Ο φιλέλληνας που “εφηύρε” τον Μαραθώνιο ως Ολυμπιακό άθλημα, για να τιμήσει την προσφορά της Ελλάδας στον πολιτισμό και τον αθλητισμό. Τι σημαίνει η άφιξη των μαραθωνοδρόμων στο στάδιο του τερματισμού

Το Κύπελλο του Σπύρου Λούη κατασκευάστηκε με τις οδηγίες του φιλέλληνα και ελληνιστή Μισέλ Μπρεάλ (1832–1915), του ανθρώπου που εισηγήθηκε και την καθιέρωση του αγωνίσματος του Μαραθωνίου Δρόμου. Εξάλλου φέρει εγχάρακτη και την αφιέρωσή του. 

Την υπόλοιπη επιφάνεια του κυπέλλου στολίζουν πτηνά και υδρόβια φυτά, με συμβολική αναφορά στη μάχη του Μαραθώνα. Με αυτόν τον τρόπο ο Μπρεάλ θέλησε να δώσει μία συμβολική σημασία και να συνδέσει τους Αγώνες της αρχαιότητας με τους σύγχρονους.

Μισέλ Μπρεάλ. Η ιδέα του για τον Μαραθώνιο

Ο Μαραθώνιος Δρόμος είναι ένα δημοφιλές άθλημα με το οποίο ολοκληρώνονται οι Ολυμπιακοί Αγώνες και χρωστά την ύπαρξή του στον φιλέλληνα και γλωσσολόγο Μισέλ Μπρεάλ. Ο ίδιος πρότεινε να συμπεριληφθεί το συγκεκριμένο άθλημα στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα το 1896 και συνέλαβε στην ιδέα της δημιουργίας και απονομής ειδικού κυπέλλου στον νικητή.

Ο Μαραθώνιος που οραματίστηκε ο Μπρεάλ, βασιζόταν στον Φειδιππίδης που έτρεξε από τον Μαραθώνα στην Αθήνα, μια απόσταση περίπου 42 χιλιομέτρων, για να ανακοινώσει ότι οι Πέρσες είχαν ηττηθεί στη Μάχη του Μαραθώνα.

Για τον Μπρεάλ η καθιέρωση του Μαραθωνίου Δρόμου και η κατασκευή και αθλοθέτηση του Κυπέλλου, θα απέδιδε τιμή στην Ελλάδα για την προσφορά της στον Πολιτισμό και τον Αθλητισμό.

Η δοκιμασία του Μαραθωνίου Δρόμου θεωρούσε πως ενσάρκωνε τον σύνδεσμο με τους αρχαίους χρόνους. Η είσοδος του μαραθωνοδρόμου στο στάδιο, παραδείγματος χάριν, και η κίνησή του προς το σημείο του τερματισμού συμβόλιζαν τον γυρισμό του πολεμιστή από τη μάχη, την ολοκλήρωση της περιπέτειας.

Η ενσάρκωση της ιδέας

Το 1894, στο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στη Σορβόννη του Παρισιού, για την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων, λειτούργησαν δύο επιτροπές.

Μία για τον φιλαθλητισμό και μία για τη μελέτη των ζητημάτων που είχαν σχέση με την ανασύσταση των Oλυμπιακών Aγώνων. Στη δεύτερη, πρόεδρος εκλέχθηκε ο Έλληνας αντιπρόσωπος Δημήτριος Bικέλας και τις εργασίες της παρακολούθησε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ο διαπρεπής ελληνιστής Mισέλ Μπρεάλ, φίλος του, Πιέρ ντε Κουμπερτέν.

Διαβάστε ακόμα: Η γυναίκα που έτρεξε μόνη της τον Μαραθώνιο το 1896, μια μέρα μετά τον Σπύρο Λούη. Τη χλεύασαν και της απαγόρευσαν την είσοδο στο στάδιο. Μια Ελληνίδα που «χάθηκε στη σκόνη της ιστορίας»

Ο Μπρεάλ κατέθεσε την ιδέα του αγώνα στο συνέδριο και ο βαρόνος Κουμπερτέν δέχτηκε να την υλοποιήσει, ελπίζοντας ότι θα ήταν εφικτή. Δέχτηκε μάλιστα και την δημιουργία ειδικού κυπέλλου για τον νικητή, παρ’ όλο που αποτελούσε εξαίρεση στον κανόνα του Κουμπερτέν ότι το έπαθλο των νικητών θα ήταν ένα μετάλλιο, ένα δίπλωμα και ένα στεφάνι ελιάς.

Στα απομνημονεύματά του ο Κουμπερτέν αποκάλυψε πως, αν και έβρισκε την ιδέα “ιδιαίτερα φιλόδοξη” για την εποχή, πείστηκε από τον ενθουσιασμό του Μπρεάλ.

Ο Μαραθώνιος Δρόμος επίσημο άθλημα των Ολυμπιακών Αγώνων

Όπως αποδείχθηκε αργότερα δεν γνώριζε ότι η απόσταση που καλούνταν να καλύψουν οι αθλητές ήταν τόσο μεγάλη. Ο Μπρεάλ, όπως είχε αναφέρει και σε επιστολή του προς τον Κουμπερτέν, φαντάστηκε ότι η απόσταση που θα καλούνταν να καλύψουν οι αθλητές, θα ξεκινούσε από τον Μαραθώνα και θα τελείωνε στην Πνύκα, τον λόφο στους πρόποδες της Ακρόπολης.

Ωστόσο, για καθαρά πρακτικούς λόγους, ο τερματισμός έπρεπε να γίνει στο Παναθηναϊκό Στάδιο, το οποίο φιλοξενούσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896. Στην αλληλογραφία του με τον Δημήτριο Βικέλα, ο Μπρεάλ εξέφρασε ρητά την ιστορική σημασία της ιδέας του, αναδεικνύοντας ξανά τον θαυμασμό του στην αρχαιοελληνική παράδοση.

Ο Μπρεάλ μπορεί να είχε έντονο φιλελληνικό φρόνημα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι θεωρούσε τους Έλληνες μοναδικούς φορείς της κλασσικής ελληνικής παράδοσης. Τον Μάρτιο του 1896, λίγους μήνες πριν την έναρξη των Ολυμπιακών, έγραψε στον Βικέλα ότι, ανεξαρτήτως της εθνικότητας του νικητή του Μαραθωνίου Δρόμου, εκείνος θα εξέφραζε τον ίδιο ενθουσιασμό.

Η απονομή του Κυπέλλου στον Σπύρο Λούη

Ο Μισέλ Μπρεάλ δεν παραβρέθηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 για να παραδώσει ο ίδιος, όπως ήθελε, το έπαθλο στον νικητή, Σπύρο Λούη. Ωστόσο, φρόντισε να στείλει το Κύπελλο στη Γαλλική Σχολή Αθηνών και ο διευθυντής της, το παρέδωσε στην Επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο Μισέλ, μάθαινε τις εξελίξεις από τα τηλεγραφήματα του Βικέλα.

Έσπευσε δε να του απαντήσει με μνημειώδη επιστολή του, στην οποία έλεγε:

“Αγαπητέ φίλε, Mη δυνάμενος, να στέψω αυτοπροσώπως τον νικητήν του Mαραθωνίου δρόμου, στέλλω μακρόθεν προς αυτόν τα εγκάρδιά μου συγχαρητήρια. Αγνοώ οποίας εθνικότητος θα είνε, αλλ΄ οίονδήποτε το γένος του, τον προσαγορεύω ως αντιπρόσωπον της ελληνικής παραδόσεως…

Περιττόν λοιπόν να είπω μετά πόσης χαράς βλέπω αναγεννωμένας υπό νεωτέραν μορφήν τας αυτάς ασκήσεις, τα αυτά αγωνίσματα και μετά πόσης στοργής σας παρακολουθώ. Δέχθητε, φίλτατε πρόεδρε, και διακοινώσατε εις τους συναδέλφους σας της επί των αγώνων επιτροπής την διαβεβαίωσιν της ειλικρινούς συμπαθείας μου.

Παρίσιοι, 23 Mαρτίου 1896

Mιχαήλ Mπρεάλ”

Έξι ημέρες μετά, στον μαραθώνιο συμμετείχαν 13 δρομείς από την Ελλάδα και 4 από άλλες χώρες. Μετά από πολλές εναλλαγές αθλητών που προπορεύονταν αλλά δνε άντεξαν τη δοκιμασία, ο Λούης κάλυψε την απόσταση σε 2 ώρες 50 λεπτά και 50 δευτερόλεπτα. Το 2019 το ρεκόρ ήταν 2:01.39. Το 1896 όμως οι αθλητές ήταν ερασιτέχνες, δεν προπονούνταν συστηματικά και δεν είχαν στη διαθέσή τους βοήθεια από συνεργάτες πολλών ειδικοτήτων. Από όσους έτρεξαν σχεδόν κανείς δεν είχε ξανακάνει την απόσταση σε προπόνηση και φυσικά δεν γνώριζαν τις ιδιομορφίες της διαδρομής. Ο Λούης αναδείχθηκε σε εθνικό ήρωα και δεν έτρεξε ποτέ ξανά σε μαραθώνιο.

Αντλήθηκαν πληροφορίες από: Μικρός Ρωμηός – ηλεκτρονική εφημερίδα για την Αθήνα

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Ποιος ήταν ο πρώτος σύγχρονος μαραθώνιος αγώνας στην Ελλάδα; Η «Μαραθωνομαχία» που συγκλόνισε το κοινό και ο πρώτος ηρωικός τερματισμός αθλητή που μπήκε στο στάδιο τρεκλίζοντας (βίντεο)