Ο γερμανός δεκανέας που λιποτάκτησε, μεταμφιέστηκε σε λοχαγό και δολοφονούσε άλλους λιποτάκτες συμπατριώτες του

Στις αρχές Απριλίου 1945, ένα μήνα πριν από την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας και το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη, ξεκίνησε η δράση του Βίλλι Χέρολντ, ενός γερμανού δεκανέα, ως ψεύτικου λοχαγού της Γερμανικής Αεροπορίας (Λουφτβάφε).

Για σχεδόν τρεις εβδομάδες κατάφερε να πείσει το γερμανικό στρατό ότι ήταν λοχαγός και ότι ενεργούσε στα μετόπισθεν κατόπιν εντολής του Χίτλερ για να τιμωρεί στρατιώτες που είχαν λιποτακτήσει. Το 2017 η ιστορία του Χέρολντ έγινε κινηματογραφική ταινία.

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Στις 30 Σεπτεμβρίου 1943 ο Βίλλι Χέρολντ είχε κλείσει τα 18 όταν στρατεύθηκε για να σταλεί σ’ ένα από τα μέτωπα του πολέμου. Έγινε αλεξιπτωτιστής στο επίλεκτο σώμα που υπαγόταν στη Λουφτβάφε.

Η δράση του Χέρολντ στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Μετά από μερικές εβδομάδες εκπαίδευσης ο Χέρολντ στάλθηκε στην Ιταλία. Στο Σαλέρνο, όπου οι Σύμμαχοι αποβιβάστηκαν στην ιταλική χερσόνησο, ο Χέρολντ κατέστρεψε δύο βρετανικά τανκς. Επίσης, λίγο αργότερα διακρίθηκε στην αιματηρή μάχη του Μόντε Κασσίνο.

Γι’ αυτές τις δράσεις του, ο Βίλλι Χέρολντ παρασημοφορήθηκε με τον γερμανικό μετάλλιο ανδρείας, τον Σιδηρού Σταυρό Α΄ Τάξης, και προήχθη σε δεκανέα της Λουφτβάφε.

Τον Μάρτιο του 1945, ο Χέρολντ και οι συμπολεμιστές του μεταφέρθηκαν στη Γερμανία και στο Δυτικό μέτωπο. Εκεί θα συνέχιζαν τη δράση τους ως πεζικάριοι για να ενισχύσουν την άμυνα εναντίον των αμερικανικών και βρετανικών δυνάμεων που προέλαυναν ραγδαία στο γερμανικό έδαφος.

Όμως, στις αρχές Απριλίου η επικράτηση των Συμμάχων ήταν σχεδόν απόλυτη. Πολλές γερμανικές μονάδες οπισθοχωρούσαν άτακτα ενώ χιλιάδες στρατιώτες παραδίδονταν στους Συμμάχους ή λιποτακτούσαν.

Τότε και ο ίδιος ο Βίλλι Χέρολντ λιποτάκτησε.

Η στολή του λοχαγού

Ενώ βάδιζε μόνος του προσπαθώντας να αποφύγει τη γερμανική στρατιωτική αστυνομία που συλλάμβανε όσους στρατιώτες βρίσκονταν αδικαιολόγητα στα μετόπισθεν, ανακάλυψε ένα εγκαταλελειμμένο αυτοκίνητο. Σε αυτό βρήκε τις αποσκευές ενός παρασημοφορημένου λοχαγού της Λουφτβάφε.

Ο Χέρολντ φόρεσε τη στολή του και προσποιήθηκε ότι ήταν ο αξιωματικός.

Αμέσως μπήκε στο νέο ρόλο του.

Έτσι μπόρεσε να συγκεντρώσει γύρω του ένα αριθμό στρατιωτών που είχαν αποκοπεί από τις μονάδες τους ή είχαν λιποτακτήσει, πείθοντάς τους όταν ήταν λοχαγός «σε ειδική αποστολή». Αντί όμως να τους οδηγήσει στην πρώτη γραμμή, ο Χέρολντ σκαρφίστηκε μία ιστορία ώστε να καταφύγουν στα μετόπισθεν και όσο γινόταν πιο μακριά από τις μάχες.

Ισχυρίστηκε ότι ενεργούσε υπό τις άμεσες διαταγές του Αδόλφου Χίτλερ προκειμένου να διαμορφώσει εικόνα για την κατάσταση στα μετόπισθεν και να του δώσει αναφορά. Στο πλαίσιο αυτό θα έπαιρνε δραστικά μέτρα για να σταματήσει τις λιποταξίες των γερμανών στρατιωτών.

Μάλιστα, δημιούργησε με τους άνδρες που είχε μαζί του μία μονάδα που την ονόμασε «Ομάδα Δράσης Χέρολντ».

Ο 19χρονος Χέρολντ έπαιξε με τόση πειστικότητα το ρόλο του που ακόμη και υψηλόβαθμοι αξιωματικοί που έτυχε να συναντά στο δρόμο του απέφευγαν να επιβεβαιώσουν τα λεγόμενά του. Κανένας τους δεν τόλμησε να ζητήσει τα φύλλα πορείας του Χέρολντ και των ανδρών του, ή τη διαταγή για την αποστολή τους, έγγραφα που φυσικά δεν υπήρχαν.

Βέβαια εν καιρώ πολέμου και κάτω από τις ασφυκτικές συνθήκες που είχαν διαμορφώσει οι σύμμαχοι, δικαιολογείται μια σχετική αδιαφορία.

Ομαδική δολοφονία λιποτακτών

Στη διάρκεια των περιπλανήσεων του Χέρολντ και των ανδρών του, στις 11 Απριλίου 1945 έφτασαν σ’ ένα στρατόπεδο όπου κρατούνταν γερμανοί λιποτάκτες. Με βάση τη γερμανική νομοθεσία έπρεπε να περάσουν από στρατοδικείο. Όμως, μέσα στο γενικό χάος που επικρατούσε στη Γερμανία οι δίκες καθυστερούσαν.

Ήταν ξεκάθαρο ότι σε λίγες μέρες η περιοχή θα περνούσε στον έλεγχο των Συμμάχων και οι λιποτάκτες δεν θα δικάζονταν.

Ο Χέρολντ εκμεταλλεύθηκε την ευκαιρία για να ενισχύσει ακόμη περισσότερο την ψεύτικη του ταυτότητα. Ενημέρωσε το διοικητή και τους αξιωματικούς του στρατοπέδου ότι αυτός θα αναλάμβανε τη διοίκηση. Έτσι θα ξεκαθάριζε την κατάσταση με τους λιποτάκτες, «βάσει των οδηγιών του Φύρερ».

Και πάλι κανένας δεν ζήτησε να ελέγξει την αλήθεια όσων ισχυριζόταν!

Ο Χέρολντ προκειμένου να δείξει ότι δεν αστειευόταν διέταξε τους άνδρες του να εκτελέσουν εν ψυχρώ τους λιποτάκτες. Τις οκτώ μέρες που αυτοί βρίσκονταν στο στρατόπεδο δολοφόνησαν 90 Γερμανούς στρατιώτες. Κάποιοι αξιωματικοί του στρατοπέδου αηδιασμένοι από τις ενέργειες του Χέρολντ του δήλωσαν την αντίθεσή τους με τις “παρανομίες” του και τον ανέφεραν στον στρατιωτικό διοικητή της περιοχής.

Όμως, πριν ο Χέρολντ ελεγχθεί, το στρατόπεδο δέχτηκε αεροπορική επιδρομή. Αυτό τον βοήθησε να διαφύγει, αλλά έσωσε και τη ζωή όσων λιποτακτών είχαν απομείνει, οι οποίοι βρήκαν την ευκαιρία να δραπετεύσουν.

Ο “Δήμιος του Έμσλαντ”

Από τις 18 Απριλίου 1945 και μετά, η «Ομάδα Δράσης Χέρολντ» συνέχισε να περιπλανιέται στα γερμανικά μετόπισθεν οπισθοχωρώντας μπροστά στους δυτικούς Συμμάχους που προέλαυναν ακάθεκτα με κατεύθυνση το Βερολίνο. Η ομάδα με τη δικαιολογία της «πάταξης της ηττοπάθειας» προέβη και σε άλλα εγκλήματα πολέμου δολοφονώντας πολίτες που ήθελαν να παραδοθούν στους Συμμάχους.

Έτσι ο Χέρολντ κέρδισε το παρατσούκλι ο «Δήμιος του Έμσλαντ».

Στα τέλη Απριλίου, η ομάδα του Χέρολντ βρισκόταν στην πόλη Aurich της Κάτω Σαξονίας όπου είχε επιβάλει μία ιδιότυπη κατοχή. Με τη δικαιολογία της αναζήτησης λιποτακτών, ο Χέρολντ και οι άνδρες του διέπρατταν κλοπές και βιασμούς. Τότε έγιναν καταγγελίες στον τοπικό στρατιωτικό διοικητή ο οποίος συνέλαβε τον Χέρολντ.

Σύλληψη του Χέρολντ

Αφού ο Χέρολντ είδε ότι δεν μπορούσε να πείσει ότι ήταν λοχαγός και μάλιστα σε «ειδική αποστολή για τον Φύρερ», ομολόγησε ότι ήταν ένας απλός δεκανέας που μασκαρεύτηκε ως λοχαγός.

Ο Χέρολντ μεταφέρθηκε στο Νόρντεν όπου θα περνούσε στρατοδικείο. Ήταν κυριολεκτικά η τελευταία εβδομάδα του πολέμου. Ο Χίτλερ είχε μόλις αυτοκτονήσει και η Γερμανία ήταν στο απόλυτο χάος. Οι Γερμανοί δεν δίκασαν ποτέ τον Χέρολντ και αφέθηκε ελεύθερος.

Ο ίδιος ισχυριζόταν ότι οι ανακριτές αποφάσισαν ότι αν και είχε κάνει εγκλήματα που επέσυραν την ποινή του θανάτου, τα είχε κάνει για το «καλό του Γ΄ Ράιχ». Είχε μεταμφιεστεί σε λοχαγό για να πατάξει τη λιποταξία και την ηττοπάθεια του πληθυσμού. Αντί να τον κρεμάσουν, οι στρατοδίκες θα τον έστελναν στην πρώτη γραμμή στις τελευταίες μέρες του πολέμου.

Όμως, πριν γίνει αυτό δραπέτευσε από τη φυλακή κάνοντας σχοινί το σεντόνι του.

Εκτέλεση ως εγκληματίας πολέμου

Μετά το τέλος του πολέμου ο Χέρολντ έφθασε στην πατρίδα του το Βιλχελμσχάβεν όπου εργάστηκε ως καπνοδοχοκαθαριστής. Συνελήφθη από τις βρετανικές δυνάμεις κατοχής στις 23 Μαΐου 1945 για την κλοπή ενός καρβελιού ψωμιού. Μετά από έρευνα και ανάκριση μαρτύρων, ο Χέρολντ αναγνωρίστηκε ως καταζητούμενος εγκληματίας πολέμου.

Την 1η Φεβρουαρίου 1946, οι Βρετανοί ανάγκασαν τον Χέρολντ και τους άνδρες του να ανασκάψουν τα λείψανα των κρατουμένων που είχαν δολοφονήσει στο στρατόπεδο για να γίνει ταυτοποίησή τους.

Την ίδια χρονιά καταδικάστηκε από βρετανικό στρατοδικείο σε θάνατο ως εγκληματίας πολέμου και εκτελέστηκε. Επρόκειτο για μία από τις ελάχιστες περιπτώσεις που οι Σύμμαχοι τιμώρησαν ένα Γερμανό για εγκλήματα που είχε κάνει σε βάρος των συμπατριωτών του.

“Η στολή του Λοχαγού” το 2017

Το 2017 η ιστορία του Βίλλι Χέρολντ μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη με τη γερμανική ταινία, «Der Hauptmann» (στην Ελλάδα είχε τον τίτλο «Η στολή του λοχαγού»).

Πρόκειται για ωμή και ρεαλιστική καταγραφή της δράσης του Χέρολντ και της ομάδας του.

Ο ελβετός ηθοποιός, Μαξ Χούμπαχερ που παίζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο δίνει μία ανατριχιαστική ερμηνεία ως Βίλλι Χέρολντ, με τον οποίο τυχαίνει να έχει μεγάλη ομοιότητα.

Η ταινία δείχνει τη μεταμόρφωση του Βίλλι Χέρολντ, από ένα φοβισμένο ανθρωπάκι που προσπαθεί απλά να επιβιώσει από τη στρατιωτική αστυνομία, την πείνα, και το κρύο, σ’ ένα ψυχρό δολοφόνο που μέσω της στολής του λοχαγού, διατάζει τις δολοφονίες δεκάδων συμπατριωτών του. Με τον τρόπο αυτό η ταινία αποτελεί και καταδίκη του ναζισμού και όσων τον υπηρετούσαν.

Η τελευταία σκηνή είναι συμβολική, καθώς δείχνει τον Χέρολντ να περπατά σ’ ένα δάσος γεμάτο με σκελετούς. Πρόκειται για αλληγορία του γεγονότος ότι οι Βρετανοί τον υποχρέωσαν να έλθει αντιμέτωπος για τα εγκλήματά του, βάζοντάς τον να σκάψει τα λείψανα των ανδρών που είχαν δολοφονηθεί κατόπιν διαταγής του.

Με τους τίτλους τέλους βλέπουμε τον Χέρολντ και την ομάδα του πάνω στο αυτοκίνητό τους να κυκλοφορούν σε κεντρικό δρόμο μιας σύγχρονης γερμανικής πόλης (το Γκέρλιτς). Κατεβαίνουν από το αυτοκίνητο και αρχίζουν να ελέγχουν, να εκφοβίζουν και να κλέβουν τους περαστικούς.

Πρόκειται για μία προειδοποίηση για τον κίνδυνο του φασισμού στις σύγχρονες κοινωνίες. 

Δείτε εδώ το τρέιλερ της ταινίας:

Αρχική εικόνα: αμερικανική διαφημιστική αφίσα της ταινίας “Η στολή του Λοχαγού”. Πηγή: Pinterest