Άλμπερτ Μπεζερίδης. Ο Έλληνας σεναριογράφος που ήταν φίλος του Μπόγκαρτ και υπέγραψε τεράστιες κινηματογραφικές επιτυχίες

Αντλήθηκαν πληροφορίες από το ντοκιμαντέρ του Σπύρου Ν. Ταραβήρα, “Μπαζ”.

Ο Άλμπερτ Μπεζερίδης ήταν ένας από τους καλύτερους σεναριογράφους του Χόλυγουντ ενώ ο Φρανσουά Τριφό τον χαρακτήρισε ως “πρωτοπόρο του φιλμ νουάρ”.

Τα σενάρια δεκάδων κλασσικών ταινιών του Χόλυγουντ των δεκαετιών 1940 και 1950 φέρουν την υπογραφή του. “Η φόνισσα”, το “Επικίνδυνο Μονοπάτι”, το “Φίλησέ με μέχρι θανάτου”, το “Άνθρωποι του αίματος” είναι μερικά από αυτά.

Ο Άλμπερτ Ισαάκ Μπεζερίδης γεννήθηκε το 1908 στη Σαμψούντα του Πόντου από Έλληνα πατέρα και Αρμένισσα μητέρα.

Λόγω των διωγμών από τους Τούρκους, σε ηλικία ενός έτους μετανάστευσε με την οικογένειά του στην Αμερική. Εγκαταστάθηκαν στο Φρέσνο της Καλιφόρνια και, για χρόνια, έζησαν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας. Από μικρός ξεκίνησε να εργάζεται ως βοηθός του πατέρα του, που μετέφερε εμπορεύματα στις λαχαναγορές.

Παράλληλα, ο ευφυής νεός, ξεκίνησε να σπουδάζει ηλεκτρολόγος μηχανικός στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια αλλά δεν κατάφερε να ολοκληρώσει τις σπουδές του, καθώς προείχε η ανάγκη εργασίας. Πριν γίνει σεναριογράφος και διεισδύσει στον κόσμο του θεάματος, ο Μπεζερίδης έκανε διάφορες δουλειές για να βγάζει τα προς το ζην. Από μηχανικός αυτοκινήτων μέχρι ηχολήπτης ραδιοφωνικών μεταδόσεων τζαζ συναυλιών.

Η κλοπή από τη Warner Bros

Ωστόσο, η πρώτη του δουλειά ήταν αυτή που τον στιγμάτισε. Οι εμπειρίες του από το φορτηγό, η συναναστροφή του με τους εργάτες στη λαχαναγορά και η γνωριμία του με τη διαφθορά, αποτέλεσαν το υλικό για το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο “The Long Haul”, το οποίο κυκλοφόρησε το 1938, όταν ο Μπεζερίδης ήταν τριάντα ετών.

Την ίδια χρονιά, ένας ατζέντης της Warner Bros., ενθουσιασμένος από την πλοκή του βιβλίου, προσέγγισε τον Μπεζερίδη για να του προτείνει να μεταφέρουν το μυθιστόρημα στη μεγάλη οθόνη, έναντι χρηματικής αμοιβής. Ο Μπεζερίδης δέχτηκε και πούλησε τα πνευματικά δικαιώματα του μυθιστορήματός του για δύο χιλιάδες δολάρια. Ωστόσο, λίγες μέρες αργότερα ανακάλυψε πως το βιβλίο του είχε ήδη γίνει σενάριο, πριν ακόμα υπογράψουν το σχετικό συμβόλαιο. Μπορούσε να είχε διεκδικήσει δεκάδες χιλιάδες δολλάρια.

Ο Τζακ Γουόρνερ, όμως, δεν ήθελε να χάσει τον “πελάτη” και του πρότεινε ένα επταετές συμβόλαιο συνεργασίας, προκειμένου ο Μπεζερίδης να μην μπορεί να μηνύσει την εταιρεία παραγωγής για κλοπή. Έτσι και έγινε. Το 1940 η ταινία κυκλοφόρησε στον κινηματογράφο με τίτλο “They Drive by Night” και στην Ελλάδα προβλήθηκε με τον τίτλο “Η Φόνισσα”, με πρωταγωνιστές τους Τζ. Ραφτ και Χάμφρει Μπόγκαρτ. Ο μεγάλος σταρ ήταν φίλος του και είχαν πάντα ουσιαστικές συζητήσεις.

Ο Μπεζερίδης στη “Μαύρη Λίστα”

Ύστερα από την πρώτη του συνεργασία με τον κινηματογραφικό κολοσσό της Bros, ο Μπεζερίδης άρχισε να “δικτυώνεται” στον χώρο του Χόλυγουντ. Οι φιλελεύθερες ιδέες του τον οδήγησαν να συνάψει φιλίες με άτομα που ανήκαν στην Αριστερά, γεγονός ιδιαίτερα επικίνδυνο, αφού ο “Μακαρθισμός” βρισκόταν στο απόγειό του. Ωστόσο δε ήταν κομμουνιστής. Αντίθετα ήταν ένας ειλικρινής και διεκδικητικός χαρακτήρας που άλλοι τον εκτιμούσαν και άλλοι στο χώρο, απέφευγαν τις “αλήθειες” του.

Το 1951 ξεκίνησε να συζεί με τη σύντροφό του και δηλωμένη κομμουνίστρια σεναριογράφο, Σίλβια Ρίτσαρντς. Την ίδια χρονιά, το όνομά του βρέθηκε στην περίφημη “Μάυρη Λίστα του Χόλυγουντ“, στην οποία συμπεριλαμβάνονταν όσοι καλλιτέχνες θεωρούνταν μέλη ή επιρροές του Κομμουνιστικού Κόμματος και αποκλείονταν από κάθε εργασία στον κινηματογράφο και στα περισσότερα θέατρα των ΗΠΑ.

Στις αρχές του 1960 συνέγραψε μερικά σίριαλ για την τηλεόραση, που έγιναν διαχρονικές επιτυχίες.

Σύντομα όμως απομακρύνθηκε και έκτοτε τα ίχνη του εξαφανίστηκαν, μέχρι το 1999, όταν τον εντόπισε ο σκηνοθέτης, Σπύρος Ταραβήρας, που γύρισε ντοκιμαντέρ με τη ζωή του. Το ντοκιμαντέρ με τίτλο “Buzz” προβλήθηκε το 2005 στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, κατακτώντας το πρώτο βραβείο.

Τον Αύγουστο του 2006, ο Άλμπερτ Μπεζερίδης τιμήθηκε σε ειδική τελετή από την Ένωση Σεναριογράφων και την Ένωση Ηθοποιών.

Την Πρωτοχρονιά της επόμενης χρονιάς, άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 98 ετών.