Ο χάρτης με τα ρήγματα στην Ανατολική Μεσόγειο. Πως κινούνται και πως επηρεάζουν την Ελλάδα

Η Ανατολική Μεσόγειος και η Εγγύς Ανατολή είναι από τις πιο σεισμογενείς περιοχές της Γης. Γνωρίζετε όμως τον λόγο;

Ο δρ. Δημήτρης Σακελλαρίου γεωλόγος, διευθυντής ερευνών στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) δημοσίευσε μια εκλαϊκευμένη γεωλογική – τεκτονική εξήγηση των σεισμών που συμβαίνουν στη περιοχή μας.

Εξηγεί πως συγκλίνουν οι πλάκες του Αιγαίου και της Αφρικής, αλλά και το πως κινείται η Αραβική χερσόνησος βορειοανατολικά προς την Τουρκία στο σημείο των δύο καταστροφικών σεισμών.

Επίσης δείχνει πως η Τουρκία κινείται δυτικά προς την Ελλάδα .

Ακολουθεί το κείμενο του:

Κατά μήκος αυτού του γεωγραφικού χώρου, εντοπίζονται πέντε λιθοσφαιρικές πλάκες και τεμάχη που κινούνται προς διάφορες κατευθύνσεις και επηρεάζουν το ένα το άλλο. Πρόκειται για ένα «ντόμινο» κινήσεων που μεταφράζονται σε μικρούς ή μεγαλύτερους σεισμούς.

Το ελληνικό και το κυπριακό τόξο είναι δύο περιοχές στις οποίες η Ευρασιατική πλάκα συναντιέται με την Αφρικανική. Το πρώτο εκτείνεται από τα νησιά του Ιονίου έως τα ανατολικά της Ρόδου και θεωρείται μια από τις πιο ενεργές σεισμικές ζώνες στη δυτική Ευρασία.

Ωστόσο, καθώς τα σεισμικά κύματα διαδίδονται σε στερεά επιφάνεια, η ύπαρξη νερού μειώνει την διάδοσή τους. Έτσι, η ένταση πολλών σεισμών στη χώρα μας «απορροφάται» από το Αιγαίο, με αποτέλεσμα οι τεράστιες καταστροφές να είναι σπάνιο φαινόμενο.

Ο φαύλος κύκλος των «μετακινήσεων»

Εκτός από την σύγκλιση μεταξύ της Αφρικής και της Ευρασίας, η διάνοιξη της Ερυθράς Θάλασσας αναγκάζει την Αραβική Χερσόνησο να κινηθεί προς τα βόρεια με ρυθμό 18 χιλιοστά/χρόνο, κατά μήκος της ρηξιγενούς ζώνης της Νεκράς Θάλασσας.

Με τη σειρά της, η σύγκρουση της Αραβικής Χερσονήσου με την Ασία αναγκάζει την Τουρκία να ‘ξεφύγει’ προς τα δυτικά με ρυθμό 24 χιλιοστά/χρόνο. Η μετακίνησή της γίνεται ανάμεσα σε δύο μεγάλες ρηξιγενείς ζώνες: της Βόρειας Ανατολίας και της Ανατολικής Ανατολίας.

Αυτή η μετακίνηση της Τουρκίας πιέζει τον χώρο του Αιγαίου, ο οποίος αναγκάζεται να επεκταθεί προς τα νότια με ρυθμό 30 χιλιοστά/χρόνο. Έτσι, σταδιακά ο φλοιός της Ανατολικής Μεσογείου βυθίζεται κάτω από την Ευρασιατική πλάκα.

Κάθε σεισμός είναι μία μετακίνηση

Ο σεισμός της 6ης Φεβρουαρίου του 2023, υπολογίζεται ότι μετατόπισε την νοτιοανατολική Τουρκία 3-5 μέτρα προς τα δυτικά. Οι σεισμοί αυτού του μεγέθους προκαλούνται σε πολύ μεγάλα ρήγματα και η διάρρηξη έχει μήκος της τάξης των πολλών δεκάδων χιλιομέτρων.

Η μεγάλη διάρκεια (1,5 λεπτό) που είχε η δόνηση οφείλεται στον χρόνο που χρειάζεται για να ολοκληρωθεί η διάρρηξη τόσο μεγάλου μήκους του ρήγματος.

Μία απλή εξήγηση: τα σεισμικά κύματα (δηλαδή η δόνηση) διαδίδονται σε στερεό μέσο.

Σε υποθαλάσσιους σεισμούς, φαίνεται ότι ή ύπαρξη του νερού μπορεί να μειώσει την διάδοση των σεισμικών κυμάτων.

Παρατηρήστε τον επεξηγηματικό χάρτη που μοιράστηκε ο γεωλόγος Δημήτρης Σακελλαρίου:

Αρχική εικόνα: rawpixel