Ο γάτος που επέζησε σε τρία πολεμικά πλοία, που βυθίστηκαν στον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο. Ο “Αβύθιστος Σαμ”

Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν συνηθισμένο τα πληρώματα των πολεμικών πλοίων να έχουν γάτες. Απ’ όλες, η πιο ξακουστή ήταν μια ασπρόμαυρη που έμεινε στην ιστορία αρχικά ως «Όσκαρ» και αργότερα ως ο «Αβύθιστος Σαμ». Ο λόγος ήταν γιατί μέσα σε μόλις έξι μήνες επιβίωσε από τη βύθιση του γερμανικού θωρηκτού «Μπίσμαρκ», του βρετανικού αντιτορπιλικού «Κοζάκος» και του αεροπλανοφόρου «Άρκ Ρογιάλ»

 του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Από το γερμανικό ναυτικό στο βρετανικό

Στις 18 Μαΐου 1941 το γερμανικό θωρηκτό «Μπίσμαρκ» απέπλευσε για την πρώτη και τελευταία πολεμική αποστολή του. Λίγες μέρες αργότερα, στις 27 Μαΐου, έδωσε σκληρή μάχη στον Ατλαντικό με πολλά βρετανικά πολεμικά σκάφη και αεροπλάνα. Το «Μπίσμαρκ» χτυπήθηκε ανελέητα και αχρηστεύθηκε το πηδάλιό του. Οι Γερμανοί προτίμησαν να βυθίσουν τη ναυαρχίδα του στόλου τους παρά να πέσει στα χέρια των εχθρών τους.

Από τα 2.100 μέλη πληρώματος του «Μπίσμαρκ» μόνο 115 επέζησαν και τους μάζεψαν οι βρετανοί. Πολλοί διασώθηκαν από το αντιτορπιλικό «Κοζάκος» («HMS Cossack»). Λέγεται ότι οι ναύτες του “Κοζάκος” μαζί με τους ναυαγούς του “Μπίσμαρκ” μάζεψαν και ένα ασπρόμαυρο αρσενικό γατάκι που στεκόταν πάνω σε μια σανίδα και επέπλεε στη θάλασσα. Προφανώς, ανήκε σε κάποιο Γερμανό ναύτη που το είχε για παρέα στο γερμανικό θωρηκτό.

Το πλήρωμα του «Κοζάκος» έδωσε στο γάτο το όνομα «Όσκαρ». Λέγεται ότι διάλεξαν αυτό το όνομα καθώς αρχίζει από «Ο». Στο Διεθνή Κώδικα Σημάτων το γράμμα αυτό είναι κωδικός για το «Man Overboard», δηλαδή «Άνδρας στη Θάλασσα».

Στο βρετανικό αντιτορπιλικό «Κοζάκος»

Ο Όσκαρ ήταν στο «Κοζάκο» μέχρι και τέλος Οκτωβρίου 1941. Στις 24 του μήνα, το βρετανικό αντιτορπιλικό συνόδευε μια νηοπομπή από το Γιβραλτάρ στη Μεγάλη Βρετανία όταν χτυπήθηκε από μία τορπίλη που έριξε εναντίον του το γερμανικό υποβρύχιο U-563. Η έκρηξη της τορπίλης δεν βύθισε το αντιτορπιλικό αλλά κατέστρεψε το ένα τρίτο του μπροστινού τμήματος του πλοίου. Από τα 190 μέλη του πληρώματος σκοτώθηκαν τα 159. Ο Όσκαρ και οι λίγοι επιζώντες του «Κοζάκος» διασώθηκαν και μεταφέρθηκαν στο Γιβραλτάρ.

Οι Βρετανοί προσπάθησαν να ρυμουλκήσουν και το βαριά χτυπημένο πλοίο τους στο Γιβραλτάρ. Όμως, αυτό αποδείχτηκε αδύνατο εξαιτίας των άσχημων καιρικών συνθηκών. Στις 27 Οκτωβρίου 1941 το «Κοζάκος» τελικά βυθίστηκε.

Στο αεροπλανοφόρο «Άρκ Ρογιάλ»

 Ενώ ο Όσκαρ ήταν στο Γιβραλτάρ του άλλαξαν το όνομα σε «Αβύθιστο Σαμ» («Unsinkable Sam»). Αφορμή στάθηκε το γεγονός ότι είχε επιβιώσει από δύο πολεμικά πλοία που βυθίστηκαν και το μεγαλύτερο ποσοστό των πληρωμάτων τους χάθηκε.

Στο Γιβραλτάρ έτυχε να είναι ελλιμενισμένο το αεροπλανοφόρο «Άρκ Ρογιάλ» («HMS Ark Royal»). Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα πλοία του βρετανικού στόλου και είχε παίξει σημαντικό ρόλο σε νικηφόρες επιχειρήσεις. Μία από αυτές ήταν και η καταστροφή του «Μπίσμαρκ», στην οποία συμμετείχε και το «Κοζάκος».

Ο Όσκαρ ή Αβύθιστος Σαμ, θεωρήθηκε ότι ήταν γουρλής και έτσι μεταφέρθηκε άμεσα στο «Αρκ Ρογιάλ». Ωστόσο, η κακοτυχία συνέχισε να κυνηγά το ασπρόμαυρο γάτο και όποιο πλοίο επέβαινε.

Στις 14 Νοεμβρίου 1941, λίγες μέρες αφότου ο γάτος μετατέθηκε στο βρετανικό αεροπλανοφόρο, τορπιλίστηκε από το γερμανικό υποβρύχιο U-81. Το «Άρκ Ρογιάλ» έπαθε μεγάλες ζημιές αλλά δεν βυθίστηκε. Έτσι, έγινε προσπάθεια να ρυμουλκηθεί. Όμως, η ασταμάτητη εισροή νερού στο αεροπλανοφόρο οδήγησε στην ανατροπή και βύθισή του. Ο αργός ρυθμός με τον οποίο βυθίστηκε είχε σαν αποτέλεσμα να διασωθεί όλο το πλήρωμά του, εκτός από ένα ναύτη.

Στους επιζώντες συμπεριλαμβανόταν και ο Αβύθιστος Σαμ.

Βρέθηκε να επιπλέει πάνω σε μία σανίδα και σύμφωνα με τους διασώστες του, ήταν «θυμωμένος αλλά αρκετά άθικτος». Μεταφέρθηκε αρχικά στο βρετανικό αντιτορπιλικό «Κεραυνός» («HMS Lightning») και στη συνέχεια στο αντιτορπιλικό «Λεγεώνα» («HMS Legion»). Κατά σύμπτωση, το τελευταίο πλοίο ήταν εκείνο που είχε διασώσει και πάλι το γάτο όταν βυθίστηκε το «Κοζάκος».

Τα δύο πλοία που έσωσαν τον Όσκαρ ή Αβύθιστο Σαμ, δεν είχαν καλύτερη τύχη απ’ όλα τα προηγούμενα στα οποία είχε περπατήσει με τις άσπρες πατούσες του.

Το «Λεγεώνα» βυθίστηκε το 1942 και το «Κεραυνός» ένα χρόνο αργότερα.

Ευτυχώς για το βρετανικό ναυτικό, αποφασίστηκε να κρατηθεί μακριά από τα πλοία του στόλου και να παραμείνει στο γραφείο του Κυβερνήτη του Γιβραλτάρ. Όμως, μετά από λίγο διάστημα κανόνισε να φύγει ο γάτος από την περιοχή δικαιοδοσίας του. Μάλλον θα φοβόταν ότι με τέτοιο «σύμμαχο», οι Γερμανοί θα έπαιρναν το Γιβραλτάρ!

Έτσι ο γάτος μεταφέρθηκε στο Μπέλφαστ στη Βόρεια Ιρλανδία σ’ ένα οίκημα όπου διέμεναν απόστρατοι του Βρετανικού Ναυτικού. Εκεί έζησε ήσυχα τα υπόλοιπα χρόνια του και πέθανε το 1955. Μάλιστα, ήταν τόσο διάσημος, που η ζωγράφος Τζορτζίνα Σο-Μπέικερ, τον απαθανάτισε σ’ ένα πίνακα που βρίσκεται στο βρετανικό Εθνικό Ναυτικό Μουσείο στο Γκρίνουιτς.

Ήταν πράγματι ο Όσκαρ/Αβύθιστος Σαμ στο «Μπίσμαρκ»;

Κάποιοι ιστορικοί θεωρούν ότι δεν υπάρχουν ισχυρά στοιχεία για την παρουσία του στο «Μπίσμαρκ». Βασικό τους επιχείρημα είναι ότι η βύθιση του γερμανικού θωρηκτού και η διάσωση των λιγοστών επιζώντων πραγματοποιήθηκε σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Έτσι, η διάσωση ενός γάτου θα ήταν σχεδόν αδύνατη.

Στον αντίποδα, η διασύνδεση του Όσκαρ/Αβύθιστου Σαμ με το «Μπίσμαρκ» είχε ήδη γίνει στη διάρκεια του πολέμου. Μάλιστα, ο πίνακας που ζωγράφισε η Σο-Μπέικερ φέρει τον τίτλο «Όσκαρ, ο Γάτος του Μπίσμαρκ».