομή. Βεβαίως, είναι πολύ πιθανό ο Homo erectus να είχε μια πρωτολιγκιστική ικανότητα », είπε, προσθέτοντας ότι η δουλειά της δικής του ομάδας τόνισε ότι ήταν κάτι τέτοιο ήταν δυνατό.

“Το πείραμά μας υποδηλώνει ότι θα ήταν πολύ δύσκολο ο τόπος κατασκευής εργαλείων του Homo erectus να διαδόθηκε χωρίς την παρουσία μιας απλής μορφής γλώσσας. Η μελέτη καταδεικνύει επίσης ότι η κατασκευή εργαλείων πέτρας δημιούργησε μια πίεση επιλογής που ευνόησε την αύξηση των γλωσσικών ικανοτήτων”.

Υπάρχουν ωστόσο και αρκετοί που θεωρούν ότι ήταν αδύνατον ο H. erectus να ήταν ένας εκλεπτυσμένος ναυτικός, πόσο μάλλον να είχε επινοήσει και μια γλώσσα.

“Δεν δέχομαι ότι ο Homo erectus είχε κατασκευάσει σκάφη και είχε ταξιδέψει στο νησί Φλόρες”, δήλωσε ο Κρις Στρίνγκερ, επιφανής καθηγητής παλαιοανθρωπολογίας του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας στο Λονδίνο. “Μάλλον τα τσουνάμι θα μετέφεραν τους πρώτους ανθρώπους πάνω σε σχεδίες από βλάστηση”.

Ο Στρίνγκερ σημείωσε επίσης ότι ο ¨άνθρωπος της Χαϊδελβέργης” (Homo heidelbergensis), ένας άλλος συγγενής του σύγχρονου ανθρώπου, που έζησε μεταξύ 700.000 και 300.000 χρόνων πριν, θα μπορούσε να είναι ικανός για κάποιου είδους συνομιλίας.

“Νομίζω ότι ο Homo heidelbergensis είχε μια αρκετά σύνθετη ζωή για να αποκτήσει ικανότητα ομιλίας, αν και όχι στο επίπεδο της σύγχρονης ανθρώπινης γλώσσας. Για τον Homo erectus, δεν είμαι τόσο σίγουρος”.

Ο καθηγητής παλαιοανθρωπολογίας τόνισε ότι η ικανότητα του H. erectus να κατασκευάζει και να χρησιμοποιεί εργαλεία δεν αποτελούν, όπως ισχυρίζονται ορισμένοι, πειστικές αποδείξεις.

“Οι χιμπατζήδες και τα κοράκια κάνουν και χρησιμοποιούν εργαλεία χωρίς να έχουν μια ανθρώπινη μορφή της γλώσσας”.

Πληροφορίες αντλήθηκαν από: The Guardian, Huffington Post

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Πτήση πάνω από τη μαγευτική παραλία της Πρέβελης, όπου υπήρξε καταφύγιο των χίπις και έζησε ο προϊστορικός πρόγονος των Κρητικών. Ζούσε στα σπήλαια και ήταν γνώστης της ναυσιπλοϊας και της φωτιάς (βίντεο drone)…