Ο εμφύλιος στην Κορινθία για την ωραία Σοφία Ρέντη. Η εξαφάνιση – θρίλερ του αγαπημένου της στην Μάχη του Ανάλατου

του συνεργάτη μας, ιστορικού ερευνητή Στέφανου Μίλεση

Η Σοφία Ρέντη ονομάστηκε «νέα ωραία Ελένη», καθώς η ζωή της θύμιζε την Ελένη του Μενελάου. Για την ομορφιά της έγιναν εμφύλιοι πόλεμοι και καταστροφές.

Πατέρας της ήταν ο Θεοχαράκης Ρέντης που στα 1818 κατηχήθηκε στην Φιλική Εταιρεία και το 1820 διορίστηκε εκπρόσωπός της στην Πελοπόννησο.

Όταν η κόρη του Σοφία Ρέντη έφτασε στην ηλικία γάμου δεν υπήρχε στην Κορινθία πιο ξακουστή νύφη από αυτήν.

Πολλοί νέοι ονειρεύονταν να την κάνουν δική τους. Κανένας όμως δεν φαινόταν αντάξιος της φήμης της. Την ίδια εποχή η οικογένεια Νοταρά βρισκόταν στην ακμή της σε πλούτο και δόξα. Ένα από τα μέλη της οικογενείας ήταν και ο Ιωάννης Νοταράς (Γιαννάκης) που ήταν όμορφος στην εμφάνιση, γενναίος και το κυριότερο διάδοχος του πλούτου της οικογενείας του.

Το 1821 ευρισκόμενος μόλις στην ηλικία των 19 ετών ονομάστηκε Στρατηγός, αφού είχε ήδη λάβει μέρος και είχε διακριθεί σε πολλές μάχες. Όλοι στην Κόρινθο τον αποκαλούσαν «Αρχοντόπουλο», λόγω του πλούτου της οικογενείας. Η οικογένειά του είχε προσφέρει στον Αγώνα 1.300.000 γρόσια.

Ο Γιαννάκης Νοταράς συντηρούσε με δικά του χρήματα δικό του στρατό.

Οι δύο νέοι, Γιαννάκης Νοταράς και Σοφία Ρέντη ανταμώσανε και ταιριάξανε. Αποφάσισαν να αρραβωνιαστούν και έδωσαν λόγο

Εμφύλιος για την ωραία Σοφία

Όμως οι αρραβώνες τους έμελλαν να γίνουν αιτία εμφύλιας διαμάχης. Η φλόγα της ζήλειας κατέκαψε την Κορινθία. Συγκεκριμένα ο Παναγιωτάκης Νοταράς, στρατηγός κι αυτός, επίσης όμορφος και γενναίος, από άλλο κλάδο της ίδιας οικογένειας (πρωτοξάδελφος του Γιαννάκη) είχε ζήτησε το χέρι της Σοφίας Ρέντη.

Όταν έμαθε για την επιλογή της προς τον Γιαννάκη, βρήκε αφορμή και κίνησε πόλεμο εναντίον του. Τον Μάρτιο του 1826 τα δύο στρατιωτικά σώματα του Γιαννάκη και του Παναγιωτάκη Νοταρά συγκρούσθηκαν κοντά στο Σοφικό σε μια φονικότατη μάχη.

Ο Γιαννάκης Νοταράς νίκησε αλλά δυστυχώς προέβη σε πράξεις εκδίκησης κατακαίγοντας το δάσος του Σοφικού που βρισκόταν κρυμμένη η δύναμη του αντιπάλου του. Μετέφερε τον εμφύλιο στα περισσότερα μέρη της Κορινθίας καταδιώκοντας τον Παναγιωτάκη Νοταρά.

Έκαψε την Ζάχολη, την Καστανιά, την Λεύκα και άλλες περιοχές και η Κορινθία υπέφερε πολλά από αυτή την διαμάχη. Φόνοι και εγκλήματα διαπράχθηκαν για μια γυναίκα! Την Σοφία Ρέντη.

Η νέα αναβολή των αρραβώνων

Παρά το γεγονός ότι ο Γιαννάκης κατατρόπωσε τον αντίπαλό του, δεν κατάφερε να αρραβωνιαστεί με την Σοφία Ρέντη. Αιτία ήταν η εξόρμηση στην Πελοπόννησο του Ιμπραήμ Πασά.

Η κυβέρνηση τότε κάλεσε όσους μπορούσαν να πολεμήσουν να συγκεντρωθούν στην Αττική. Ο Γιαννάκης Νοταράς συγκέντρωσε 1200 άνδρες και αφού αποχαιρέτισε την Σοφία αναχώρησε. Δύο ημέρες νωρίτερα είχε αναχωρήσει από την Κόρινθο και ο αντίπαλός του Παναγιωτάκης Νοταράς.

Οι δύο αντίπαλοι της Κορίνθου όμως επέλεξαν να ενταχθούν σε διαφορετικά στρατόπεδα. Ο Γιαννάκης Νοταράς εντάχθηκε στον στρατό του Γεωργίου Καραϊσκάκη ενώ ο Παναγιωτάκης ενώθηκε με τον Βάσω Μαυροβουνιώτη και τον Δημήτριο Βούρβαχη.

Η Μάχη της Καστέλλας

Ο Γιαννάκης Νοταράς διακρίθηκε στη μάχη της Καστέλλας και ο Καραϊσκάκης τον επαίνεσε: «Τούτος ο νέος αν ζήσει θα ντροπιάσει πολλούς από εμάς τους γεροντότερους. Μακάρι η πατρίδα να είχε πολλούς σαν κι αυτόν!».

Όλοι τον θαύμασαν. Μέχρι και δημοτικά τραγούδια γράφτηκαν για την παρουσία του στις φαληρικές πεδιάδες.

Η εξαφάνιση του αγαπημένου

Η προφητεία του όμως δεν επαληθεύτηκε. Διότι αμέσως μετά στη μάχη του Ανάλατου, ο Γιαννάκης Νοταράς χάθηκε!

Μέχρι την τελευταία στιγμή οι συναγωνιστές του που διασώθηκαν τον έβλεπαν να πολεμάει σα λιοντάρι με το σπαθί στο χέρι. Όμως μέσα στον όλεθρο της ήττας που υπέστησαν οι Έλληνες στο Φάληρο, δεν υπήρξαν αξιόπιστες μαρτυρίες για την τύχη του. Όλα δείχνουν ότι αιχμαλωτίστηκε και εκτελέστηκε αργότερα.

Η τύχη του παλληκαριού και οι διάφορες εκδοχές της απαιτούν ξεχωριστή αναφορά. Γεγονός είναι πως στην Σοφία Ρέντη ανακοινώθηκε ο θάνατός του.

Το πρόβλημα ήταν ότι ο Γιαννάκης είχε εξαφανιστεί στη μάχη και το σώμα του δεν βρέθηκε

Η μαυροφορούσα Σοφία με την ελπίδα ανεύρεσης

Η Σοφία Ρέντη μπορεί να ντύθηκε στα μαύρα, αλλά μέσα της διατηρούσε άσβεστη την ελπίδα να βρει τον Γιαννάκη ζωντανό αιχμάλωτο των Τούρκων. Την ελπίδα της αυτή δυνάμωνε ένας στρατιώτης του Νοταρά, ο Αργύρης Γιαννιώτης, που διασώθηκε και που ισχυριζόταν ότι ο Γιαννάκης Νοταράς δεν σκοτώθηκε στην μάχη. Ήταν ο ίδιος που αμέσως μετά τη σφαγή έψαχνε ανάμεσα στα πτώματα για να τον βρει.

Βασιζόμενη στην μαρτυρία του η Σοφία Ρέντη με την οικογένεια Νοταρά άρχισαν να ξοδεύουν πολλά χρήματα για έρευνες. Πλήρωναν ανθρώπους στο λιμάνι του Πειραιά οι οποίοι ανέμεναν τα πλοία που έφταναν από Σμύρνη και άλλα μέρη της Ιωνίας καθώς και από την Ρωσία για να αντλούν πληροφορίες.

Ρωτούσαν τους επιβάτες που αποβιβάζονταν στον Πειραιά μήπως τον είχαν δει ή είχαν μάθει περί αυτού. Ο παλιός στρατιώτης του, ο Αργύρης Γιαννιώτης, μένοντας πιστός στον διοικητή του έφτασε μέχρι τα βαθιά του γεράματα να περιδιαβαίνει μέρη της Μικράς Ασίας αναζητώντας τον.

Η επιστολή από την Οδησσό

Τα χρόνια περνούσαν μέχρι που το 1845  έφτασε με το ατμόπλοιο στον Πειραιά από την Οδησσό μια επιστολή. Με αυτήν έφτανε μαντάτο ότι κάποιος Έλληνας συστήθηκε στις φυλακές της Οδησσού ως υιός Νοταρά περιγράφοντας στη συνέχεια την χρόνια αιχμαλωσία του. Ότι κατάφερε να δραπετεύσει και με Αρμενικό όνομα έφτασε στην Ρωσία όπου συνελήφθη διότι είχε παραβεί τους υγειονομικούς κανονισμούς της καραντίνας.

Η επιστολή αυτή είχε γραφτεί στην Οδησσό από τον γιο του Στρατηγού Ρεβελιότη όπου ζούσε εκεί. Μάλιστα ο Ρεβελιότης παρέθετε και στοιχεία από τη ζωή του εμφανιζόμενου ως Ιωάννη Νοταρά τα οποία αποδείκνυαν ότι ήταν αυτός!

Η οικογένεια κινητοποιήθηκε. Έστειλε αμέσως άνθρωπό της στην Οδησσό για να τον συναντήσει. Όμως ματαίως! Επρόκειτο για απάτη με σκοπό κάποιοι να εισπράξουν τη μεγάλη αμοιβή που προσέφερε ο Πανούτσος Νοταράς, θείος του Γιαννάκη.

Μέχρι το 1850 διαρκούσαν οι αναζητήσεις που ανά δύο ή τρία χρόνια φούντωναν καθώς όλο και μια νέα πληροφορία έφτανε στην οικογένεια Νοταρά. Η πικρή αλήθεια βεβαίως ήταν πως το Αρχοντόπουλο αποκεφαλίστηκε μαζί με άλλους Έλληνες αιχμαλώτους σε ένα πηγάδι εκκλησίας κοντά στη Λεωφόρο Αμφιθέας.

Η τύχη της Σοφίας Ρέντη

Πέρασε καιρός και όσο ο Γιαννάκης δεν βρισκόταν την Σοφία πλησίασε και πάλι ο Παναγιωτάκης Νοταράς, όπως και ο Δημήτρης Καλλέργης. Ο τελευταίος είχε πολεμήσει μαζί με τον Γιαννάκη και είχε αιχμαλωτιστεί, αλλά τον είχε ελευθερώσει η μητέρα του πληρώνοντας πολλά λύτρα. Οι Τούρκοι για «ενθύμιο» του είχαν κόψει το ένα αυτί.

Ο Δημήτρης Καλλέργης εξαρχής υποστήριζε και επαναλάμβανε στην Σοφία πως ο Γιαννάκης είχε εκτελεστεί. Είχε δει έναν Τούρκο να του κόβει το κεφάλι μπροστά από το πηγάδι. Όμως η Σοφία Ρέντη δεν τον πίστευε καθώς θεωρούσε ότι το έλεγε επειδή την επιθυμούσε για να την πείσει να τον παντρευτεί.

Τελικά η Σοφία Ρέντη παντρεύτηκε τον Δημήτρη Καλλέργη με τον οποίο ένιωσε πλησιέστερα, καθώς είχε εν μέρει ακολουθήσει την τύχη του χαμένου Γιαννάκη Νοταρά.