Ο Έλληνας υπαστυνόμος που εξιχνίασε τη μυστηριώδη δολοφονία ενός γερμανού αξιωματικού στην κατοχή. Η πείνα και οι κακουχίες, μέσα από το Βιβλίο “O Λιμός”

Στην παγωμένη και κατεχόμενη Αθήνα του 1941, οι Αθηναίοι έψαχναν καθημερινά για “τον άρτον τον επιούσιον”, προκειμένου να επιβιώσουν. Οι Γερμανοί και οι Ιταλοί είχαν λεηλατήσει τις αποθήκες και όλα τα αποθέματα τροφίμων της πρωτεύουσας, ενώ διέλυσαν την οικονομία, με τα κατοχικά και χωρίς αξία νομίσματα τους.

Σύντομα από τις ελλείψεις και τον υπερπληθωρισμό, δημιουργήθηκε τεράστιο επισιτιστικό πρόβλημα, καθώς οι αποθήκες άδειασαν, η τροφοδοσία τροφίμων από το εξωτερικό σταμάτησε και οι κάτοικοι έψαχναν στα σκουπίδια των κατακτητών για λίγο φαγητό.

Τα κατασχεμένα τρόφιμα οι δύο στρατοί τα διοχέτευαν στην παράνομη αγορά σε εξωφρενικές τιμές για να πλουτίσουν. Για να το καταφέρουν αυτό συνεργάστηκαν με ένα καλά οργανωμένο δίκτυο Ελλήνων απατεωνίσκων, που έμειναν γνωστοί στην ιστορία ως μαυραγορίτες.

Έτσι, για ένα τενεκέ λάδι οι μαυραγορίτες ήθελαν για αντάλλαγμα πανάκριβα σπίτια, χρυσαφικά, καταστήματα, χωράφια ή οτιδήποτε άλλο είχε χρηματική αξία.

Καθημερινά τα κάρα του δήμου μάζευαν από τους δρόμους δεκάδες πτώματα σκελετωμένων ανθρώπων, που πέθαιναν από την πείνα και το κρύο. Οι περισσότεροι από αυτούς θάβονταν ομαδικά, σε διάφορες περιοχές της πρωτεύουσας.

Πριν καλά – καλά συμπληρωθούν 8 μήνες κατοχή, η χώρα κινδύνευε να αφανιστεί από το λιμό, την ώρα που οι σύμμαχοι για στρατηγικούς λόγους, δεν έδιναν καμία σημασία στο μεγάλο ανθρωπιστικό και επισιτιστικό δράμα των Ελλήνων.

Ήταν η ώρα για κάποιους πατριώτες να αναλάβουν δράση, προκειμένου να κινητοποιήσουν τη διεθνή κοινή γνώμη και να καταφέρουν να γλιτώσουν τον ελληνικό λαό από τη θανατηφόρα πείνα. Ένας από αυτούς ήταν ο μυστηριώδης υπαστυνόμος Αγραφιώτης που δεν λύγισε ούτε στιγμή μπροστά στη γερμανική μπότα, παίζοντας τη ζωή του κορώνα γράμματα τα Χριστούγεννα του 1941. Ο Αγραφιώτης ανασύρθηκε από διαθεσιμότητα που είχε τεθεί από το τμήμα της Πλάκας, μετά την υποστολή της ναζιστικής σημαίας στην Ακρόπολη, από τους Γλέζο και Σάντα.

Πρόκειται για τον ήρωα του βιβλίου “Ο Λιμός” του δημοσιογράφου Πάνου Αμυρά, ο οποίος έπρεπε μέσα σε λίγες ημέρες, να λύσει τη μυστηριώδη δολοφονία ενός Γερμανού αξιωματικού, που είχε στείλει σε μυστική αποστολή στην Αθήνα ο Γιόζεφ Γκέμπελς.

Στο αστυνομικό θρίλερ, ο Αγραφιώτης υπό τις πιέσεις του γερμανικού και του ιταλικού στρατού, της κυβέρνησης Τσολάκογλου και της Αστυνομίας Πόλεων, ξετυλίγει το κουβάρι της περίεργης δολοφονίας, που έγινε στο κέντρο της Αθήνας. Σε αυτήν εμπλέκονται αξιωματικοί των στρατών κατοχής, μαυραγορίτες, μεγάλα ονόματα της αθηναϊκής κοινωνίας, δωσίλογοι, επίορκοι Έλληνες αξιωματικοί, πόρνες και ξένες σταρ του Θεάτρου.

Την ίδια ώρα, ο Αγραφιώτης γίνεται ο «άνθρωπος κλειδί», μιας μεγάλης ανθρωπιστικής προσπάθειας, που έχει ως σκοπό τη σωτηρία χιλιάδων κατοίκων της πόλης. Απόστρατοι και εν ενεργεία αστυνομικοί, διεθνείς οργανισμοί, πρεσβευτές, πλούσιοι ομογενείς και βετεράνοι του ελληνοϊταλικού πολέμου, ενώνουν τις δυνάμεις τους, για μια διεθνή εκστρατεία. Να κάνουν γνωστό το πρόβλημα της πείνας στην Ευρώπη και την Αμερική και να ζητήσουν βοήθεια, για να σώσουν χιλιάδες ζωές από την πείνα.

Το βιβλίο “Ο Λιμός” είναι η πρώτη συγγραφική προσπάθεια του Πάνου Αμυρά και βασίζεται σε πραγματικά περιστατικά, τα οποία συνέβησαν τον πρώτο χρόνο της κατοχής. Για τη συλλογή των στοιχείων ο δημοσιογράφος αφιέρωσε δύο χρόνια στην έρευνα αρχείων, βιβλίων και εφημερίδων. Έτσι, περιγράφονται με ακρίβεια τα σημεία και τα κτήρια που εκτυλίσσεται η ιστορία στην Αθήνα, οι συνήθειες και οι τακτικές των κατοχικών στρατών, το δράμα της αθηναϊκής κοινωνίας, η μαύρη αγορά και το «χρηματιστήριο του θανάτου», καθώς και τα πραγματικά πρόσωπα του βιβλίου.

Η γραφή του συγγραφέα είναι απλή, κατανοητή και απαλλαγμένη από υπερβολές και επίθετα, όπως επίσης και από προσωπικές πολιτικές ή ιδεολογικές πεποιθήσεις.

Αν και “Ο Λιμός“ θεωρείται από τον δημιουργό του ως ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από μία ολοκληρωμένη ιστορική έρευνα.

Ο Πάνος Αμυράς ως έμπειρος οικονομικός συντάκτης και αναλυτής, μεταξύ άλλων, καταφέρνει με έξυπνους διαλόγους των πρωταγωνιστών του, να εξηγήσει στον αναγνώστη, μερικούς από τους τρόπους με τους οποίους αναπτύχθηκε η παραοικονομία στην κατοχή.

Για παράδειγμα, σε μία σκηνή του βιβλίου ένας κουρέας περιγράφει στον Αγραφιώτη για ποιο λόγο δεν πήρε λεφτά από τον Γερμανό που ξύρισε.

«Τουλάχιστον γλίτωσα τα ρέστα», λέει ο κουρέας, αφού πρώτα εξηγεί στον αστυνομικό τη χαμένη αξία του χρήματος της εποχής και τα «κόλπα» των Γερμανών. Τα γερμανικά χαρτονομίσματα δεν είχαν αξία γιατί ήταν χωρίς αντίκρυσμα. Τα ρέστα όμως που ήταν σε δραχμές είχαν πραγματική αξία. Άρα κουρέας όχι μόνο δεν θα πληρωνόταν αλλά θα έχανε και όσα έδινε από το ταμείο του ως ρέστα. Άρα το δωρεάν ξύρισμα έφθασε να συμφέρει περισσότερο…

Σε μία άλλη σκηνή του βιβλίου, ένας χρηματιστής εξηγεί στον Αγραφιώτη με απλά λόγια πως οι μαυραγορίτες έριχναν τις τιμές πανάκριβων σπιτιών, για να τα αγοράσουν με αντάλλαγμα λίγα τρόφιμα.

Ο συγγραφέας μέσα από την αφήγηση του, «ζωντανεύει» κτήρια και τοποθεσίες της Αθήνας, που χάθηκαν στην αντιπαροχή ή που “τα πήρε ο δρόμος”. Ο Αγραφιώτης συχνά βρίσκεται επίσης σε κέντρα διασκέδασης, ζαχαροπλαστεία, καφέ και εστιατόρια που πλέον δεν υπάρχουν, αλλά εκεί γράφτηκε προπολεμικά και μεταπολεμικά, ένα μέρος της καλλιτεχνικής και κοσμικής ιστορίας της πόλης.

Η πλοκή ακολουθεί χρονική σειρά που δεν μπερδεύει τον αναγνώστη και σταδιακά όσο εξελίσσεται το θρίλερ της εξιχνίασης, όλα τα πρόσωπα συνδέονται αριστοτεχνικά μεταξύ τους, χωρίς κάποιο από αυτά να “ξεχνιέται”, κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης.

Παρά την αστυνομική δράση και το αμείωτο ενδιαφέρον για την ανακάλυψη των ενόχων της δολοφονίας του Γερμανού αξιωματικού, στο τέλος δεν αποδίδεται μόνο δικαιοσύνη. Κυρίως θριαμβεύουν οι άνθρωποι, που τα δύσκολα χρόνια της κατοχής, έβαλαν το καθήκον πάνω από όλα και έδωσαν ελπίδα στους πεινασμένους Έλληνες.

«Ο Λιμός» δεν είναι μόνο ένα βιβλίο για την πείνα της κατοχής και το απάνθρωπο πρόσωπο των κατακτητών, αλλά ένα έργο για τη δύναμη της αλληλεγγύης και του αγνού πατριωτισμού.

To βιβλίο Ο λιμός του Πάνου Αμυρά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα σε όλα τα βιβλιοπωλεία.

Διαβάστε επίσης στην ΜτΧ: Οι συνταγές της πείνας στην Κατοχή. Αυτοί που έτρωγαν τον εμετό των μεθυσμένων Γερμανών, γιατί εξαφανίστηκαν οι σκύλοι και οι γάτες; Οι άγνωστες πτυχές της επιβίωσης