Ο διάσημος πίνακας με το αιδοίο. Τέχνη ή σεξιστική πρόκληση; Το έργο που άλλαξε πολλά χέρια και “προκαλεί” επεισόδια μέσα στο μουσείο

Τον Ιούνιο του 2014, μια νεαρή καλλιτέχνης απ’ το Λουξεμβούργο, προκάλεσε συναγερμό στο μουσείο Ορσέ στο Παρίσι, όταν έβγαλε τα ρούχα της και πόζαρε μπροστά από τον διάσημο πίνακα του Γκυστάβ Κουρμπέ, με τίτλο «Η Προέλευση του Κόσμου».

Η Ντέμπορα ντε Ρομπέρτις επέλεξε να μιμηθεί το θέμα του πίνακα, ο οποίος απεικονίζει τα γεννητικά όργανα μιας γυναίκας.

Αμέσως επενέβη το προσωπικό της ασφαλείας και της ζήτησαν να απομακρυνθεί.

Η κίνηση της μπορεί να θέλησε αποδείξει ότι  ο πίνακας του Κουρμπέ δεν σοκάρει πλέον τη κοινωνία, όχι όμως και η “ζωντανή” εμφάνιση του γυμνού σώματος.

Η Προέλευση του Κόσμου 

Ο Γάλλος ζωγράφος του ρεαλισμού, Γκυστάβ Κουρμπέ, δημιούργησε τον πίνακα το 1866.

Ήταν παραγγελία του Τούρκου πρέσβη στη Γαλλία, Χαλίλ Μπέη, που είχε μόλις φτάσει στο Παρίσι από την Αθήνα.Ο Χαλίλ Μπέης είχε μία πλούσια συλλογή με ερωτικούς πίνακες, απ’ την οποία δεν μπορούσε να λείπει μια δημιουργία του ανερχόμενου ταλέντου, Γκυστάβ Κουρμπέ.

Όμως, ο Τούρκος πρόξενος, εκτός από λάτρης του γυναικείου φύλου, ήταν σπάταλος και μανιακός χαρτοπαίχτης.

Λίγους μήνες μετά την δημιουργία του πίνακα, ο Μπέης αναγκάστηκε να πουλήσει όλη του την περιουσία, για να καλύψει τα τεράστια χρέη του. Έτσι η δημιουργία του Κουρμπέ κατέληξε στην ιδιοκτησία του εμπόρου αντίκων, Αντουάν ντε λα Ναρντ.

Για τα επόμενα 21 χρόνια, το έργο βρισκόταν στα έγκατα του μαγαζιού του Ναρντ, κρυμμένο πίσω από έναν ανώνυμο πίνακα.

Τον εντόπισε τυχαία ο κριτικός τέχνης, Εντμόντ ντε Γκονκούρτ, ο οποίος έγραψε ότι το 1910, ο πίνακας αγοράστηκε από τον Ούγγρο βαρόνο, Φέρεντς Χατβάνι.

Έμεινε στο σπίτι του Χατβάνι στη Βουδαπέστη έως και το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Σε όλη τη διάρκεια του πολέμου, η Ουγγαρία βρισκόταν υπό γερμανική κατοχή και το 1945, εισέβαλαν οι Σοβιετικές δυνάμεις.

Ο πίνακας έπεσε στα χέρια των Σοβιετικών, όταν εισέβαλαν στα πλούσια σπίτια της πρωτεύουσας.

Ο βαρόνος Χατβάνι όμως, δεν τους επέτρεψε να πάρουν τον πίνακα.

Μετά από αμέτρητες διαπραγματεύσεις, έπεισε του Σοβιετικούς να τον αφήσουν να κρατήσει μόνο ένα πίνακα απ’ την τεράστια συλλογή του. Ο Χατβάνι τα κατάφερε και επέλεξε να σώσει «την προέλευση του κόσμου».

Μία δεκαετία αργότερα, ο Χατβάνι πούλησε τον αγαπημένο του πίνακα, έναντι ενάμισι εκατομμυρίου φράγκων.

Ο νέος ιδιοκτήτης του ήταν ο ψυχαναλυτής Ζακ Λακάν, ο οποίος ζήτησε από τον ετεροθαλή αδελφό του, τον σουρεαλιστή ζωγράφο Αντρέ Μασόν, να ζωγραφίσει τη δική του εκδοχή του πίνακα.

Το έργο του Μασόν βρισκόταν στο εξοχικό σπίτι του Λακάν, τοποθετημένο ακριβώς κάτω από τον πίνακα του Κουρμπέ.

Το τέλος της περιπετειώδους πορείας του πίνακα ήρθε το 1995, όταν μεταφέρθηκε στο Μουσείο Ορσέ, για να ξεπληρωθούν τα χρέη της οικογένειας Λακάν.

Το μυστηριώδες μοντέλο

Η ταυτότητα του μοντέλου που πόζαρε για τον πίνακα δεν είναι γνωστή.

Όμως οι περισσότεροι μελετητές συμφωνούν ότι μάλλον πρόκειται για την πανέμορφη κοκκινομάλλα, Τζοάνα Χίφερμαν, που ήταν ερωμένη ερωμένη του στενού φίλου του Κουρμπέ, Τζέιμς Γουίσλερ.

Ήταν το αγαπημένο μοντέλο του Κουρμπέ, ο οποίος την είχε ζωγραφίσει άλλες τέσσερις φορές.

Αμέσως μετά τη δημιουργία του πίνακα όμως, ο Κουρμπέ μάλωσε με τον Γουίσλερ και η σχέση τους δεν επανήλθε ποτέ.

Ο λόγος ίσως να ήταν το προκλητικό «πορτραίτο» της όμορφης νεαρής.

Το Φεβρουάριο του 2013, το γαλλικό περιοδικό «Paris Match» έγραψε ότι βρέθηκε το δεύτερο κομμάτι του πίνακα, το οποίο είχε ζωγραφίσει ξεχωριστά ο Κουρμπέ.

Απεικόνιζε το κεφάλι της μυστηριώδους γυναίκας, που ακουμπούσε νωχελικά στο κρεβάτι.

Ο πίνακας βρέθηκε σε ένα μαγαζί με αντίκες στο Παρίσι, το 2010 και αγοράστηκε από έναν ανώνυμο συλλέκτη, έναντι 1.884 ευρώ.

Οι έρευνες έδειξαν ότι υπάρχουν πολλές ομοιότητες μεταξύ των δύο πινάκων, αλλά δεν έχει επιβεβαιωθεί εάν πρόκειται πράγματι για τον πίνακα που συνόδευε «την προέλευση του κόσμου».

Με πληροφορίες από  francetvinfo και musee d’ orsay

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: «Η κραυγή». Το εμβληματικό έργο του Έντβαρντ Μουνχ που αποτύπωσε το μαρτύριο της ζωής του. Υπήρξε ο πιο ωραίος άντρας στη Νορβηγία και άρχιζε το ποτό μόλις ξυπνούσε για να φύγει το μεθύσι της προηγούμενης μέρας…