Ο διάλογος μεταξύ του κυβερνήτη ενός αεροπλανοφόρου και ενός φαροφύλακα. Ο αστικός μύθος που πολλοί πίστεψαν ότι ήταν αληθινό περιστατικό

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Εδώ και δύο δεκαετίες κυκλοφορεί στο διαδίκτυο μία καταγραφή που λέγεται ότι προέρχεται από το γραφείο του Αρχηγού Ναυτικών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ. Πρόκειται υποτίθεται για την απομαγνητοφώνηση μιας ραδιοφωνικής επικοινωνίας που έλαβε χώρα στις 10 Οκτωβρίου 1995 μεταξύ του αμερικανικού αεροπλανοφόρου «Λίνκολν» και ενός Καναδού φαροφύλακα, σε κάποια νησίδα των ακτών της Νέας Γης του Καναδά. Ο διάλογος έγινε όταν το «Λίνκολν» βρέθηκε σε πορεία σύγκρουσης με τη νησίδα.

Η πιο γνωστή εκδοχή

Η πιο γνωστή εκδοχή της καταγραφής έχει ως εξής:

«Απομαγνητοφώνηση μιας ραδιοφωνικής συνομιλίας μεταξύ της διοίκησης πλοίου του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού και των καναδικών αρχών στα ανοικτά των ακτών της Νέας Γης τον Οκτώβριο του 1995. Η ραδιοφωνική συνομιλία κυκλοφόρησε από τον Αρχηγό Ναυτικών Επιχειρήσεων  στις 10-10-95»:

Αμερικανοί: « -Παρακαλούμε εκτρέψτε την πορεία ΣΑΣ, 15 μοίρες προς τον Βορρά για να αποφύγετε μια σύγκρουση»

Καναδοί: « -Σας προτείνουμε να εκτρέψετε την πορεία ΣΑΣ, 15 μοίρες προς το Νότο για να αποφύγετε τη σύγκρουση»

Αμερικανοί: « -Εδώ κυβερνήτης πλοίου του Αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού. Επαναλαμβάνω, εκτρέψτε ΑΜΕΣΩΣ την πορεία ΣΑΣ!»

Καναδοί: « -Όχι. Επαναλαμβάνουμε. ΕΣΕΙΣ εκτρέψτε πορεία!»

Αμερικανοί: « -Σας μιλά ο κυβερνήτης του αεροπλανοφόρου «Λίνκολν» (USS Lincoln), το δεύτερο μεγαλύτερο πολεμικό στον Ατλαντικό Στόλο των Ηνωμένων Πολιτειών. Μας συνοδεύουν τρία αντιτορπιλικά, τρία καταδρομικά και πολλά σκάφη υποστήριξης. Απαιτώ να αλλάξετε ΑΜΕΣΩΣ την πορεία ΣΑΣ, 15 μοίρες βόρεια. Επαναλαμβάνω ΕΝΑ ΠΕΝΤΕ μοίρες βόρεια! Διαφορετικά θα ληφθούν αντίμετρα για να διασφαλιστεί η ασφάλεια αυτού του πλοίου»

Καναδοί: «-Ελήφθη. Εδώ ΦΑΡΟΣ. Όβερ!»

Ένας πετυχημένος αστικός μύθος

Όταν το 1995 κυκλοφόρησε η ιστορία, έγινε πιστευτή από πολλούς δημοσιογράφους που τη δημοσίευσαν ως αληθινή είδηση. Το Αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό έσπευσε άμεσα να τη διαψεύσει. Υπήρξε εντύπωση ότι το έκανε για να καλύψει τα στελέχη του που είχαν ντροπιαστεί.

Όμως, σύντομα αποδείχτηκε ότι δεν υπήρχε το παραμικρό στοιχείο που να αποδείκνυε ότι το συμβάν ήταν πραγματικό. Οι Καναδοί διέψευσαν ότι υπήρξε ποτέ αυτή ή παρόμοια επικοινωνία.

Σε αντίθετη περίπτωση όχι μόνο δεν θα την έκρυβαν, αλλά θα τη δημοσιοποιούσαν για να κάνουν ρεζίλι τους μεγάλους γείτονές του στο νότο!

Θεωρήθηκε λοιπόν ένας έξυπνος αστικός μύθος.

Με τη διάδοση του διαδικτύου από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, η ιστορία άρχισε να γίνεται ευρέως γνωστή, αλλά ως αληθινό γεγονός. Αυτό υποχρέωσε το Αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό να φτιάξει μία ιστοσελίδα που διέψευδε το περιστατικό της παραλίγο σύγκρουσης του αεροπλανοφόρου του με το καναδέζικο φάρο.

Αγγλικό ανέκδοτο

Στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκε και ιστορική έρευνα που κατέδειξε ότι ήδη από το 1931 στην Αγγλία ήταν γνωστή μία παρόμοια ιστορία. Σε αυτή ένας κυβερνήτης πολεμικού μιλούσε στον ασύρματο μ’ ένα φαροφύλακα νομίζοντας ότι ήταν και εκείνος κυβερνήτης πλοίου με τον οποίο ήταν σε πορεία σύγκρουσης.

Όμως στην Αγγλία ήταν μία αστεία ιστορία και όχι αφήγηση ενός πραγματικού περιστατικού. Φαίνεται ότι έξι δεκαετίες αργότερα, κάποιος -μάλλον Καναδός- πήρε το ανέκδοτο, το τροποποίησε και το διέδωσε ως πραγματικό συμβάν αλλά μεταξύ ενός αμερικανικού πολεμικού και ενός καναδέζικού φάρου.

Παραλλαγές

Ο αστικός μύθος σύντομα έγινε πολύ δημοφιλής με αποτέλεσμα να προκύψουν και παραλλαγές του. Έτσι, αντί για το αεροπλανοφόρο «Λίνκολν», που χρησιμοποιήθηκε το 1995 στην αρχική ιστορία, εμφανίζονται τα ονόματα άλλων αμερικανικών αεροπλανοφόρων ή θωρηκτών.

Ακόμη πιο ενδιαφέρουσες είναι οι παραλλαγές της ιστορίας όπου έχουν αλλάξει οι εθνικότητες των εμπλεκομένων.

Ιρλανδικές και σκωτσέζικες ιστοσελίδες τοποθετούν το «συμβάν» σε κάποιο φάρο σε νησίδα των ακτών τους. Ο “αντίπαλος” είναι πάντα κάποιο μεγάλο πολεμικό πλοίο του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού. Συνήθως, ο κυβερνήτης του πλοίου αναφέρει στην ραδιοφωνική επικοινωνία με το φαροφύλακα ότι τυγχάνει «Ναύαρχος της Αυτού Μεγαλειότητος», για να λάβει την απάντηση ότι αυτός είναι: «Απλός Ναύτης του Φάρου».

Η Αριστοφάνεια εκδοχή

Μία από τις πιο επιτυχημένες παραλλαγές της ιστορίας είναι από την Ισπανία. Το πολεμικό πλοίο είναι αμερικανικό και ο φάρος βρίσκεται σε νησίδα κοντά στις ακτές της Ισπανίας.

Όταν ο κυβερνήτης του αεροπλανοφόρου λέει στον Ισπανό φαροφύλακα ότι συνοδεύεται από τρία αντιτορπιλικά, τρία καταδρομικά και πολλά σκάφη υποστήριξης, εκείνος του απαντά ότι συνοδεύεται «από τον σκύλο του, το φαγητό του, δύο μπύρες και ένα καναρίνι που κοιμάται αυτή τη στιγμή!»

Η σκηνή φαίνεται να αντιγράφει αντίστοιχη από τους “Αχαρνείς” του Αριστοφάνη, όπου ο πρωταγωνιστής Δικαιόπολις έχει μία στιχομυθία με τον πολεμοκάπηλο Λάμαχο (στίχοι 1095-1142) . Κάθε φορά που ο Λάμαχος αναφέρει κάποιο όπλο, ο Δικαιόπολις του απαντά με κάποιο πλούσιο φαγητό ή διασκέδαση.

Δείτε εδώ μία διαφήμιση των αρχών του 2000 της Σουηδικής τηλεόρασης που έχει αναπαραστήσει τον αστικό μύθο της “συνάντησης” του αμερικανικού πολεμικού με τη νησίδα με το φάρο. Έχει τοποθετήσει τη δράση σε ακτή της Ιρλανδίας, αλλά αντί για το βρετανικό ναυτικό έχει ως πρωταγωνιστή το αμερικανικό.