Ο άσωτος σκηνοθέτης του MASH. Κάπνιζε μανιωδώς μαριχουάνα ακόμη και σε εστιατόρια, είχε αδυναμία στον τζόγο και στα φθηνά χαμαιτυπεία

Πηγή: Η μυστική ζωή μεγάλων σκηνοθετών, του Robert Schnakenberg, εκδόσεις Αιώρα

Πότης, χρήστης μαριχουάνας, αριστερός με αδυναμία στο τζόγο και στις φθηνές πόρνες, ο Ρόμπερτ Όλμαν είναι ίσως η επιτομή του χολιγουντιανού ρέμπελου. Γύρισε ταινίες με καυστικό περιεχόμενο, όπως το M*A*S*H, μια αντιπολεμική κωμωδία, που κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες το 1970.

Ήταν ο πρωτότοκος γιος ενός από τους πλέον εξέχοντες ασφαλιστές στο Κάνσας, ενώ η μητέρα του είχε καταγωγή από τους πρώτους Άγγλους αποίκους στην Αμερική. Ήδη στην εφηβεία του ο Όλτμαν ήταν τόσο ατίθασος που οι γονείς του τον έστειλαν σε στρατιωτική σχολή στα δεκαέξι του. Η πειθαρχία όμως δεν τον συμμόρφωσε, παρότι η προοπτική  του να πετάει βόμβες στους Ιάπωνες του φάνηκε αρκετά ελκυστική ώστε να συμμετάσχει στην Αεροπορία Στρατού κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η άσωτη ζωή του Ρόμπερτ Όλτμαν

Δυσαρεστημένος με τις όποιες άλλες εργασιακές προοπτικές μετά τον πόλεμο ο Όλτμαν πήγε στο Χόλιγουντ και προσπάθησε να εκπληρώσει τα σχέδια του. Κάποιες φορές έβρισκε δουλειά ως ηθοποιός και εμφανίστηκε ως κομπάρσος στην κλασική ταινία του Ντάνι Κέι “Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι (1947) αλλά δεν έβγαζε αρκετά για να ανταπεξέρχεται στον ολοένα και πιο άσωτο τρόπο ζωής του.

Βρήκε δουλειά στην τηλεόραση, πρώτα στην εκπομπή του Άλφρεντ Χίτσκοκ και έπειτα σε δημοφιλείς σειρές όπως “Μπονάτσα”, “Μάβερικ” και “Μάχη”. Ο Όλτμαν έπινε πολύ και απολάμβανε την πρώτη του επιτυχία όταν δεν έχανε τις αισθήσεις του από το πλατό.

Η ευκαιρία ήρθε το 1969 όταν του προσφέρθηκε το σενάριο μιας αντιπολεμικής κωμωδίας βασισμένης στο μυθιστόρημα του Ρίτσαρντ Χούκερ, με θέμα μια ομάδα άσωτων γιατρών σε μια κινητή νοσοκομειακή μονάδα του Στρατού κατά τον πόλεμο της Κορεάς.

Δεκαπέντε σκηνοθέτες μεταξύ αυτών ο Στάνλει Κιούμπρικ και ο  Σίντει Λιουμέρ είχαν απορρίψει την ιδέα, αλλά ο Όλτμαν ενδιαφέρθηκε.

Δέχτηκε να γυρίσει την ταινία με αμοιβή 75.000 δολαρίων, χωρίς ποσοστό από τα κέρδη.

Η ταινία κυκλοφόρησε το 1970, απέφερε 36,7 εκατομμύρια δολάρια και έκανε αστέρες τους Έλιοτ Γκουλντ και Ντόναλντ Σάδερλαντ.

Ο Όλτμαν μπορεί να μην κέρδισε πολλά χρήματα αλλά κέρδισε μια πρόταση για Όσκαρ και την ευκαιρία να κάνει ταινίες όπως ήθελε.

Η επιτυχία του M*A*S*H, του επέτρεψε να γυρίσει ταινίες όπως ” Η έντιμη κυρία και ο χαρτοπαίκτης (1971), “Μια σφαίρα, ένα αντίο” (1973) και το αριστούργημα του “Νάσβιλ”, μια σειρά τολμηρών ιδιότυπων ταινιών που ανέτρεπαν πονηρά τις συμβάσεις και έδιναν στους ηθοποιούς την πρωτόγνωρη για την εποχή ευκαιρία να αυτοσχεδιάζουν σε αυθόρμητους διαλόγους.

Ο 14χρονος γιος του Όλτμαν, Μάικ, έγραψε τους στίχους για το τραγούδι του M*A*S*H, “Suicide is painless”, που αργότερα χρησιμοποιήθηκε στους τίτλους της ομώνυμης τηλεοπτικής σειράς. Σύμφωνα με τον Όλτμαν ο γιος του κέρδισε πάνω από 1 εκατομμύριο δολάρια από δικαιώματα, τουλάχιστον 10πλάσιο ποσό απ’ όσα εισέπραξε ο πατέρας του για να σκηνοθετήσει την ταινία.

Φανατικός καπνιστής μαριχουάνας

Από τον πρώτο καιρό στο Χόλιγουντ, ο Όλτμαν ήταν μανιώδης καπνιστής μαριχουάνας, την οποία κάπνιζε ανά πάσα στιγμή. Ένας δημοσιογράφος που τον είχε συναντήσει καταχείμωνο σε κάποιο εστιατόριο για ποτό, περιγράφει τον “παγωμένο αέρα και το άρωμα της μαριχουάνας” που εισχώρησαν στην πόρτα όταν μπήκε ο Όλτμαν.

Όμως και στη διάρκεια συνεντεύξεων ο Όλτμαν άναβε τσιγαριλίκι και κάποτε καυχήθηκε ότι σε μια δεξίωση κάπνισε καθισμένος απέναντι από τον Τόνι Μπλερ.

Τη δεκαετία του ’70 όταν γύριζε μια ταινία, ο Όλτμαν έκανε ειδικές νυχτερινές προβολές των σκηνών που είχαν γυριστεί στη διάρκεια της μέρας, οι οποίες σύντομα εξελίσσονταν σε πάρτι μαριχουάνας.

Όλοι σχεδόν συμμετείχαν με μία εξαίρεση: όταν άρχισε το γύρισμα του M*A*S*H, o Nτόναλντ Σάδερλαντ ήταν τόσο αθώος που ισχυριζόταν ότι δε μπορούσε να αναγνωρίσει τη μυρωδιά της κάνναβης που περιφερόταν σαν δύσοσμο σύννεφο στο πλατό. “Κυριολεκτικά δεν αναγνώριζα τη μυρωδιά “, θυμόταν ο Σάδερλαντ. “Νόμιζα ότι ήταν εφέ με καπνό”.

Ο Όλτμαν έλεγε πάντα ότι υιοθέτησε τη συνήθεια αυτή τη δεκαετία του ’60 θεωρώντας ότι η μαριχουάνα ήταν υγιές υποκατάστατο του αλκοόλ, για το οποίο πίστευε ότι έκανε κακό στην καρδιά. Θα πρέπει να έμεινε μέχρι τέλους πιστός στην ιδέα αυτή αφού το 2005 έκανε μεταμόσχευση καρδιάς και ωστόσο παρέμεινε φανατικός της μαστούρας. “Έχω ακόμη και συνταγή για χάπια μαριχουάνας”, καυχιόταν στη New York Post.

Για χρόνια ο Όλτμαν συμμετείχε στην επιτροπή  “Εθνική Οργάνωση για τη Μεταρρύθμιση των Νόμων περί Μαριχουάνας” και μιλούσε ευθέως για νομιμοποίηση. “Η μαριχουάνα πρέπει να είναι νόμιμη”, διακήρυττε. “Είναι γελοίο που δεν είναι. Αν το βραδάκι θέλω να κάνω ένα τσιγαριλίκι, το κάνω και αλλάζει την αίσθηση που μου άφησε η μέρα.

Αφού πέρασε το ζενίθ του ο Όλτμαν αναπόφευκτα θα έφτανε στο ναδίρ. Αυτό συνέβη με το κολοσσιαίο φιάσκο “Ποπάι”, ένα από τα χειρότερα μιούζικαλ που γυρίστηκαν ποτέ. Ακολούθησε μια μακριά περίοδος σιωπής κατά την οποία η αλλαγή στα γούστα του κοινού σήμαινε ότι οι ιδιαίτερες πειραματικές ταινίες του Όλτμαν δεν είχαν μεγάλες εμπορικές προοπτικές. Όμως από την αρχή της δεκαετίας του ’90 ο Όλτμαν γνώρισε μια όψιμη αναγέννηση με ταινίες όπως “Ο παίχτης”, μια σάτιρα για το Χόλιγουντ και το Έγκλημα στο Γκόσφορντ Παρκ, που προτάθηκε για πολλά Όσκαρ. Κατάφερε να κερδίσει το σεβασμό του Χόλιγουντ και ένα τιμητικό Όσκαρ το 2006. Τον ίδιο χρόνο πέθανε από λευχαιμία.

Πηγή: Η μυστική ζωή μεγάλων σκηνοθετών, του Robert Schnakenberg, εκδόσεις Αιώρα

Διαβάστε ακόμη στη “ΜτΧ”: Ο σκηνοθέτης των επικών ταινιών «Δέκα Εντολές» και «Κλεοπάτρα» οργάνωνε όργια και είχε τρομερή μεγαλομανία. Η ηθοποιός που είπε για τις ιδιοτροπίες του: «μόστραρε τη φαλάκρα του σαν ακριβό καπέλο»