Ο Πολωνός που φυλακίστηκε εθελοντικά στο Άουσβιτς για να αποκαλύψει τις θηριωδίες. Απέδρασε με στοιχεία, αλλά οι σύμμαχοι δεν τον πίστεψαν. Το άδοξο τέλος

O Βίτολντ Πιλέτσκι μπήκε με τη θέλησή του στο Άουσβιτς για να συγκεντρώσει πληροφορίες σχετικά με το τι συνέβαινε στο πλέον διαβόητο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης.

 Οι Σύμμαχοι τον αγνόησαν και αργότερα εκτελέστηκε στην πατρίδα του, την Πολωνία, ως κατάσκοπος.

Ήταν από τα ιδρυτικά μέλη του Μυστικού Πολωνικού Στρατού και είχε αναλάβει να πραγματοποιήσει ριψοκίνδυνες αντάρτικες επιθέσεις κατά του στρατού κατοχής του Χίτλερ. Η απόφαση του όμως να μπει εθελοντικά στο Άουσβιτς ήταν μία από τις πιο παράτολμες αποστολές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μία αποστολή που έθετε τη ζωή του σε θανάσιμο κίνδυνο.

Το πρώτο μέλημα του Πιλέτσκι ήταν να προμηθευτεί πλαστά έγγραφα ταυτότητας. Βρέθηκε εσκεμμένα σε ένα μπλόκο της Γκεστάπο στη Βαρσοβία και κατάφερε να συλληφθεί. Ύστερα από βασανιστήρια δύο ημερών στάλθηκε στο Άουσβιτς ως ο κρατούμενος υπ’ αριθμόν 4859.

“Τους χτυπούσαν στο κεφάλι, κλοτσούσαν όσους είχαν πέσει κάτω στα νεφρά”

Άρχισε να συγκεντρώνει πληροφορίες από την πρώτη στιγμή που πάτησε το πόδι του στο στρατόπεδο. Δεν χρειάστηκε να περιμένει πολύ για να δει με τα μάτια του τη βία και τη βαρβαρότητα των αντρών των Ες Ες προς τους κρατουμένους.

“Τους σκότωναν με σαδιστική ηδονή. Τους χτυπούσαν στο κεφάλι, κλοτσούσαν όσους είχαν πέσει κάτω στα νεφρά και σε άλλα ευαίσθητα σημεία του σώματος, πηδούσαν με τις βαριές τους μπότες πάνω στο στήθος και στην κοιλιά τους”.

Τον οδήγησαν σε ένα λουτρό, όπου του αφαίρεσαν όλα του τα προσωπικά αντικείμενα. Τον κούρεψαν γουλί και μετά ο υπεύθυνος των λουτρών ο οποίος τον είχε αντιπαθήσει, του έριξε μια δυνατή γροθιά στο πρόσωπο, με αποτέλεσμα να του σπάσει σχεδόν όλα τα δόντια.

Του έδωσαν να φορέσει μια ριγέ φόρμα και τον έστειλαν στον κοιτώνα 17α. Ο επόπτης του κοιτώνα, γνωστός με το προσωνύμιο “Αιμοσταγής Αλόις”, ήταν ένας ψυχοπαθής. Ξυλοκοπούσε, βασάνιζε και σκότωνε πολλούς ανθρώπους σε καθημερινή βάση”.

Κατέγραφε με λεπτομέρειες τις συνθήκες

Ο Πιλέτσκι και οι συγκρατούμενοι του κοιμόντουσαν στο πάτωμα. Η μέρα άρχιζε στις 4.20 π.μ. το καλοκαίρι και μία ώρα νωρίτερα το χειμώνα. Ακολουθούσαν δωδεκάωρα βασανιστήρια στα χέρια των δεσμοφυλάκων τους.

Ο Πιλέτσκι κατέγραψε με κάθε λεπτομέρεια την απάνθρωπη μεταχείριση που υφίσταντο οι κρατούμενοι. Ένα από τα καθήκοντα του ήταν να δουλεύει στην κατασκευή κρεματορίου του στρατοπέδου. “Χτίζαμε το κρεματόριο για μας τους ίδιους”, έγραψε με αρκετή δόση πικρού σαρκασμού.

Κάθε μέρα μετά τη σκληρή δουλειά, τους ανάγκαζαν να γυμνάζονται. Από τις πιο αγαπημένες ασκήσεις των δεσμοφυλάκων ήταν να βάζουν τους κρατούμενους να πέφτουν μπρούμυτα και να μιμούνται την κίνηση της πρόσθιας κολύμβησης, παρόλο που δεν υπήρχε ούτε νερό ούτε πισίνα. Τους ανάγκαζαν να “κολυμπούν” στον κυκλικό χαλικοστρωμένο χώρο παρέλασης του στρατοπέδου μέχρι να πληγιάσει το στήθος τους.

Μετέδιδε πληροφορίες μέσα από αυτοσχέδιο ραδιοπομπό

Ο βασικός λόγος που ο Πιλέτσκο μπήκε οικειοθελώς στο Άουσβιτς ήταν για να ενημερώσει τον έξω κόσμο για τα φρικτά εγκλήματα που συντελούνταν εκεί. Για τον σκοπό αυτό κατασκεύασε έναν ραδιοπομπό από διάφορα κλεμμένα εξαρτήματα και άρχισε να μεταδίδει πληροφορίες στην πολωνική αντίσταση.

Οι αναφορές του παρείχαν λεπτομερείς περιγραφές για τις συνθήκες στο στρατόπεδο: για τους θαλάμους αερίων, τις αναγκαστικές στειρώσεις και τα φρικιαστικά ανθρώπινα πειράματα που λάμβαναν χώρα στο  ναζιστικό κολαστήριο.

Οι αναφορές του συνιστούν ένα τρομακτικό ανάγνωσμα: βίαιοι και απρόβλεπτοι φρουροί, κρατούμενοι κατακρεουργημένοι από σκυλιά και άνθρωποι αναγκασμένοι να στέκονται με τις ώρες όρθιοι και στην παγωνιά.

Ο Πιλέτσκι κράτησε τον πομπό του σε λειτουργία έως το φθινόπωρο του 1942, οπότε φοβήθηκε ότι κινδύνευε να τον ανακαλύψουν οι φρουροί του στρατοπέδου.Τον αποσυναρμολόγησε και δεν τον ξαναχρησιμοποίησε ποτέ.

Τους μήνες μετά την άφιξη του στο Άουσβιτς ο Πιλετόσκι έθεσε επίσης τα θεμέλια μιας άκρως μυστικής αντιστασιακής οργάνωσης, της επονομαζόμενης Zwiazek Organizacji Wojskowej (ZOW, Ένωση Στρατιωτικής Οργάνωσης), η οποία αναλάμβανε τη διανομή παράνομων τροφίμων και ρουχισμού. Η οργάνωση εκπαίδευε τους κρατουμένους και για την κατάληψη των στρατοπέδων στην περίπτωση μιας ενδεχόμενης επίθεσης των συμμαχικών δυνάμεων.

Οι άντρες της Γκεστάπο έκαναν ό,τι μπορούσαν για να ξεφορτωθούν τη ZOW και στο τέλος κατάφεραν να εξοντώσουν πολλά μέλη της. Ο Πιλέτσκι ήξερε πως ήταν θέμα χρόνου να τον ανακαλύψουν και πλέον, αναζητούσε τρόπο να αποδράσει.

Μία ημέρα του ανέθεσαν να κάνει βάρδια σε ένα φούρνο έξω από τον περιμετρικό φράχτη του στρατοπέδου. Σκέφτηκε πως αυτή ήταν η τελευταία του ευκαιρία να το σκάσει. Τη νύχτα της 26ης Απριλίου 1943, ύστερα από δυόμισι χρόνια παραμονής στο Άουσβιτς, αυτός και άλλοι δύο συγκρατούμενοί του εξουδετέρωσαν τον φρουρό και έκοψαν το καλώδιο της τηλεφωνικής γραμμής. Στη συνέχεια έτρεξαν προς την ελευθερία.

Η αδιαφορία των Συμμάχων και η εκτέλεση του

Πέρασαν τον ποταμό Σόλα και κατευθύνθηκαν πεζή προς το Οσβιέτσιμ. Ύστερα από επίμονη πορεία, κατάφεραν τελικά να έρθουν σε επαφή με τον πολωνικό Στρατό της Πατρίδας. Σχεδόν τέσσερις μήνες μετά ο Πιλέτσκι έφτασε επιτέλους στη Βαρσοβία, όπου συνέγραψε τη λεπτομερή αναφορά του.

Στην περιγραφή του για τη ζωή στο Άουσβιτς συμπεριέλαβε πολλές λεπτομέρειες σχετικά με την έκταση των εγκλημάτων που διαπράττονταν εκεί. “Τα πρώτα τρία χρόνια στο Άουσβιτς δολοφονήθηκαν δύο εκατομμύρια άνθρωποι, τα επόμενα δύο χρόνια, τρία εκατομμύρια”!

Ο Πιλέτσκι ευελπιστούσε ότι η αναφορά του θα παρακινούσε τους Συμμάχους να οργανώσουν αεροπορική επίθεση στο στρατόπεδο. Μόνο έτσι θα μπορούσαν να αποδράσουν οι κρατούμενοι. Αλλά η βρετανική κυβέρνηση έκρινε ότι η αναφορά του έβριθε από υπερβολές και αποφάσισε να μην κάνει τίποτα.

Έτσι, ο Πιλέτσκι έμεινε να μαραζώνει πάνω από τις στοίβες των γερμανικών εγγράφων που είχε κλέψει όταν απέδρασε και των αδημοσίευτων κειμένων του. Μια λησμονημένη μαρτυρία της απάνθρωπης μεταχείρισης του ανθρώπου από τον συνάνθρωπο του.

Το παράδοξο της ιστορίας είναι ότι όλα αυτά τα κείμενα δημοσιεύθηκαν τελικά το 2000, πάνω από μισό αιώνα μετά την απόδρασή του από το Άουσβιτς. Ο Πιλέτσκι είχε αποβιώσει προ πολλού. Εκτελέστηκε το 1948 από τη μυστική αστυνομία του Στάλιν με την κατηγορία ότι δρούσε ως κατάσκοπος των Βρετανών. Θάφτηκε σε ανώνυμο τάφο.

Πηγή: Συναρπαστικά παρελειπόμενα της ιστορίας, του Τζάϊλς Μίλτον, εκδόσεις Πατάκη

Πηγή αρχικής φωτογραφίας: Μουσείο Άουσβιτς

Διαβάστε ακόμη στη “ΜτΧ”: Ο μοναχός του Άουσβιτς που αρνήθηκε τη γερμανική του καταγωγή. Ζήτησε να πάρει τη θέση κρατούμενου που καταδικάστηκε σε θάνατο και πέθανε μετά από 15 μέρες ασιτίας