Ο πατριώτης που προσπάθησε να σκοτώσει στις φυλακές τον σφαγέα του Διστόμου. Ο Θανάσης Παπούλιας πίστεψε ότι σκότωσε τον Ζάμπελ, αλλά αυτός επέζησε και επέστρεψε στη Γερμανία

Τετάρτη 9 Ιουνίου 1976. Οι αναγνώστες διαβάζουν με έκπληξη στην εφημερίδα «Τα Νέα» τη συνέντευξη του Θανάση Παπούλια, που ισχυριζόταν ότι είχε σκοτώσει στις φυλακές Αβέρωφ, τον επικεφαλής σφαγέα του Διστόμου Hans Zampel.

Όπως έλεγε τότε ο Παπούλιας στο δημοσιογράφο Κώστα Ρεσβάνη, στις 10 Ιουνίου του 1953, δηλαδή εννέα χρόνια μετά το ανείπωτη σφαγή των αμάχων, πήρε τη μεγάλη απόφαση να πάρει εκδίκηση και να εκτελέσει εν ψυχρώ τον Zampel, πριν από την έκδοσή του στη Γερμανία.

«Φεύγουν όλοι. Από το κελί μου βλέπω τον Τσάμπελ που περπατούσε με ένα πακέτο χαρτιά και ένα κουτί γλυκά. Μόνος του. Τρέχω στο μπάνιο. Παίρνω το σίδερο και του βγαίνω μπροστά. Τον αρπάζω από τον ώμο, του δίνω μια σπρωξιά και την ώρα που έπεφτε σηκώνω το σίδερο και με όση δύναμη έχω του το κατεβάζω στο πίσω μέρος του κεφαλιού του. Πέφτει στο χώμα με ανοιγμένο στα δύο το κεφάλι του», περιγράφει ο Παπούλιας. 

Αμέσως στις φυλακές επικράτησε πανικός. Όλοι έτρεξαν να δουν τι συνέβη. Οι γυναίκες κρατούμενες φώναζαν, ενώ ο Παπούλιας ζητούσε να τον πάνε στο διευθυντή. Όταν τον ρώτησαν γιατί χτύπησε τον Γερμανό, είπε απλά «για το Δίστομο».

Η μεγάλη απόφαση του Παπούλια

Ο Θανάσης Παπούλιας καταγόταν από το Χρυσό Άμφισσας και από το 1934 είχε ενταχθεί στο τότε διωκόμενο Κ.Κ.Ε.

Το βράδυ της 10^ης Ιουνίου του 1944 πέρασε από το Δίστομο και αντίκρισε τα νεκρά πτώματα ανδρών, γυναικών, παιδιών και αβάπτιστων μωρών.

Το 1943 είχε μπει στο αντάρτικο και τελικά συνελήφθη το 1947 από τη Χωροφυλακή. Εξορίστηκε στην Ικαρία από όπου δραπέτευσε για να γυρίσει και πάλι στο βουνό.

Ένα χρόνο αργότερα τραυματίστηκε στην Αράχωβα, συνελήφθη ξανά και καταδικάστηκε σε ισόβια από το στρατοδικείο Λαρίσας – Λαμίας.

Μετά το κολαστήριο της Γυάρου και της Λαζαρέτας, τον έστειλαν στο φυλακές Αβέρωφ. «Εκεί ήταν κλεισμένοι πολλοί σύντροφοι. Βλέπαμε να καλοπερνάνε οι δοσίλογοι και εμείς να μένουμε στοιβαγμένοι σαν τα ζώα στα κελιά», αφηγήθηκε στον δημοσιογράφο.

Όταν κατάλαβε ότι σε άλλη πτέρυγα των φυλακών βρισκόταν ο μακελάρης Zampel που μετά το τέλος του πολέμου συνελήφθη στη Γαλλία και εκδόθηκε στην Ελλάδα, πήρε τη μεγάλη απόφαση.

«Πρέπει να τον σκοτώσεις εσύ Θανάση, αφού αυτοί τον αφήνουν ζωντανό», σκεφτόταν ξανά και ξανά. Ο Παπούλιας άφησε την μαρτυρία του:

Το 1952 ο διευθυντής των φυλακών έφερε την κόρη του να της κάνει γερμανικά ο σφαγέας. Εγώ τότε υπηρετούσα στα μαγειρεία. Τον έβλεπα που περνούσε και άναβα ολόκληρος 

Όταν εκμυστηρεύτηκε τις προθέσεις του σε ένα σύντροφο, τον φώναξαν – όπως  έλεγε στη συνέντευξη – να δει τον υπεύθυνο του κόμματος στις φυλακές. Μετά από συζητήσεις όπου αρνούνταν ότι σκόπευε να σκοτώσει τον ναζί, άλλαξε τα σχέδιά του. «Κρύβομαι στα λουτρά και κόβω ένα κομμάτι σίδερο με εγκοπές. Το κρύβω κατάλληλα και από εκείνη την ώρα παρακολουθώ τις κινήσεις του Ζάμπελ», έλεγε ο Παπούλιας.

Λίγο πριν από την επέτειο της σφαγής του Διστόμου και την έκδοση του μακελάρη στη Γερμανία, ο Παπούλιας επιτέθηκε στον ναζί. Από εκείνη τη στιγμή – όπως ανέφερε – άρχισε το μαρτύριό του.

Τον έστειλαν ως ψυχοπαθή στην απομόνωση και έκανε απεργία πείνας για 10 ημέρες.

Η παρέμβαση του Κώστα Βάρναλη

Οι σύντροφοί του τον έψαχναν και δεν μπορούσαν να τον βοηθήσουν. Μετά από συνεννοήσεις, ο κρατούμενος λοχαγός Κατσίμπας έβαλε γράμμα στη φόδρα της τσάντας της αδερφής του Πολυξένης, που το έδωσε στον Κώστα Βάρναλη.

Λίγες μέρες μετά ο συγγραφέας έγραφε στο «Φιλελεύθερο» για τον Θανάση Παπούλια.

«Θα βρεθεί άνθρωπος να δικάσει το φονιά του σφαγέα του Διστόμου;».

Μετά τις φυλακές Αβέρωφ πήγε στην Κέρκυρα και ακολούθησε η φυλακή της Αίγινας. Αποφυλακίστηκε το 1963.

Με τον ερχομό της χούντας φυλακίστηκε ξανά. Κατάφερε να αποκτήσει πολιτική ταυτότητα το 1973.

Μέχρι και που έδωσε τη συνέντευξη στα «Νέα», πίστευε ότι είχε σκοτώσει τον μακελάρη του Διστόμου.

Μετά τη δημοσίευση της ιστορίας, η εφημερίδα αναζήτησε επιπλέον μαρτυρίες για να επιβεβαιώσει την ιστορία του Παπούλια, που «έσπαγε» τη σιωπή του μετά από 23 χρόνια.

Έτσι ο Κώστας Ρεσβάνης μίλησε με υψηλόβαθμο στέλεχος των προξενικών αρχών, το οποίο αν και ζητούσε την ανωνυμία του, επιβεβαίωνε τη μαρτυρία του Παπούλια.

“Είναι γεγονός το επεισόδιο με τον Παπούλια με τη διαφορά ότι δεν τον σκότωσε, αλλά τον τραυμάτισε μόνο με ένα χτύπημα. Όταν ετοιμαζόταν να του δώσει το δεύτερο χτύπημα μπήκαν στη μέση συγκρατούμενοι και τον συγκράτησαν”.

Ο Ζάμπελ βαριά τραυματισμένος νοσηλεύτηκε για αρκετές ημέρες στο νοσοκομείο κρατουμένων Άγιος Παύλος», έλεγε η γερμανική πηγή στην εφημερίδα.

Το ίδιο έκανε και ο τότε λοχαγός Κατσίμπας που έλεγε στα Νέα: «Ο ηρωικός πατριώτης μου Θανάσης Παπούλιας δεν σκότωσε, θα σκότωνε όμως το χιτλερικό κτήνος και σφαγέα του Διστόμου, με δεύτερο χτύπημα που θα του κατάφερνε στο κεφάλι. Δυστυχώς εμποδίστηκε από συγκρατούμενούς μας που προσπάθησαν μάλιστα να τον πείσουν να παρουσιαστεί στη Διεύθυνση της φυλακής και να τη βεβαιώσει ότι είναι τρελός».

Ο ατιμώρητος σφαγέας Χανς Ζάμπελ

Μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, το Ελληνικό Γραφείο Εγκληματιών Πολέμου μπόρεσε να ανακαλύψει τον υπεύθυνο της Σφαγής, Χανς Ζάμπελ, ο οποίος είχε καταφύγει στο Παρίσι και είχε συλληφθεί.

Οι γαλλικές αρχές τον παρέδωσαν στις ελληνικές και τον προφυλάκισαν.

Τον Αύγουστο του 1949 ομολόγησε την έκταση των γερμανικών θηριωδιών στο Δίστομο, αλλά δικαιολογήθηκε ότι εκτελούσε διαταγές ανωτέρων.

Κατά τη διάρκεια της προφυλάκισής του, ο Ζάμπελ εκδόθηκε προσωρινά στη Δυτική Γερμανία για άλλη υπόθεση, αλλά δεν επέστρεψε ποτέ στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των πράξεών του.

Χρήστος Πετρόπουλος

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Η σφαγή στο Δίστομο από τους Ναζί. Σκότωσαν ακόμα και μωρό και χάραξαν τον αγκυλωτό σταυρό στο πρόσωπό του. «Δεν θα αφήσετε ούτε γάτα» (βίντεο με μαρτυρίες)…