Ο Αυλητής του Χαμελίν. Ο γερμανικός μύθος που ενέπνευσε το Stairway to Heaven και έγραψαν γι΄ αυτόν τραγούδια οι Abba, οι Queen, οι Radiohead, οι Megadeath και οι Genesis

Διάσημα τραγούδια της σύγχρονης και της κλασσικής μουσικής επηρεάστηκαν από έναν γερμανικό μύθο, ο οποίος έγινε γνωστός από τους αδερφούς Γκριμ.

Ο μύθος του “Αυλητή από το Χαμελίν”, όπως ονομάζεται, αφορά έναν αυλητή που ενώ εμφανίζεται ως ο σωτήρας της πόλης, ξαφνικά μετατρέπεται στον χειρότερο εφιάλτη των κατοίκων.

Ο μύθος του αυλητή και τα εξαφανισμένα παιδιά

Το 1284, οι κάτοικοι της πόλης του Χάμελιν (Hamelin) στη Γερμανία, υπέφεραν από τις συνεχείς επιδρομές ποντικών και αρουραίων.

Μια μέρα, εμφανίστηκε, σαν από μηχανής θεός, ένας αυλητής (Pied Piper), ντυμένος με πολύχρωμα ρούχα και ισχυρίστηκε ότι μπορούσε να δώσει μόνιμη λύση στο πρόβλημα. Ο δήμαρχος, ενθουσιασμένος, υποσχέθηκε γενναιόδωρη ανταμοιβή, χωρίς δεύτερη σκέψη. Η συμφωνία έκλεισε.

Ο αυλητής με τα παρδαλά ρούχα ξεκίνησε να παίζει το φλάουτό του. Κατευθύνθηκε προς ένα κοντινό ποτάμι και τα τρωκτικά τον ακολούθησαν, σαν υπνωτισμένα. Μόλις έφτασαν στις όχθες του ποταμού, τα έπνιξε.

Παρά την επιτυχία του, ο δήμαρχος αρνήθηκε να τον πληρώσει. Μάλιστα, έφτασε να τον κατηγορήσει ότι ο ίδιος έφερε τους αρουραίους στην πόλη, σε μια προσπάθεια εκβιασμού. Εξοργισμένος ο αυλητής έφυγε από την πόλη. Υποσχέθηκε, όμως, να επιστρέψει για να πάρει εκδίκηση. Έτσι κι έγινε.

Στις 26 Ιουνίου της ίδια χρονιάς, την ημέρα των Αγίων Ιωάννη και Παύλου, όλοι οι ενήλικοι κάτοικοι του Χάμελιν βρίσκονταν στην εκκλησία. Ο αυλητής, ντυμένος αυτή τη φορά στα πράσινα, σαν κυνηγός, έφτασε στην πλατεία και ξεκίνησε να παίζει μουσική. Πολύ γρήγορα, τα παιδιά που έπαιζαν στους γύρω δρόμους τον περικύκλωσαν, σαν να τους είχε μαγνητίσει η μελωδία. Εκείνος τα οδήγησε σε μια σπηλιά και έκτοτε δεν τα ξαναείδε ποτέ κανείς.

Άλλες εκδοχές αναφέρουν πως ο αυλητής οδήγησε τα παιδιά στην κορυφή του λόφου Κόπελμπεργκ και από εκεί στην Τρανσυλβάνια ενώ λιγότερο συχνά συναντάται η εκδοχή κατά την οποία ο αυλητής έπνιξε τα παιδιά στον ποταμό Βέσερ.

Σύμφωνα με διαφορετική εκδοχή του θρύλου, τρία παιδιά έμειναν πίσω. Ένα που είχε χάσει το πόδι του και δεν μπορούσε να ακολουθήσει γρήγορα, ένα κουφό, που δεν μπορούσε να ακούσει τη “μαγική μελωδία” και ένα τυφλό, που δεν μπορούσε να δει που πήγαινε. Λέγεται, λοιπόν, πως αυτά τα τρία παιδιά ενημέρωσαν τους χωρικούς για τη συμφορά. Εκείνοι σε μια απέλπιδα προσπάθεια να πάρουν τα παιδιά τους πίσω, δώρισαν στον αυλητή το πολλαπλάσιο ποσό που είχε συμφωνήσει με τον δήμαρχο και εκείνος τα επέστρεψε.

Ο δρόμος που πιστεύεται πως ήταν το τελευταίο μέρος που εθεάθησαν τα παιδιά ονομάστηκε Χάμελιν. Σήμερα ονομάζεται “δρόμος χωρίς τύμπανα”, Bungelosenstrasse. Η μουσική και ο χορός απαγορεύονται σε αυτόν τον δρόμο μέχρι σήμερα.

Τι συμβολίζει ο μύθος

Ενώ υπάρχουν πολλές και διαφορετικές ερμηνείες του μύθου, λέγεται πως καμία δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από ιστορικούς και ανθρωπολόγους.

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ο αυλητή,  ήταν σύμβολο ελπίδας για τους κατοίκους του Χάμελιν, που εκείνη την περίοδο υπέφεραν από την επιδημία πανούκλας ενώ άλλοι έβλεπαν στο πρόσωπό του μια συμβολική φιγούρα του θανάτου.

Άλλοι ισχυρίζονται ότι τα παιδιά πράγματι πνίγηκαν στον ποταμό Βέσερ ή σκοτώθηκαν από κάποια κατολίσθηση σε γειτονικό σημείο και στη μνήμη τους γεννήθηκε ο γερμανικός μύθος. Σύμφωνα με μια σύγχρονη προσέγγιση, η ιστορία υπαινίσσεται ένα πραγματικό συμβάν, κατά το οποίο τα παιδιά του Χάμελιν, παρασύρθηκαν από μια παγανιστική ή θρησκευτική αίρεση σε παρακείμενα απόμερα δάση και σκοτώθηκαν ακαριαία από ξαφνική κατολίσθηση.

Εμφανίστηκε πρώτη φορά σε βιτρό

Η παλαιότερη γραπτή καταγραφή αυτού του μύθου χρονολογείται το 1384 σε ένα από τα καταστατικά έγγραφα του Χαμελίν, όπου αναφέρεται

“Έχουν περάσει 100 χρόνια από τότε που έφυγαν τα παιδιά μας..”.

Η πρώτη φορά που αποτυπώθηκε ο μύθος σε εικόνα χρονολογείται επίσης γύρω στο 1300, σε ένα βιτρό στην εκκλησία του Χαμελίν.

Αν και η εκκλησία καταστράφηκε ολοσχερώς το 1660, έχουν διασωθεί αρκετές γραπτές περιγραφές, που το αναφέρουν.

Ο ιστορικός Χανς Ντομπερτιν δημιούργησε πρόσφατα μια σύγχρονη αναπαράσταση του παραθύρου, όπου παρουσιάζει την πολύχρωμη φιγούρα του αυλητή και διάφορες φιγούρες παιδιών ντυμένων στα λευκά.

Ο μύθος στη σύγχρονη μουσική

Ο γερμανικός μύθος του “Παρδαλού Αυλητή” έγινε γνωστός κυρίως από τους αδερφούς Γκριμ και τη συλλογή “Γερμανικοί Μύθοι”, που κυκλοφόρησε το 1816. Στα ελληνικά έχει μεταφραστεί ως “ο Αυλητής του Χαμελίν”. H ιστορία που ακόμα αφηγούνται οι γιαγιάδες στα εγγόνια τους στη Γερμανία, έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης για πολλούς μουσικούς, σύγχρονους και κλασσικούς, ενώ σε αρκετά τραγούδια απαντάται ο χαρακτήρας του αυλητή ή επιμέρους τμήματα του μύθου.

Ενδεικτικά τα τραγούδια που επηρεάστηκαν από τον “Αυλητή του Χαμελίν”:

• Pied Piper των Jethro Tull (1976)
• Stairway to Heaven των Led Zeppelin (1970)
• The Piper των ΑΒΒΑ (1980)
• People Call Me the Pied Piper του Donovan (2002)
• Supper’s Ready των Genesis (1972)
• Blessed Are the Sick των Morbid Angel (1991)
• Kid A των Radiohead (2000)
• My Fairy King των Queen (1973)
• Symphony of Destruction των Megadeath (1992)
• Der Rattenfänger von Hameln, πεντάπρακτη όπερα του Γερμανού συνθέτη Βίκτορ Νέσλερ (1879)
• Pied Piper Fantasy, κοντσέρτο για φλάουτο και ορχήστρα του αμερικανού συνθέτη Τζον Κοριλιάνο (1982)
• The Pied Piper of Hamelin, όπερα του αμερικανού συνθέτη Μαρκ Ολμπέλγκερ (2004), όπου ο ήρωας εμφανίζεται με τη μορφή του Τζορτζ Μπους και τα ποντίκια ως τρομοκράτες

O “Αυλητής του Χάμελιν” γιορτάζεται σήμερα ως η “Ημέρα του Ποντικοπιάστη”. Στις αγγλόφωνες χώρες, ο επίσημος εορτασμός γίνεται στις 22 Ιουλίου ενώ στο Χάμελιν της Γερμανίας, στις 26 Ιουνίου.

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Ο θρύλος της Μάρτζορι Μακόλ που «έζησε μία φορά και θάφτηκε δύο». Η αναφορά ότι νεκραναστήθηκε όταν τυμβωρύχοι άνοιξαν τον τάφο για της κλέψουν το δαχτυλίδι