Ο Ερντογάν και η άλωση της Τριπολιτσάς. Πότε πραγματικά απελευθερώθηκε και γιατί οι Έλληνες την αποκαλούσαν “αθλία”

Κείμενο: Γιώργος Θ. Πραχαλιάς, ιστορικός ερευνητής, στρατιωτικός, μέλος Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών 

Στις 23 Σεπτεμβρίου 1821 οι Έλληνες υπό το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη άλωσαν την Τριπολιτσά με συντριπτικό τρόπο, εδραιώνοντας την επανάσταση.

Η Τριπολιτσά, που στην παλαιοτουρκική είναι το όνομα των κήπων του ισλαμικού παραδείσου, ιδρύθηκε από τους Οθωμανούς μετά το 1461 πάνω στα ερείπια της αρχαιοελληνικής, βυζαντινής και φραγκικής περιόδου.

Το 1689 την κατέλαβαν οι Βενετσιάνοι με τη σύμπραξη των Ελλήνων και άρχισαν να τη μετατρέπουν στο μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Το 1715, οι Οθωμανοί ανακατέλαβαν την πόλη και συνέχισαν το σχεδιασμό των Βενετσιάνων.

Γρήγορα η Τριπολιτσά έγινε το σύμβολο της οθωμανικής παντοδυναμίας. Το σαράι, το τζαμί, η αγορά και όλα τα οθωμανικά οικοδομήματα της πόλης συναγωνίζονταν σε μεγαλοπρέπεια τα αντίστοιχα της Κωνσταντινούπολης.

Ο «Μεταξένιος Δρόμος» της Τριπολιτσάς (σημερινή οδός Διοτίμας), θεωρούνταν ο επιβλητικότερος ολόκληρης της οθωμανικής επικράτειας. Τα τεράστια κέρδη που απέφερε το δουλεμπόριο με τα καραβάνια των παιδιών και των γυναικών των γκιαούρηδων που στέλνονταν στα σκλαβοπάζαρα της ανατολής, δημιούργησε μία από τις ισχυρότερες παροικίες Εβραίων σε ολόκληρη τη Μεσόγειο.

Η αθλία Τριπολιτσά με την τρομερή παλουκόραχη

Για τους Τούρκους ήταν «του Λιονταριού οι Πόρτες» ενώ για τους Ρωμιούς ήταν απλώς η «αθλία Τριπολιτσά» με την τρομερή παλουκόραχη, όπου οι Οθωμανοί παλούκωναν ζωντανούς τους Ρωμιούς κατά εκατοντάδες, ενώ στο κέντρο της υπήρχε ο τρομερός «Πλάτανος της Τριπολιτσάς», όπου κρέμαγαν τους καπεταναίους και τους ιερείς.

Οι μόνες πόλεις για τις οποίες ο Ελληνισμός χρησιμοποιεί τον όρο της άλωσης είναι για την Κωνσταντινούπολη και για την Τριπολιτσά. Το 1453 αλώθηκε η Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη από τους Οθωμανούς, ενώ το 1821 αλώθηκε η Οθωμανική αθλία Τριπολιτσά από τους επαναστατημένους Έλληνες.

Το 1453 στην Κωνσταντινούπολη καταλύθηκε η κρατική υπόσταση του Ελληνισμού, ενώ το 1821 στην Τριπολιτσά καταλύθηκε η κρατική υπόσταση των Οθωμανών και αναβίωσε ξανά η κρατική υπόσταση του Γένους. Το 1453 στην Κωνσταντινούπολη είχαμε ενταφιασμό του Ελληνισμού και το 1821 στην Τριπολιτσά είχαμε Εθνεγερσία.

Η οθωμανική αθλία Τριπολιτσά αλώθηκε από τους Έλληνες το 1821, έζησε ελεύθερη μέχρι το 1825 που σκλαβώθηκε πάλι από τον Αιγύπτιο Ιμπραήμ και απελευθερώθηκε οριστικά το 1828 από το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.

Όσοι μιλούν σήμερα για απελευθέρωση της Τριπολιτσάς το 1821 κάνουν τεράστιο λάθος και άθελά τους συμβάλλουν στην απομείωση του ιστορικού συμβολισμού της Άλωσης της Τριπολιτσάς.

Όλα τα παραπάνω τα γνωρίζει πολύ καλά ο Ερντογάν και γι’αυτό προκαλεί, και φέτος και πέρσι, με εμπρηστικές δηλώσεις για την Τριπολιτσά. Γνωρίζει ότι η Άλωση της Τριπολιτσάς το 1821 είναι το ιστορικό ορόσημο για τους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-13 και τη Μικρασιατική Εκστρατεία του 1919.

Όπως επίσης γνωρίζει ότι το 1922 η εμφύλια διαμάχη των Ελλήνων οδήγησε στη Μικρασιατική Καταστροφή και την απώλεια της Κωνσταντινούπολης. Ο Ελληνικός Στρατός δεν ηττήθηκε το 1922. Παραιτήθηκε αηδιασμένος από τη συνέχιση ενός ιερού αλλά προδομένου αγώνα και αποχώρησε από τη Μικρασία. Και έκτοτε, όπως πολύ ορθά λέει η Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, η Ελλάδα είναι το μοναδικό ευρωπαϊκό έθνος που δεν απελευθέρωσε την ιστορική του πρωτεύουσα.

Η πολιτική συγκυρία

Ο Ερντογάν είναι ίσως ο ικανότερος αντίπαλος που είχαμε ποτέ. Μαζί με τα παραπάνω, γνωρίζει ότι είμαστε ενοχικοί και φοβικοί. Ψυχολόγησε πολύ σωστά ότι η ελληνική πολιτική ηγεσία φοβάται το θέμα της σφαγής στην Τριπολιτσά το 1821 και προσπαθεί να το αποφύγει. Γι’ αυτό και δεν παρευρέθηκε πέρσι στην Τρίπολη στα διακοσάχρονα του 1821 ο Πρωθυπουργός και η Πρόεδρος της επιτροπής «Ελλάδα 2021».

Και φέτος, στα εκατόχρονα της Μικρασιατικής Καταστροφής και της σφαγής της Σμύρνης, η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας δεν θα παρευρεθεί για πρώτη φορά από το 2016 στις εκδηλώσεις για την Άλωση της Τριπολιτσάς. Η φοβικότητα και η ανυπαρξία απάντησης από πλευράς μας, επιτρέπει δυστυχώς στον Ερντογάν να καθορίζει αυτός πλέον το brand name της Τρίπολης αλλά και της Επανάστασης του 1821.

Η δόξα της Τριπολιτσάς του 1821 είναι η βάση της εθνικής και πολιτικής ταυτότητας ολόκληρου του Νεότερου Ελληνισμού.

Μιας ταυτότητας που μας οδήγησε εκατό χρόνια μετά, το 1921, έξω από τα περίχωρα της Άγκυρας. Της ίδιας ταυτότητας, που με την έμφυτη εμφυλιοπολεμική της διάσταση, μας οδήγησε ένα χρόνο μετά στη μεγαλύτερη καταστροφή μας ως Έθνος.

Από εμάς και τις αποφάσεις μας εξαρτάται η πορεία μας στο μέλλον. Ας φανούμε λοιπόν αντάξιοι. Και τότε, ίσως έρθει κάποτε η στιγμή που θα πάψουμε να είμαστε το μόνο ευρωπαϊκό έθνος που δεν απελευθέρωσε την ιστορική του Πρωτεύουσα.

Σημείωση από Μηχανή του Χρόνου

Η αρχική Φωτογραφία προέρχεται από την ανάρτηση του Ερντογάν για την Άλωση της Τριπολιτσάς. Πρόκειται για ιστορικό λάθος του τούρκου προέδρου και του επιτελείου του, καθώς ο πίνακας δεν αναφέρεται στην Τριπολιτσά, αλλά σε άλλη μάχη. Στην πραγματικότητα ο πίνακς απεικονίζει την μάχη του Πιτερβαρντάιν. 

Συγκεκριμένα ο πίνακας είναι του George Philipp Rugendas και έχει σχέση με τον Αυστρο-τουρκικό Πόλεμο. Συγκεκριμένα απεικονίζει την αναμέτρηση που έγινε στις 5 Αυγούστου 1716. Τότε, ο ο οθωμανικός στρατός πολιόρκησε το φρούριο Πετροβαραντίν, το οποίο ελεγχόταν από τους Αψβούργους. Η περιοχή σήμερα αναφέρεται ως Νόβι Σαντ, Βοϊβοντίνα στην Σερβία.