Ο Γερμανός που στόχευσε τον Παρθενώνα και κατέστρεψε το παγκόσμιο σύμβολο του πολιτισμού

Όλοι έχουν συνδέσει τον καταστροφικό βομβαρδισμό της Ακρόπολης του 1687 με τον ενετό Φραντσέσκο Μοροζίνι. Ωστόσο, ο άνθρωπος που ευθύνεται για τα ανηλεή πυρά κατά του αρχαίου ναού, που τον μετέτρεψαν σε ερείπιο, ήταν ένας Γερμανός που άκουγε στο όνομα Κένιξμαρκ.

Ο Ότο Βίλχελμ φον Κένιξμαρκ, γεννημμένος το 1639 στην Βεστφαλία, ήταν 47 ετών όταν κλήθηκε από την Ενετική Δημοκρατία να αναλάβει επικεφαλής μισθοφορικών στρατευμάτων στην Πελοπόννησο. Ο Κένιξμαρκ είχε διακριθεί στις τάξεις του σουηδικού στρατού, φτάνοντας μέχρι τον βαθμό του στρατιωτικού διοικητή.

Το 1686 που έφτασε στην Πελοπόννησο, ο ΣΤ’  Ενετοτουρκικός Πόλεμος μαινόταν. Οι ενετικές δυνάμεις είχαν καταλάβει όλο το γεωγραφικό διαμέρισμα πέραν της Μονεμβασιάς. Ο Κένιξμαρκ και ο Μοροζίνι τότε ξεκίνησαν να εξετάζουν το ενδεχόμενο κοπής του ισθμού της Κορίνθου για να διευκολύνουν το πέρασμα των πλοίων τους.

Σύντομα, συνειδητοποίησαν ότι ήταν ένα εγχείρημα εξαιρετικά κοστοβόρο και περίπλοκο. Η δεύτερη καλύτερη λύση ήταν να εκστρατεύσουν εναντίον της Αθήνας.

Η πολιορκία της Ακρόπολης

Οι Τούρκοι φοβούμενοι μία ενδεχόμενη επιδρομή των Ενετών, είχαν φροντίσει να ενισχύσουν τα τείχη και την άμυνα της πόλης. Μετέτρεψαν τον Παρθενώνα σε μπαρουταποθήκη με το σκεπτικό ότι οι εχθροί θα σέβονταν το μνημείο και δε θα έριχναν βολές εναντίον του.

Ωστόσο, το σχέδιο του Μοροζίνι τους αιφνιδίασε.

Το πρωί της 21ης Σεπτεμβρίου του 1687, οι Τούρκοι αντίκρυσαν ολόκληρο τον βενετικό στόλο αγκυροβολημένο στον Πειραιά. Στα πλοία επέβαιναν περί τους 10 χιλιάδες στρατιώτες, 870 άλογα, καθώς και πυροβόλα, βόμβες και όλων των ειδών τα πολεμοφόδια.

Ο Κένιξμαρκ ήταν επικεφαλής της κύριας δύναμης των στρατευμάτων. Υπό τις εντολές του, οι άντρες του κατέλαβαν τα πιο στρατηγικά σημεία που “έβλεπαν” την Ακρόπολη.

Ο Άγγλος πρόξενος είχε δώσει στον Μοροζίνι την πληροφορία ότι στο φρούριο της Ακρόπολης ήταν οχυρωμένοι μόλις 400 άνδρες.

Έτσι, το βράδυ 21ης προς 22α Σεπτεμβρίου ο Κένιξμαρκ έδωσε εντολή να τοποθετηθούν τα πυροβόλα. 15 στο Φιλοπάππου, 9 στην Πνύκα και 5 τεράστιους όλμους στον λόφο του Αρείου Πάγου. Οι Τούρκοι πυροβολούσαν ασταμάτητα προσπαθώντας να τους εμποδίσουν να τα στήσουν. Μάταια όμως.

Το πρωί της 23ης Σεπτεμβρίου τα πυροβολεία των Βενετών βρίσκονταν στην οριστική τους θέση και ξεκίνησαν να βάλλουν συστηματικά εναντίον της Ακρόπολης. Τις πρώτες τρεις μέρες, πολλά από τα βλήματα δεν έβρισκαν στόχο, με αποτέλεσμα να μην προξενήσουν σοβαρές ζημιές. Τότε, ο Κένιξμαρκ αποφάσισε να αναλάβει την επιχείρηση προσωπικά.

Το πρώτο σημαντικό πλήγμα ήρθε στις 25 Σεπτεμβρίου, όταν μια βόμβα έπεσε σε μια μικρή αποθήκη πυρίτιδας στα Προπύλαια, με ένα τμήμα τους να καταρρέει. Μετά από αυτό, οι βολές συνεχίστηκαν με ακόμη μεγαλύτερη ένταση.

«Ζήτω ο Κένιξμαρκ»

Τη νύχτα της 26ης προς 27η Σεπτεμβρίου συνέβη το μοιραίο. Μια βόμβα κατάφερε να διαπεράσει από κάποιο άνοιγμα τη στέγη του Παρθενώνα. Η μεγάλη ποσότητα πυρίτιδας που ήταν αποθηκευμένη στο εσωτερικό του αναζωπυρώθηκε, προκαλώντας μία τεράστια έκρηξη. Μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου, ο ναός άνοιξε στα δύο. Ο Παρθενώνας, που επί χιλιάδες χρόνια είχε διατηρηθεί σε πολύ καλή κατάσταση και παρέμενε λειτουργικός, μετατράπηκε σε ερείπιο.

Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά ποιος ήταν ο πυροβολητής. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ήταν ένας υπολοχαγός από το Λούνεμπουργκ, άλλοι ότι ήταν ο ίδιος ο Κένιξμαρκ. Το σίγουρο είναι ότι η εντολή ήρθε δια στόματος του Γερμανού.

Από την έκρηξη ανατράπηκαν σχεδόν στο σύνολό τους οι τρεις από τους τέσσερις τοίχους του σηκού και κατέπεσαν τα τρία πέμπτα από τα ανάγλυφα της ζωφόρου. Από τη στέγη φαίνεται ότι δεν έμεινε απολύτως τίποτε στη θέση του.

Κατέπεσαν έξι κίονες της νότιας πλευράς, οκτώ της βόρειας και ό,τι απέμεινε από την ανατολική πρόσταση εκτός από ένα κίονα. Οι κίονες συμπαρέσυραν στην πτώση τους τα τεράστια μάρμαρα των επιστυλίων, τα τρίγλυφα και τις μετόπες.

Μπροστά στο θέαμα της έκρηξης, οι Βενετοί ξέσπασαν σε ζητωκραυγές. Άλλοι φώναζαν «ζήτω η Δημοκρατία», άλλοι «ζήτω ο Κένιξμαρκ».

Η πυρκαγιά μεταδόθηκε στα γύρω σπίτια, καθώς μάλιστα δεν υπήρχε αρκετό νερό η φωτιά απλωνόταν όλο και περισσότερο. Όλη τη νύχτα της 26ης προς 27η Σεπτεμβρίου και όλη την επομένη ημέρα η Ακρόπολη καιγόταν.

Όταν οι Τούρκοι την εκκένωσαν ολοκληρωτικά, ο Μοροζίνι, ο Κένιξμαρκ και οι άντρες τους κατέλαβαν και επίσημα το φρούριο της Ακρόπολης. Τότε είδαν από κοντά την καταστροφή. Στα απομνημονεύματά του, ένας ακόλουθος του Κένιξμαρκ γράφει ότι ο Γερμανός “λυπήθηκε ιδιαίτερα που κατέστρεψε έναν όμορφο ναό που υπήρχε από το 500 Π.χ”.

Αντίθετα, ο Μοροζίνι περιορίστηκε στο να χαρακτηρίσει τη μοιραία βολή ως “τυχερή” στην αναφορά που απέστειλε στην Ενετική διοίκηση.

αρχική φωτογραφία: YouTube

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Μοροζίνι. Ο βενετός που κατέστρεψε την Ακρόπολη όταν τη βομβάρδισε για να κατακτήσει την Αθήνα από τους Τούρκους. Πέθανε στο Ναύπλιο και ονομάστηκε «πελοποννησιακός»